Wilk Leszek, Aksjologiczne problemy stanu wyższej konieczności

Wyższa konieczność jest pojęciem znanym w prawie karnym - podobnie zresztą jak w filozofii - od starożytności. Od najdawniejszych bowiem czasów dostrzegano, że gdy człowiekowi grozi niebezpieczeństwo, zwłaszcza niebezpieczeństwo utraty najwyżej cenionych dóbr doczesnych, wówczas często opuszczają go wyższe i szlachetne instynkty, dając nieraz bezwiednie pierwszeństwo zmysłowi zachowawczemu. Cyceronowi przypisuje się powiedzenie, że człowiek, który w niebezpieczeństwie dla życia nie przedkłada swego dobra nad dobro innych, jest szlachetny, ten zaś, kto czyni inaczej, jest rozumny.

Zwykle też, omawiając początki tej instytucji, przytacza się charakterystyczny dla narodów basenu Morza Śródziemnego kazus katastrofy morskiej i próby uratowania się dwóch rozbitków na tej samej desce, mogącej wszakże utrzymać na powierzchni wody tylko jednego człowieka, wobec czego silniejszy spycha do wody słabszego, ratując swoje życie kosztem jego życia (tabula naufragio duorum non capax). Od owej deski...