Wendland Michał, Prawo naturalne w ramach radykalnego oświecenia

W XVII i XVIII w. klasyczna koncepcja prawa naturalnego podlegała coraz bardziej radykalnemu przekształceniu. Z filozoficznego punktu widzenia jej wersja przednowożytna, reprezentowana m.in. przez Arystotelesa, Cycerona, Augustyna z Hippony i Tomasza z Akwinu, opierała się na założeniu, zgodnie z którym źródłem i uzasadnieniem prawa naturalnego (jak również warunkiem jego uniwersalnego obowiązywania) był tak czy inaczej rozumiany byt absolutny w postaci Boga. W połowie XVII w. zaczęły się jednak pojawiać nowe interpretacje lex naturalis kwestionujące, osłabiające, a wreszcie porzucające założenie o jego metafizycznym, boskim uzasadnieniu, a zarazem przecinające dotychczasowy związek prawa z teologią. Jürgen Habermas i Norberto Bobbio określają to zjawisko mianem procesu racjonalizacji, modernizacji tudzież „upozytywnienia” (Positivisierung) kategorii prawa naturalnego, w ramach którego doszło do zastąpienia tradycyjnej interpretacji prawa naturalnego (natural law) pojęciem uprawnień...