Kidyba Andrzej (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, wyd. II
Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, wyd. II
Wprowadzenie
Ze względu na swoją objętość komentarz do księgi trzeciej „Zobowiązania” został podzielony na dwa tomy. Niniejsze opracowanie poświęcone jest części szczególnej i obejmuje komentarz do art. 535–92116 kodeksu cywilnego. W naturalny sposób uzupełnia on część ogólną (art. 353–534 k.c.), w której, jak była o tym mowa we wstępie do tego tomu komentarza, generalnie kształt tych przepisów w ciągu ostatnich lat się obronił, co nie znaczy, że nie wymagają one unowocześnienia. Podobnie jest w przypadku części szczególnej „Zobowiązań”. Jednakże ilość zmian, ze względu na liczbę artykułów zawartych w tej części, jest zdecydowanie największa. Wiązało się to ze „zwykłymi” nowelizacjami, ale również z dodaniem nowych regulacji (m.in. przekaz i papiery wartościowe, leasing).
Pierwsza z większych nowelizacji kodeksu cywilnego w ramach części szczególnej zobowiązań podyktowana była potrzebą dostosowania przepisów do zmienionej sytuacji społeczno-gospodarczej i dokonana została ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 z późn. zm.). Zmiany wprowadzone tą ustawą objęły wiele przepisów, które odwoływały się do pojęć charakterystycznych dla poprzednio obowiązującego ustroju (m.in. jednostka gospodarki uspołecznionej, powiatowa komisja arbitrażowa). Ustawą tą dodano także do księgi trzeciej kodeksu cywilnego regulację dotyczącą przekazu i papierów wartościowych (art. 9211–92116 k.c.). Kolejne nowelizacje były wprowadzane:
ustawą z dnia 23 sierpnia 1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 114, poz. 542) dokonano istotnych zmian w przepisach dotyczących rękojmi oraz gwarancji;
ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo przewozowe (Dz. U. Nr 117, poz. 758) znowelizowano przepisy regulujące odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i podobne zakłady (art. 846, 849, 852 k.c.);
ustawą z dnia 26 lipca 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 74, poz. 857) do księgi trzeciej kodeksu cywilnego (po tytule XVII) wprowadzono przepisy regulujące umowę leasingu (art. 7091–70918 k.c.) oraz istotnie zmieniono przepisy o umowie agencyjnej (m.in. dodano art. 7581, 7582, 7601–7603, 7611–7617, 7641–7649);
ustawą z dnia 16 listopada 2000 r. o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw (Dz. U. Nr 114, poz. 1191 z późn. zm.) znowelizowano przepisy o umowie składu;
ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 150 z późn. zm.) dokonano istotnej nowelizacji przepisów o umowie najmu, zwłaszcza w zakresie najmu lokalu w kontekście stosunków rodzinnych najemcy (m.in. dodano przepis art. 6801 k.c., zgodnie z którym małżonkowie, bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe, są najemcami lokalu, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny nastąpiło w czasie trwania małżeństwa);
w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176 z późn. zm.) znowelizowano przepisy kodeksu cywilnego dotyczące sprzedaży oraz rękojmi i gwarancji; w zakresie sprzedaży konsumenckiej uregulowanej w tej ustawie wyłączono zastosowanie przepisów art. 556–581 k.c.; zgodnie zaś z dodanym do kodeksu cywilnego art. 6271 do umowy o dzieło zawartej – w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie – z osobą fizyczną, która zamawia dzieło będące rzeczą ruchomą, w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy o sprzedaży konsumenckiej; analogiczne uregulowanie w zakresie umowy komisu wprowadzono w dodanym do przepisów regulujących tę umowę art. 7701 k.c., zgodnie z którym do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej, zawartej przez komisanta z osobą fizyczną, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej;
ustawą z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408) do przepisów o umowie o roboty budowlane dodano art. 6471, regulujący relacje między inwestorem, wykonawcą i podwykonawcami;
ustawą z dnia 1 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 91, poz. 870) dokonano nowelizacji przepisów o umowie rachunku bankowego (m.in. art. 726, 728 k.c., regulujących prawa i obowiązki banku);
w związku z potrzebą wzmocnienia ochrony interesów ubezpieczonych względem ubezpieczycieli ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 557) dokonano istotnej i obszernej zmiany przepisów o umowie ubezpieczenia, a ustawą z dnia 13 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 42, poz. 341) zmieniono art. 829 § 2 k.c., który określa skutki zawarcia umowy ubezpieczeniowej na cudzy rachunek;
ustawą z dnia 23 lipca 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 163, poz. 1012) wprowadzono do księgi trzeciej kodeksu cywilnego nową instytucję – przekazanie nieruchomości (tytuł XXXIII1 – art. 9021–9022);
ustawą z dnia 23 października 2008 r. (Dz. U. Nr 220, poz. 1425) o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, która dodała do art. 661 § 2 (dotychczasową treść oznaczając jako § 1), zgodnie z którym najem zawarty między przedsiębiorcami na czas dłuższy niż lat 30 poczytuje się po upływie tego terminu za zawarty na czas nieoznaczony; również najmu dotyczy ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 220, poz. 1431), którą zmieniono brzmienie art. 6801 k.c., ustalając zasady najmu lokalu w kontekście stosunków majątkowych małżeńskich;
ustawą z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 40, poz. 222) dokonano kolejnej nowelizacji przepisów o umowie o roboty budowlane; wprowadzone zostały przepisy regulujące instytucję gwarancji zapłaty w umowach o roboty budowlane (art. 6491–6495).
ustawą z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. poz. 915);
ustawą z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. poz. 827).
Wszystkie wskazane powyżej, jak również inne nowelizacje kodeksu cywilnego zostały uwzględnione w komentarzu.
Publikacja jest pracą zbiorową, a nie wspólną, stąd każdy z autorów odpowiada za swoje poglądy.
Lublin, 15 czerwca 2014 r.
Prof. zw. dr hab. Andrzej Kidyba
1.
Umowa sprzedażyzostała wysunięta na pierwsze miejsce wśród umów nazwanych uregulowanych w kodeksie cywilnym. Takie pozycjonowanie tej umowy jest uzasadnione wieloma przyczynami. Niewątpliwie jest to najbardziej powszechnie zawierana umowa zarówno w obrocie profesjonalnym, jak i w obrocie z udziałem konsumenta, z zasady z udziałem każdego podmiotu prawa cywilnego, bez względu na jego przymioty. Przejście własności przedmiotu umowy ze sprzedawcy na kupującego, o jakiej w tej umowie mowa, dokonuje się za pośrednictwem pieniądza, którego trudno nie uznać za powszechny miernik wartości. Pieniądz będzie pełnił taką funkcję tak długo, jak długo gospodarka będzie gospodarką normalną, a jej regulatorem pozostanie prawo cywilne, a nie prawo administracyjne; dotąd, jak długo podstawą wymiany będą dialog i umowa, a nie nakaz i decyzja. Szczegółowość analizowanej regulacji wynika ponadto z wykorzystania przepisów omawianej umowy do odpowiedniego stosowania kodeksowych przepisów do...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX