Jendrośka Jerzy, Projektowane zmiany w regulacji prawnej planowania przestrzennego w Polsce w świetle Europejskiego Zielonego Ładu

Artykuł przedstawia dyskutowane obecnie na świecie zagadnienia związane z pojawieniem się nowych instrumentów mających na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju w kontekście rozważanej obecnie reformy systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce. W Europie przedmiotem szczególnej uwagi jest wizja nowego paradygmatu rozwoju przewidziana w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Obejmuje on nie tylko kwestie związane z problematyką zmian klimatu (czy szerzej ochrony środowiska) czy też np. tak istotną obecnie samowystarczalność energetyczną Europy, ale też przewiduje konkretne instrumenty służące wdrażaniu nowej wizji rozwoju oraz wskazuje na konieczność rozszerzenia udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz inicjowaniu kontroli sądowej w tym zakresie.

Na tle skrótowego omówienia założeń Europejskiego Zielonego Ładu oraz powstałych w ślad za nim nowych instrumentów zrównoważonego rozwoju, w tym zwłaszcza zasady „nie czyń poważnych szkód”, artykuł wskazuje na konieczność skorelowania rozpatrywanej obecnie reformy regulacji prawnej planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce z tymi założeniami i stworzenia podstaw prawnych do stosowania podobnych instrumentów w tym zakresie. Odrębnie w artykule potraktowana jest kwestia udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz inicjowaniu kontroli sądowej, których potrzeba rozwijania zajmuje prominentne miejsce w założeniach Europejskiego Zielonego Ładu. W przeciwieństwie do wspomnianych wcześniej instrumentów kwestie te są bowiem poruszane w planowanej reformie. Proponowane rozwiązania są jednak dość wątpliwe z punktu widzenia zgodności z wymaganiami konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, sporządzonej w Aarhus 25.06.1998 r. (Konwencja z Aarhus), stąd też w artykule zawarte jest kilka uwag krytycznych w tym zakresie. Artykuł zakończony jest podsumowaniem zawierającym wnioski z rozważań oraz pewne propozycje de lege ferenda.