PD003 (Informacja uzupełniająca o stanach dziennych wybranych składników pasywów)
Jednostki instytucjonalne i sektory
Monetarne instytucje finansowe instytucje finansowe, których działalność polega na przyjmowaniu depozytów lub bliskich substytutów depozytów od podmiotów innych niż monetarne instytucje finansowe oraz na udzielaniu kredytów lub inwestowaniu w papiery wartościowe na własny rachunek.
Lista krajowych monetarnych instytucji finansowych jest udostępniona na stronie internetowej NBP: http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/statystyka/sprawozdawczosc/mif.htm, natomiast lista monetarnych instytucji finansowych krajów członkowskich Unii Europejskiej znajduje się na stronie internetowej Europejskiego Banku Centralnego: http://www.ecb.inet/stats/money/mfi/elegass/html/index.en.html.
Instytucje rządowe i samorządowe obejmują: organy władzy publicznej i podległe im jednostki organizacyjne, państwowe osoby prawne oraz inne państwowe jednostki organizacyjne nieobjęte Krajowym Rejestrem Sądowym, których działalność jest finansowana ze środków publicznych w całości lub w przeważającej części (z wyjątkiem przedsiębiorstw państwowych, banków państwowych, spółek prawa handlowego). Do tego sektora zalicza się: ministerstwa i inne instytucje centralne, organy administracji samorządowej (gminne, powiatowe i wojewódzkie) i podlegające im jednostki organizacyjne oraz wszystkie centralne i lokalne jednostki instytucjonalne, których podstawową działalnością jest zabezpieczenie świadczeń społecznych.
Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego i pomocnicze instytucje finansowe:
– pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego są to instytucje finansowe, których podstawową działalnością jest pośrednictwo finansowe realizowane poprzez zaciąganie zobowiązań w formach innych niż gotówka, depozyty lub substytuty depozytów w jednostkach instytucjonalnych innych niż monetarne instytucje finansowe. Zalicza się do nich m.in.: fundusze inwestycyjne, z wyjątkiem funduszy rynku pieniężnego zaliczanych do sektora monetarnych instytucji finansowych, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, domy maklerskie, przedsiębiorstwa leasingu finansowego, przedsiębiorstwa factoringowe, spółki utworzone w celu sekurytyzacji aktywów, banki w stanie upadłości, likwidacji oraz organizacji, towarzystwa funduszy emerytalnych.
– pomocnicze instytucje finansowe obejmują instytucje, które nie świadczą usług finansowych, lecz przyczyniają się do ich rozwoju. Do grupy tych instytucji zalicza się m.in.: brokerów ubezpieczeniowych, doradców ubezpieczeniowych i emerytalnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, instytucje prowadzące giełdy papierów wartościowych, jednostki sprawujące nadzór nad rynkiem finansowym.
Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne podmioty prowadzące działalność na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 950, z późn. zm.) oraz podmioty działające na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 989, z późn. zm.). Nie zalicza się tu jednostek działających w sferze ubezpieczeń społecznych (Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Narodowy Fundusz Zdrowia, Fundusz Pracy), które są zaliczane do sektora instytucji rządowych i samorządowych, oraz jednostek sprawujących nadzór nad rynkiem finansowym (Komisja Nadzoru Finansowego), zaliczanych do pomocniczych instytucji finansowych.
Przedsiębiorstwa – jednostki, których główną działalnością jest produkcja dóbr i obrót dobrami lub świadczenie usług niefinansowych, w szczególności przedsiębiorstwa i spółki państwowe, przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie. Zalicza się tu również osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, zatrudniające powyżej 9 osób.
Gospodarstwa domowe i instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych:
– do gospodarstw domowych zalicza się osoby lub grupy osób będące konsumentami lub producentami wyrobów i usług niefinansowych. Zalicza się tu osoby prywatne, rolników indywidualnych oraz przedsiębiorców indywidualnych, tj. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, zatrudniające do 9 osób włącznie.
– instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych obejmują instytucje stanowiące odrębne jednostki prawne, których podstawowe przychody stanowią dobrowolne wpłaty pieniężne lub wkłady w naturze od gospodarstw domowych, dotacje instytucji rządowych i samorządowych oraz dochody z tytułu własności. Do grupy tych instytucji zalicza się m.in.: związki zawodowe, partie polityczne, stowarzyszenia konsumentów, kościoły i związki wyznaniowe, fundusze i fundacje działające na rzecz gospodarstw domowych, instytucje dobroczynne, organizacje pomocy humanitarnej.
