Rogowska-Rajda Beata, Tratkiewicz Tomasz, Prawo do odliczenia w VAT - przypadek fałszywych dostawców

Kwestia możliwości odliczania podatku naliczonego z faktur, na których wskazany dostawca nie był rzeczywistym dostawcą towarów lub usług, stała się jednym z tematów najczęściej powracających na wokandę Trybunału Sprawiedliwości w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Patrząc po sądach krajowych, które przedstawiały pytania prejudycjalne, sprawa dotyczyła postępowań prowadzonych w szczególności w państwach, które przystąpiły do UE w 2004 r. lub później. Fałszywi dostawcy na fakturach to nie był jednak tylko problem nowych państw członkowskich . Interesujące jest, że analiza orzecznictwa TS wskazuje na istotne doprecyzowanie stanowiska Trybunału w 2021 r., którego nie można uzasadnić jedynie rozpatrywanymi stanami faktycznymi, na tle których zadano pytania prejudycjalne. Nowe podejście TS w pełni zaprezentował w wyroku z 9.12.2021 r., C-154/20, Kemwater ProChemie s.r.o. przeciwko Odvolací finanční ředitelství – dalej wyrok TS C-154/20, Kemwater ProChemie – którego tezy pokrótce chcielibyśmy zestawić z wyrokiem z 22.10.2015 r., C-277/14, PPUH Stehcemp sp.j. Florian Stefanek, Janina Stefanek, Jarosław Stefanek przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Łodzi – dalej wyrok TS C-277/14, PPUH Stehcemp – charakterystycznym dla wcześniejszej linii orzeczniczej TS, zapoczątkowanej w głównej mierze wyrokiem z 21.06.2012 r., C-80/11 i C-142/11, Mahagében Kft przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Dél-dunántúli Regionális Adó Főigazgatósága i Péter Dávid przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Észak-alföldi Regionális Adó Főigazgatósága . Kilkanaście wyroków i postanowień dotyczących omawianego problemu obrazuje skalę problemów, przed którymi stanęli podatnicy, organy podatkowe i sądy krajowe w różnych państwach członkowskich. Wydawałoby się, że ostatnie wyroki, w których TS doprecyzował stanowisko, zamykają ostatecznie dyskusję na ten temat. W naszej jednak ocenie stanowisko TS zaprezentowane w wyrokach w 2021 r. oznacza, że w niektórych przypadkach, w których odliczenie z faktury od fałszywego dostawcy nie było – na podstawie wcześniejszej linii orzeczniczej TS – kwestionowane, może obecnie zostać przez organy podatkowe podważone. W artykule wskażemy, jakie trudności i ryzyka niesie ze sobą uwzględnienie ostatnich tez TS. Zaproponujemy również praktyczne podejście do rozwiązania problemu, które – jak zakładamy – zapoczątkuje dyskusję nad wypracowaniem optymalnego rozwiązania w zakresie odliczania podatku z faktur wystawionych przez fałszywych dostawców.