Barcz Jan, W sprawie formuły prawnej wprowadzenia do prawa UE Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego

Podczas spotkania 16–17.12.2010 r. Rada Europejska podjęła istotne decyzje nakierowane na „ochronę stabilności finansowej strefy euro jako całości”, w przypadku gdyby w jednym z państw członkowskich UE, należącym do tej grupy, wystąpił kryzys zagrażający takiej stabilności. Ustanowiony na wiosnę 2010 r. Europejski Mechanizm Stabilności Finansowej (European Financial Stability Facility), mający charakter ad hoc, z którego udzielono dotychczas pomocy Grecji i Irlandii, ma zostać zastąpiony (od połowy 2013 r.) stałym Europejskim Mechanizmem Stabilizacyjnym (European Stability Mechanizm, dalej jako Mechanizm) . Ustanowienie takiego „Mechanizmu” stało się przedmiotem ożywionej debaty, a podjęte decyzje mają istotne implikacje polityczne i prawne. Nie chodzi tu jedynie o treść tego „Mechanizmu”, lecz także o podstawę prawną jego ustanowienia, w tym celu konieczne jest dokonanie „niewielkiej zmiany Traktatu” (limited Treaty change) – uzupełnienia postanowień art. 136 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej jako TFUE) – oraz zaproponowaną procedurę dokonania takiej zmiany. Po raz pierwszy, po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, zaproponowano mianowicie sięgnięcie do jednego z wariantów „uproszczonej procedury zmiany” (do art. 48 ust. 6 Traktatu o Unii Europejskiej, dalej jako TUE). Realizacja tej propozycji określi zapewne praktykę stosowania tej procedury w przyszłości. Z drugiej strony, sam „Mechanizm” ma zostać ustanowiony w umowie międzynarodowej powiązanej z nową podstawą prawną wprowadzoną do TFUE. Będzie więc ona związana z Traktatem, ale problem tzw. metody schengeńskiej, która może prowadzić do fragmentacji Unii, pozostaje cały czas w tle. Niniejszy artykuł poświęcony jest głównie tym zagadnieniom.