Rezydenci i nierezydenci
Rezydenci i nierezydenci w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. -Prawo dewizowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 826, z późn. zm.).
Pozycje nieklasyfikowane sektorowo
Pozycje, dla których nie ma wymogu identyfikacji partnera operacji, nie istnieje możliwość takiej identyfikacji bądź nie ma jej ekonomicznego uzasadnienia. Są one prezentowane w kwocie ogółem.
Międzynarodowe organizacje finansowe
Organizacje finansowe zajmujące się wielostronną współpracą i udzielaniem pomocy państwom członkowskim lub krajom trzecim.
Kategorie aktywów
1. Gotówka w kasie – środki pieniężne w kasach i skarbcu instytucji sprawozdającej, w krajowych i zagranicznych znakach pieniężnych.
2. Kredyty, pożyczki i inne należności – wszystkie kategorie należności, tj. kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, zrealizowane gwarancje i poręczenia, lokaty złożone w MIF, należności z tytułu leasingu finansowego oraz należności z tytułu innych operacji, w tym należności z tytułu operacji repo i sell-buy-back.
3. Kredyty i pożyczki na cele konsumpcyjne – kredyty i pożyczki udzielone na cele nie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub wykonywanym wolnym zawodem, przeznaczone na zakup dóbr konsumpcyjnych, zwykle trwałego użytku lub usług. Do tej kategorii zalicza się kredyty w systemie sprzedaży ratalnej, kredyty w rachunku bieżącym oraz kredyty związane z funkcjonowaniem kart kredytowych osób prywatnych.
4. Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe – kredyty i pożyczki udzielone na nabycie bądź uzyskanie prawa własności, budowę, przebudowę, remont domu albo lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość, nabycie działki budowlanej lub jej części pod budowę domu jednorodzinnego lub budynku mieszkalnego. Kredyty te nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą kredytobiorcy.
5. Pozostałe kredyty i pożyczki – pozostałe, niezaliczone do powyższych dwóch kategorii kredyty, pożyczki i inne należności.
6. Dłużne papiery wartościowe – papiery wartościowe stwierdzające dług emitenta wobec właściciela tych papierów oraz zobowiązanie emitenta do zwrotu pożyczonej kwoty i zapłaty ustalonego oprocentowania w określony sposób i w określonych terminach.
Do dłużnych papierów wartościowych zalicza się w szczególności:
– obligacje,
– zbywalne certyfikaty depozytowe,
– akcje uprzywilejowane niedające ich posiadaczom prawa do udziału w podziale masy upadłościowej spółki,
– bony skarbowe,
– weksle,
– listy zastawne,
– bankowe papiery wartościowe,
– dłużne papiery wartościowe emitowane przez spółki zajmujące się sekurytyzacją aktywów,
– dłużne papiery wartościowe objęte sekurytyzacją.
7. Papiery wartościowe zabezpieczone hipotecznie – w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919, z późn. zm.).
8. Listy zastawne – w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych.
9. Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego – portfel jednostek uczestnictwa wyemitowanych przez fundusze rynku pieniężnego, zaliczane do sektora monetarnych instytucji finansowych. Wykaz funduszy klasyfikowanych jako fundusze rynku pieniężnego znajduje się na liście monetarnych instytucji finansowych zamieszczonej na stronie internetowej Europejskiego Banku Centralnego (http://www.ecb.int/stats/money/mfi/elegass/html/index.en.html).
10. Papiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały – papiery wartościowe stwierdzające udział ich posiadacza w kapitale emitującej je jednostki i dające posiadaczowi prawo do uczestniczenia w zyskach tej jednostki oraz do podziału funduszy własnych w przypadku likwidacji tej jednostki.
11. Aktywa trwałe – niefinansowe aktywa trwałe rzeczowe, wartości niematerialne i prawne, aktywa do zbycia, rzeczowy majątek trwały używany na podstawie umów leasingu, najmu i dzierżawy, należności z tytułu aktywów trwałych oddanych do użytkowania na podstawie umów leasingu, najmu i dzierżawy, nakłady na wartości niematerialne i prawne.
