Kamiński Ireneusz Cezary, Zakaz karania bez podstawy prawnej - orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka za lata 2011-2014

Zawarty w art. 7 europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności zakaz karania bez podstawy prawnej, wyrażany paremią nullum crimen (nulla poena) sine lege anteriori, to jeden z niekwestionowanych kanonów nowoczesnego prawa karnego. Zakaz zajmuje też szczególne miejsce w konwencyjnym systemie ochrony praw człowieka; niedopuszczalne jest uchylenie się od stosowania zakazu na mocy art. 15 Konwencji (w stanie wojny lub niebezpieczeństwa publicznego „zagrażającego życiu narodu”) . Można więc oczekiwać, że wyroki stwierdzające naruszenie podstawowego zakazu wyrażonego w art. 7 EKPCz wystąpią sporadycznie. Tymczasem w latach 2011–2014 Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej jako ETPCz) 18 razy konstatował złamanie art. 7 EKPCz, a najwięcej takich wyroków (8), co musi zaskakiwać, zapadło przeciwko Niemcom. Ponadto, pewne sprawy związane z zarzutem braku podstawy dla karania ETPCz rozpoznawał jako 17-osobowa Wielka Izba. Oznacza to, że skargi ujawniały skomplikowane zagadnienia prawne, wymagające rozstrzygnięcia przez największy skład orzekający.