Bielawski Marek, Przydatek Paweł, Kontrowersje związane z pojęciem terytorium VAT na przykładzie morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej

Zwrot „terytorium kraju” ma kluczowe znaczenie dla podatku od towarów i usług z uwagi na obowiązującą zasadę terytorialności tego podatku. Zasada ta wskazuje, że opodatkowaniu VAT podlegają tylko czynności, których miejscem świadczenia jest terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Przepisy prawa administracyjnego określają, że polska granica państwowa (wyznaczająca terytorium Polski) obejmuje również morze terytorialne do odległości 12 mil morskich. W konsekwencji można zakładać, że wszelkie transakcje wykonywane na terenie morza poza tak określoną granicą – w tym na terenie morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej – nie będą podlegały opodatkowaniu polskim VAT. Problematyka ta ma wymiar praktyczny i dotyczy wielu firm prowadzących działalność na morzu, m.in. w branży farm wiatrowych. W przeszłości polskie organy podatkowe jednolicie uznawały, że morska wyłączna strefa ekonomiczna nie wchodzi w skład terytorium objętego polską jurysdykcją VAT . Przyjęcie takiego stanowiska skutkowałoby brakiem opodatkowania VAT czynności, dla których miejsce świadczenia (opodatkowania) znajduje się na terenie wyłącznej strefy ekonomicznej. W rezultacie dostawy towarów (w tym dostawy z instalacją) na cele np. budowy farm wiatrowych, położenia kabli/rurociągów na dnie morskim – nie powinny podlegać opodatkowaniu VAT w Polsce zgodnie z przepisami art. 22 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u. Tożsame zasady należałoby przyjąć dla wszystkich usług opodatkowanych w miejscu położenia nieruchomości (np. usług budowlanych związanych z energetyką wiatrową), zgodnie z przepisem art. 28e u.p.t.u. Powyższe czynności nie podlegałyby ponadto opodatkowaniu VAT w żadnym innym kraju, jako że wyłączna strefa ekonomiczna byłaby traktowana jako terytorium nieobjęte jurysdykcją podatkową żadnego państwa. Jak jednak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, stanowisko takie nie jest w pełni prawidłowe i w niektórych przypadkach morska strefa ekonomiczna powinna być traktowana jak terytorium kraju dla celów VAT. Praktyczne skutki takiego podejścia mają istotne znaczenie dla podatników prowadzących inwestycje w morskiej wyłącznej strefie ekonomicznej. Błędna kwalifikacja czynności może skutkować powstaniem zaległości podatkowej. Ryzyko w tym zakresie dotyczy zarówno dostawców/usługodawców, jak również podatników nabywających towary i usługi na cele inwestycji prowadzonych na morzu.