Gołaczyński Jacek (red.), Jurysdykcja, uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę. Komentarz do Rozporządzenia Rady UE 2019/1111
Jurysdykcja, uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę. Komentarz do Rozporządzenia Rady UE 2019/1111
Przedmowa
Rozporządzenie Rady (UE) 2019/1111 z 25.06.2019 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (Dz.Urz. UE L 178, s. 1) stosuje się od 1.08.2022 r. w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Sytuacja to powoduje, że z dniem 1.08.2022 r. traci moc rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z 27.11.2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz.Urz. WE L 338, s. 1). Jednak rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 będzie nadal stosowane do orzeczeń zapadłych w postępowaniach wszczętych przed 1.08.2022 r., a także do dokumentów urzędowych i porozumień, które stały się wykonalne przed tą datą.
Należy wyjaśnić, że rozporządzenie Rady (UE) 2019/1111 ustanawia w sprawach transgranicznych jednolite przepisy dotyczące jurysdykcji na wypadek rozwodu, separacji i unieważnienia małżeństwa oraz przepisy dotyczące sporów z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej. W rozporządzeniu 2019/1111 przyjęto regulacje na poziomie unijnym dotyczące postępowania o wydanie orzeczenia o powrót dziecka, gdzie do tego postępowania należy stosować konwencję haską z 1980 r. dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, która jest uzupełniana art. 23–29 rozporządzenia 2019/1111 i rozdziałem IV rozporządzenia 2019/1111 regulującym uznawanie i wykonywanie orzeczeń, dokumentów urzędowych i porozumień. Dobro małoletniego dziecka ma charakter nadrzędny. Ponadto w zakresie uznawania i wykonywania orzeczeń przyjęto model automatycznego uznawania i wykonywania, co powoduje, że podstawy nieuznania i niewykonania orzeczeń powinny być ograniczone do minimum z uwagi na cel i charakter rozporządzenia 2019/1111.
Komentarz do rozporządzenia Rady (UE) 2019/1111 jest przeznaczony dla sędziów, radców prawnych, adwokatów, prokuratorów, organów administracji państwowej i samorządowej, a także dla studentów prawa.
Prof. zw. dr hab. Jacek Gołaczyński
Wrocław, listopad 2021 r.
1.
Rozporządzenie 2019/1111 jest już trzecim instrumentem prawnym w zakresie współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych w Unii Europejskiej mającym zastosowanie w sprawach małżeńskich oraz odpowiedzialności rodzicielskiej, w tym kontaktów z dzieckiem. Akt ten zastąpi rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z 27.11.2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000. Zasadniczo zakres zastosowania rozporządzenia 2019/1111 jest tożsamy z zakresem zastosowania rozporządzenia Bruksela II bis.
2.
Zakres zastosowania rozporządzenia 2019/1111 obejmuje dwie grupy spraw: po pierwsze – sprawy małżeńskie dotyczące rozwodów, separacji oraz unieważniania małżeństwa; po drugie – sprawy z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej dotyczące przyznania, wykonywania, przekazania, pełnego lub częściowego pozbawienia odpowiedzialności rodzicielskiej.
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX