Kwiecień Roman, Natychmiastowość, konieczność i proporcjonalność w ius ad bellum a zagadnienie legalności uprzedzającego/wyprzedzającego i prewencyjnego użycia siły zbrojnej

1. Wprowadzenie. Wywodzące się z prawa zwyczajowego i potwierdzone w art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych (KNZ) prawo do samoobrony oraz użycie siły na podstawie decyzji Rady Bezpieczeństwa (RB) Organizacji Narodów Zjednoczonych to dwa niekwestionowane w prawie międzynarodowym wyjątki od zakazu groźby lub użycia siły zbrojnej. O ile ten drugi wyjątek nie budzi większych kontrowersji (główne problemy, jakie się pojawiają, nie dotyczą kwestii legitymizacji RB do działania, lecz zaniechań RB oraz braku sądowej kontroli jej decyzji), o tyle z wykonywaniem prawa do samoobrony wiążą się bardzo duże wątpliwości. Jest to wręcz jeden z najważniejszych, najtrudniejszych i w konsekwencji najczęściej dyskutowanych problemów współczesnego ius ad bellum. Kontrowersjom doktrynalnym towarzyszy analogiczna różnorodność stanowisk państw dotycząca zakresu i warunków wykonywania tego prawa.

Artykuł dotyczy zagadnienia nawet bardziej złożonego niż samoobrona rozumiana jako odpowiedź na dokonaną napaść...