Kańduła Sławomira, Przybylska Joanna, Gminy wobec dyrektywy o sygnalistach

W dniu 17.12.2021 r. w Polsce, tak jak we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, powinna była wejść w życie dyrektywa unijna dotycząca sygnalistów. Polska jest zobowiązana do implementacji wytycznych dyrektywy do przepisów krajowych. Pierwszy projekt ustawy o ochronie sygnalistów przedstawiono w październiku 2021 r., ale nadal ten akt prawny nie został uchwalony. Określone w dyrektywie unijnej podmioty, w tym z sektora finansów publicznych, są zobowiązane do opracowania i wdrożenia zasad zgłaszania nieprawidłowości w organizacji i odpowiedniej ochrony sygnalistów. Przeprowadzone wśród jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego badania wykazały, że w roku poprzedzającym wdrożenie dyrektywy niemal połowa gmin nie miała wiedzy na temat unijnej dyrektywy o sygnalistach (dowiedziała się o niej z przeprowadzonego badania). Jedynie co czwarta gmina rozpoczęła wdrażanie systemu dla sygnalistów lub jego elementów. Jednocześnie główną przesłanką wdrożenia systemu dla sygnalistów jest lub będzie w przyszłości obowiązek prawny nałożony na gminy do jego wprowadzenia, a nie przekonanie, że system ten stanowi skuteczne narzędzie zapobiegania występowaniu nieprawidłowości. Gotowość urzędów gmin do stosowania dyrektywy o sygnalistach różni się. Wdrażanie i przestrzeganie tej dyrektywy powiązane są z typem i wielkością gminy oraz z dochodami per capita i liczbą pracowników urzędu gminy. Miasta na prawach powiatu i gminy miejskie częściej stosowały elementy systemu dla sygnalistów. Gminy z większymi dochodami i zatrudniające w urzędzie gminy więcej osób częściej wdrażały elementy systemu dla sygnalistów.