Sieczych Alicja, Czynność prawna datio in solutum jako przedmiot skargi pauliańskiej. Glosa do wyroku SN z dnia 13 kwietnia 2012 r., III CSK 214/11

Instytucja skargi pauliańskiej, choć swoimi korzeniami sięga prawa rzymskiego, okazuje się bardzo przydatnym instrumentem także w dzisiejszych warunkach gospodarczych. Stosowanie przepisów art. 527 i n. kodeksu cywilnego w praktyce wiąże się jednak z licznymi wątpliwościami, wymagającymi doprecyzowania przez doktrynę i orzecznictwo. Jeszcze do niedawna bezspornym wydawał się fakt, że czynności prawne stanowiące datio in solutum, będące jedynie surogatami świadczenia pierwotnego, mogą zostać skutecznie zaskarżone skargą pauliańską, ze względu na dobrowolność działania dłużnika, mogącą skutkować pokrzywdzeniem innych wierzycieli. Teza ta nie budziła wątpliwości dopóty, dopóki sądy powszechne nie stanęły przed koniecznością wydania wyroku w sprawie, gdzie ekonomiczna wartość świadczenia pierwotnego i świadczenia spełnionego przez dłużnika w ramach datio in solutum okazała się być identyczna. Sądy obu instancji wydały orzeczenia zgodne z ówcześnie utrwalonym poglądem. Rozpoznając skargę kasacyjną, Sąd Najwyższy (dalej jako SN) uznał jednak za zasadne poczynić dalsze zastrzeżenia, których analiza stanowi przedmiot glosy.