Rogowska-Rajda Beata, Tratkiewicz Tomasz, Odliczanie podatku naliczonego VAT od wydatków związanych z samochodami w świetle prawa unijnego

Ustawodawstwo Unii Europejskiej dopuszcza do odliczenia od podatku należnego tylko podatek naliczony zawarty w wydatkach ściśle powiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Do takich – zgodnie z przepisami dyrektywy 2006/112/WE – nie należą wydatki na artykuły luksusowe, rozrywkowe lub wydatki reprezentacyjne. Ponieważ przepisy unijne nie precyzują dokładnie ich zakresu, istnieją duże wątpliwości interpretacyjne odnośnie do właściwej kwalifikacji dokonywanych wydatków. Najwyższy stopień trudności w tym zakresie – obok wydatków z tytułu zakwaterowania, wyżywienia i kosztów reprezentacyjnych – przedstawiają wydatki związane z pojazdami samochodowymi, a ściślej mówiąc z samochodami osobowymi . Ich związek z działalnością gospodarczą nie jest bowiem jednoznaczny – służą one zwykle równocześnie zarówno czynnościom prywatnym, jak i prowadzonej działalności gospodarczej. Mając na uwadze tę specyfikę, bardzo trudno (a czasem jest to wręcz niemożliwe) rozgraniczyć wydatki związane ściśle z prowadzoną działalnością, dające prawo do odliczenia VAT, od prywatnych korzyści, związanych z użytkiem tych pojazdów, które podlegają opodatkowaniu VAT. Z tego też powodu niemożliwe okazało się przyjęcie ogólnego rozwiązania tego problemu na szczeblu UE. Ponieważ obecnie samochody są podstawowym towarem wykorzystywanym w działalności gospodarczej, jednocześnie będąc niezbędnymi w życiu prywatnym, zagadnienie odliczania wydatków z nimi związanych jest jednym z budzących największe spory interpretacyjne w VAT. Dodatkowo, dokonywanie odliczeń w tym zakresie związane jest z istotnymi skutkami budżetowymi – są to towary z natury rzeczy o charakterze inwestycyjnym, charakteryzujące się istotną wartością, wymagające bieżących nakładów eksploatacyjnych. Powszechne zastosowanie samochodów w działalności gospodarczej, przy jednoczesnym wykorzystywaniu ich na cele niezwiązane z tą działalnością, jest przyczyną braku jednolitości w regulacjach państw członkowskich UE, które, uwzględniając specyfikę swoich rynków, w różny sposób poszukują kompromisu pomiędzy interesami swoich podatników a równowagą budżetową. Niniejszy artykuł stanowi próbę kompleksowego omówienia podejścia w zakresie regulacji i zasad dotyczących odliczania VAT w odniesieniu do tych specyficznych towarów, jakimi są samochody, w kontekście prawa unijnego.