Dudka Katarzyna, Paluszkiewicz Hanna, Szumiło-Kulczycka Dobrosława, Kodeks postępowania karnego. Komentarz orzeczniczy

Szanowni Państwo!

Komentarz, który oddajemy do Państwa rąk, powstał jako odpowiedź na dostrzeżoną na rynku wydawniczym lukę w obszarze zagadnień prawa karnego procesowego. W swoim założeniu ma on stanowić wyczerpujące, lecz zarazem praktyczne źródło wiedzy, zawierające kompleksowe omówienie poszczególnych przepisów kodeksu postępowania karnego. Aby osiągnąć ten cel, postanowiłyśmy zrezygnować z rozległych komentarzy do poszczególnych artykułów kodeksu. W to miejsce dokonałyśmy wyboru orzeczeń Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych, jak również w przypadkach, w których było to celowe, orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wybór orzeczeń, które ostatecznie znalazły się w komentarzu, podlegał kilku kryteriom. Pierwszym było dążenie do kompleksowego omówienia zagadnień pojawiających się na tle oznaczonej jednostki redakcyjnej. Cytowane orzeczenia zgodnie z założeniem autorek same mają układać się w treść komentarza pozwalającego znaleźć odpowiedź na wszystkie istotne zagadnienia, jakie mogą powstać podczas stosowania konkretnego przepisu. Drugim kryterium było dążenie do syntetycznego przedstawienia kluczowych rozstrzygnięć zapadłych w orzecznictwie na tle danego przepisu. Spośród nierzadko dziesiątków orzeczeń, w których znajdowały się powtórzenia danej tezy, starałyśmy się wybrać jedną lub co najwyżej kilka najbardziej reprezentatywnych w wypowiedziach sądów lub trybunałów. Trzecim wreszcie założeniem było wyegzemplifikowanie - tam, gdzie sytuacje takie miały miejsce - różnych, czasem przeciwstawnych tez orzeczniczych wyrażanych w odniesieniu do tego samego zagadnienia. Rozbieżności w orzecznictwie są faktem, a świadomość ich istnienia nierzadko sama w sobie jest najlepszą inspiracją do podjęcia właściwego rozstrzygnięcia w konkretnej sprawie.

Budowanie w ostatnich miesiącach komentarza orzeczniczego zgodnie ze wskazanymi założeniami napotykało na pewien problem. Jak wiadomo, 27 września 2013 r. uchwalona została ustawa o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, która w zasadniczej części weszła w życie 1 lipca 2015 r. i wprowadziła daleko idącą reorganizację modelu procesu, szczególnie w jego fazie jurysdykcyjnej. Kolejne istotne zmiany przyniosła ustawa z dnia 20 lutego 2015 r., która wraz z kilkoma innymi ustawami na nowo ukształtowała niektóre instytucje karnoprocesowe. Wymagało to przeanalizowania dotychczasowego orzecznictwa także pod kątem jego aktualności po 1 lipca 2015 r. Stawiało nas to także przed koniecznością odpowiedzi na pytania o te zagadnienia, które z przyczyn faktycznych nie mogły jeszcze zaistnieć w orzecznictwie, a które bez wątpienia będą przedmiotem problemów interpretacyjnych. W odniesieniu do tych przepisów sformułowane zostały odautorskie komentarze. Zawarte w nich tezy odzwierciedlają poglądy ukształtowane podczas niezliczonych debat i dyskusji w gronie znakomitych przedstawicieli teorii i praktyki stosowania prawa karnego procesowego, które poprzedzały wejście w życie ustawy nowelizującej proces karny.

Niniejszy komentarz adresujemy przede wszystkim do praktyków prawa, sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawych, którzy poszukują praktycznego i szybkiego w korzystaniu zbioru aktualnych orzeczeń i tez wypowiadanych w odniesieniu do konkretnych norm kodeksu postępowania karnego. Komentarz ten powinien w naszej ocenie odpowiedzieć również na potrzeby młodszych adeptów sztuki prawniczej, w tym studentów oraz aplikantów do zawodów prawniczych.