Księżak Paweł, Roszczenie z bezpodstawnego wzbogacenia przeciwko Skarbowi Państwa, który przejął mienie zlikwidowanego przedsiębiorstwa państwowego. Glosa do wyroku SN z dnia 21 maja 2014 r., II CSK 52/14

Konsekwencje likwidacji osoby prawnej nie są jednoznaczne. Oczywiste jest, że traci ona byt prawny, nie może być już podmiotem praw i obowiązków. Z kolei osoby, które nabywają – w drodze sukcesji singularnej – przedmioty wchodzące wcześniej w skład majątku zlikwidowanej osoby prawnej nie przejmują jej zobowiązań. Bezsporne wydaje się również, że likwidacja połączona z sukcesją uniwersalną będzie miała inne skutki – następca pod tytułem ogólnym wstąpi nie tylko w prawa, ale i w zobowiązania poprzednika. Okazuje się jednak, że te proste tezy nie pozwalają na całościowe opisanie skutków prawnych likwidacji. Nie można pominąć spostrzeżenia, że obok regulacji szczegółowych należy też uwzględnić system bezpodstawnego wzbogacenia. Posługując się metaforą z fizyki: bezpodstawne wzbogacenie przenika prawo cywilne jak pole grawitacyjne, na którym pojawiają się punkty zaczepienia przepisów szczegółowych. To pole jest ideą ogólną, wykluczającą nieuzasadnione przesunięcia majątkowe. Jeśli brakuje norm szczegółowych, idea ogólna nie zanika – przeciwnie, wtedy dopiero można ją dostrzec. Bardzo dobrze się stało, że Sąd Najwyższy (dalej jako SN) potwierdził znaczenie tej instytucji w odniesieniu do likwidacji przedsiębiorstwa państwowego, wyznaczając zarazem nowe obszary jej oddziaływania.