Maj-Waśniowska Katarzyna, Sołtyk Piotr, Dysfunkcje w obszarze dotacji podmiotowych dla samorządowych instytucji kultury

W artykule autorzy podjęli problematykę obejmującą finansowanie zadań z zakresu kultury przez jednostki samorządu terytorialnego w formie dotacji. Poruszony problem badawczy dotyczył w szczególności zasad udzielania dotacji podmiotowych dla samorządowych instytucji kultury. W tym kontekście autorzy dokonali szczegółowej charakterystyki dotacji podmiotowych i zasad obowiązujących zarówno organizatorów kultury, jak i beneficjentów dotacji. Następnie przeprowadzili analizę wydatków z budżetów gmin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego, ze szczególnym uwzględnieniem dotacji podmiotowych. W ostatniej części artykułu wskazali najważniejsze dysfunkcje związane z przekazywaniem i rozliczaniem dotacji podmiotowych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego dla samorządowych instytucji kultury. Analizę przeprowadzono na przykładzie gmin województwa podkarpackiego ze względu na rodzaj gminy (miejskie, wiejskie oraz miejsko-wiejskie). W opracowaniu zastosowano metodę porównawczej analizy opisowej. W efekcie przeprowadzonych badań stwierdzono, że dotacje podmiotowe, bez względu na rodzaj gminy, stanowią ponad połowę wydatków ponoszonych na kulturę. Analizując wydatki poszczególnych rodzajów gmin, można zaobserwować znaczne różnice w wysokości przekazywanych dotacji w ramach poszczególnych rozdziałów analizowanego działu. Przeprowadzone badania prowadzą do wniosku, zgodnie z którym jedną z głównych przyczyn powstawania dysfunkcji w tym obszarze jest mało skuteczny i nieefektywny system kontroli zarządczej. Sytuacja ta wynika przede wszystkim ze słabości ustanowionych mechanizmów kontroli, które nie spełniają swoich zadań, w tym ograniczenia możliwości wystąpienia poważnego ryzyka nieprawidłowości. Zapobieganie powstawaniu różnego rodzaju nieprawidłowości w procesie udzielania i rozliczania dotacji podmiotowych dla instytucji kultury jest możliwe poprzez skuteczniejsze wykorzystanie niezależnego instrumentu w postaci audytu wewnętrznego.