Tarska Monika, Spółki osobowe - głos w dyskusji

Wprowadzone przez Kodeks spółek handlowych zmiany unormowania spółek osobowych doprowadziły do 60-krotnego wzrostu liczby tych spółek. Regulacja tego Kodeksu pozostawia duży margines swobody stronom umowy spółki w kształtowaniu łączącego ich stosunku prawnego, zwłaszcza w zakresie stosunków wewnętrznych. Tak np. art. 9 k.s.h. przewiduje możliwość zmiany umowy spółki niejednomyślnie, a art. 10 k.s.h. określa zasady przenoszenia ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce na inną osobę. Natomiast w sprawach, które mogą oddziaływać na interesy osób trzecich, swoboda ta jest znacznie ograniczona. Wybór in casu modelu spółki bardziej „osobowego” lub zbliżonego do kapitałowego należy do wspólników. Nie oznacza to jednak dowolności kształtowania przez nich stosunku prawnego spółki. Mający zastosowanie art. 353¹ k.c., statuujący zasadę swobody umów, określa granice swobody kształtowania stosunku prawnego przez strony tego stosunku według własnego uznania, tj. ustawę, naturę (właściwość) stosunku oraz zasady współżycia społecznego. Dodany nowelizacją z 2003 r. art. 25¹ k.s.h. budzi zastrzeżenia co do poprawności jurydycznej i spójności systemowej. Dotyczy to m.in. braku podstawy prawnej przejścia wkładów wspólników na spółkę jawną po jej wpisie do rejestru sądowego. Problem ten nie istniał według pierwotnej regulacji Kodeksu spółek handlowych, gdyż spółka jawna powstawała już z chwilą zawarcia umowy spółki; wpis wprawdzie był obowiązkowy, lecz miał charakter deklaratoryjny. Inne przykłady złych zmian legislacyjnych Kodeksu spółek handlowych to regulacja uczestnictwa współmałżonków w spółkach kapitałowych (art. 183¹ i 332¹ k.s.h.) oraz przepisy dotyczące tworzenia spółki z o.o. z wykorzystaniem wzorca umowy z systemu teleinformatycznego (tzw. spółki S24); pominięto tu art. 291 k.s.h. o odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. za złożenie fałszywego oświadczenia o pokryciu kapitału zakładowego (zob. art. 158 § 1¹ oraz art. 167 § 4 i 5 k.s.h.).