Zalisko Marek, Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w prawie unijnym

Rozporządzenia obowiązujące w Unii Europejskiej w obszarze współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych wpływają bezpośrednio na usprawnienie obrotu prawnego w jednolitej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości . Z jednej strony, wprowadzają one ujednolicone zasady jurysdykcyjne w sprawach z elementem transgranicznym w celu zapobieżenia mnożeniu podstaw jurysdykcyjnych dotyczących jednego i tego samego stosunku prawnego, przez co gwarantują pełną ochronę prawną osób zamieszkałych na obszarze wszystkich państw członkowskich UE . Z drugiej natomiast strony, w odniesieniu do uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych, ugód sądowych i dokumentów urzędowych, rozporządzenia te wprowadzają lub też znoszą procedurę exequatur . Pomiędzy poszczególnymi rozporządzeniami może jednak dochodzić do konkurencji w ich stosowaniu przed sądami. Rozporządzenia, które zniosły procedurę exequatur mają charakter fakultatywny względem rozporządzenia nr 44/2001, które przewiduje procedurę exequatur . Wierzyciel w zasadzie swobodnie decyduje o tym, czy będzie wszczynał postępowanie przed sądem na podstawie rozporządzeń, które zniosły procedurę exequatur, czy będzie wnosił o uznanie i wykonanie zgodnie z rozporządzeniem nr 44/2001. Rozporządzenia wprowadzające autonomiczne europejskie postępowania rozpoznawcze zmierzają na tle prawa unijnego do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, które powinny być jednolicie stosowane we wszystkich państwach członkowskich.