Król-Bogomilska Małgorzata, Praktyka Krajowej Rady Notarialnej ograniczająca konkurencję. Glosa do wyroku SN z dnia 7 kwietnia 2004 r., III SK 28/04

Główne zagadnienie prawne, będące przedmiotem glosowanego wyroku Sądu Najwyższego z 7.04.2004 r., wiązało się z koniecznością oceny postanowienia zamieszczonego w § 26 pkt 2 Kodeksu Etyki Zawodowej Notariusza, w myśl którego uznawano "przyciąganie klientów poprzez zaproponowanie niższego wynagrodzenia" z tytułu świadczenia usług notarialnych za przejaw nieuczciwej konkurencji, będący szczególnie rażącym jej przypadkiem. Postanowienie § 26 pkt 2 zostało zamieszczone w wyniku powzięcia przez Krajową Radę Notarialną uchwały z 12.12.1997 r. nr 19/97 w sprawie Kodeksu Etyki.

Istotne w tej sprawie było pytanie, czy fakt zamieszczenia tego postanowienia w Kodeksie Etyki stanowi praktykę ograniczającą konkurencję w postaci porozumienia, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 15.12.2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.

Odpowiedź na to pytanie zależała w szczególności od przesądzenia jeszcze innej kwestii. W § 26 pkt 2 Kodeksu Etyki zamieszczono bowiem postanowienie mówiące o uznaniu w tym kodeksie przyciągania klientów poprzez zaproponowanie "niższego wynagrodzenia" z tytułu świadczenia usług notarialnych za przejaw nieuczciwej konkurencji, bez wskazania w tym przepisie expressis verbis punktu odniesienia, tj. bez wyraźnego nawiązania do innego "wyższego wynagrodzenia". Nie wskazano tam, że punktem odniesienia jest określenie maksymalnych stawek taksy notarialnej, właściwej dla danej czynności, ustalonej przez ministra sprawiedliwości w obowiązującym wówczas rozporządzeniu z 12.04.1991 r. w sprawie taksy notarialnej (dalej zwane rozporządzeniem). Kolejnym zatem zagadnieniem, którego rozstrzygnięcie należało do Sądu Najwyższego, było przesądzenie, czy norma zamieszczona w § 26 pkt 2 Kodeksu Etyki, nie zawierająca wyraźnego nawiązania do innego "wyższego wynagrodzenia", była "normą pustą - bez treści normatywnej", tak jak to przyjął Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w swym pierwszym wyroku, od którego została wniesiona kasacja do Sądu Najwyższego.