Szlęzak Andrzej, Konsekwencje dysponowania roszczeniami przez strony w arbitrażu – studium przypadku

Artykuł omawia wyrok sądu arbitrażowego, w którym uznano, że wybór roszczeń, jakich powód dochodzi w arbitrażu, wyznacza zarazem granice, w jakich sąd arbitrażowy może badać stan faktyczny relewantny dla powstania takich roszczeń. W szczególności w wyroku tym stwierdzono, że jeżeli powód zdecydował się na dochodzenie roszczeń z jednej umowy, to fakt zawarcia/wykonania innej umowy sąd arbitrażowy może uznać za niebyły (nawet jeśli fakt ten jest przesłanką powstania roszczeń z umowy, z której roszczeń dochodzono), z konsekwencją w postaci oddalenia roszczeń z umowy będącej przedmiotem sporu. Pogląd taki autor uznaje za nieprawidłowy. Dyspozycyjność w arbitrażu sprowadza się (m.in.) do tego, że powód może swobodnie wybrać roszczenia (bądź ich część), jakich zamierza dochodzić. W ten sposób powód nie ogranicza jednak sądu co do zakresu badania i ustalenia stanu faktycznego sprawy. Jeżeli bowiem zawarcie/wykonanie innej umowy stanowi warunek (w rozumieniu art. 89 i n. Kodeksu cywilnego ) powstania roszczeń z umowy będącej przedmiotem sporu, to okoliczność taką sąd arbitrażowy ma obowiązek ustalić, tak jak inne fakty niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy. Niedopuszczalne jest więc oddalenie powództwa tylko na tej podstawie, że dyspozycja powoda co do roszczeń, jakich zamierza dochodzić, miałaby być tożsama z wiążącą sąd delimitacją przez powoda granic stanu faktycznego, jaki sąd arbitrażowy może badać i ustalić na potrzeby wyrokowania.