12. Pozostałe aktywa -pozostałe, niezaliczone do innych pozycji aktywa.
Kategorie pasywów
1. Depozyty i inne zobowiązania – wszystkie środki zdeponowane w instytucji sprawozdającej, kredyty i pożyczki otrzymane, zobowiązania podporządkowane zaciągnięte w formie kredytów, zobowiązania z tytułu zabezpieczeń pieniężnych, zobowiązania z tytułu sprzedanych papierów wartościowych w operacjach repo i sell-buy-back, instrumenty dłużne wyemitowane na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, np. bony oszczędnościowe, oraz inne zobowiązania.
2. Depozyty i inne zobowiązania bieżące – środki zdeponowane na rachunkach bieżących lub bezterminowych rachunkach oszczędnościowych (w tym książeczki oszczędnościowe płatne na żądanie) lub innych formach depozytów w instytucji sprawozdającej, które mogą być wypłacone na żądanie i bez żadnych czy istotnych restrykcji w formie gotówki lub wykorzystane do regulowania płatności za pomocą czeku, polecenia przelewu, karty płatniczej itp.
3. Depozyty i inne zobowiązania terminowe – środki zdeponowane w instytucji sprawozdającej na określony termin, które nie mogą być wycofane przed tym terminem lub wycofanie ich powoduje istotne restrykcje, np. istotne obniżenie należnych odsetek.
Depozyty terminowe w podziale według terminów pierwotnych należy wykazywać zgodnie z terminem umownym. Jeżeli umowa określa okres utrzymywania depozytu, ale daje również możliwość wycofania całości lub części kapitału przez cały okres trwania umowy bez istotnej utraty odsetek lub poniesienia innych istotnych kosztów przez klienta, to depozyty takie należy zaliczyć do kategorii depozyty bieżące.
4. Środki terminowe na rachunkach oszczędnościowo-kredytowych w kasach mieszkaniowych – środki zgromadzone na rachunkach oszczędnościowo-kredytowych w kasach mieszkaniowych w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2013 r. poz. 255).
5. Środki terminowe z BFG – środki terminowe pozyskane z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, o których mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 711, z późn. zm.).
6. Zobowiązania podporządkowane – środki zaliczone za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego do funduszy własnych kasy na podstawie i na warunkach określonych w art. 24 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1450).
7. Środki pozyskane na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych – środki pozyskane na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych, w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. Nr 116, poz. 1205, z późn. zm.).
8. Środki pozyskane na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego – środki pozyskane na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.
9. Fundusze specjalnego przeznaczenia – środki zakładowych funduszy socjalnych przeznaczone dla pracowników.
10. Operacje repo – transakcja repo jest umową, w której jedna ze stron przenosi własność określonych papierów wartościowych w zamian za przekazanie przez drugą stronę określonej kwoty środków pieniężnych i jednocześnie zobowiązuje się do zwrotu tych środków powiększonych o odsetki w późniejszym terminie w zamian za przeniesienie przez tę drugą stronę własności papierów wartościowych na pierwotnego właściciela. W transakcjach repo tymczasowy właściciel papierów wartościowych przekazuje pożytki (kupony odsetkowe) w dniu ich otrzymania podmiotowi, który zobowiązał się do odkupienia tych papierów.
11. Operacje sell-buy-back – transakcja sell-buy-back ma cechy transakcji repo, ale pożytki (kupony odsetkowe) przysługujące w trakcie trwania transakcji są zatrzymywane przez stronę lokującą środki pieniężne. Wartość pożytków uzyskanych w trakcie trwania transakcji sell-buy-back przez tymczasowego właściciela jest uwzględniana w cenie odkupu papierów wartościowych.
12. Operacje bieżące z pocztą – zobowiązania wynikające z rozliczeń z tytułu obsługi zastępczej z Pocztą Polską S.A.
13. Emisja dłużnych papierów wartościowych – dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez instytucję sprawozdającą we własnym imieniu i na własny rachunek. W tej pozycji należy wykazywać również zobowiązania podporządkowane zaciągnięte w formie wyemitowanych papierów wartościowych.
14. Kapitał i rezerwy – fundusz udziałowy, należne wpłaty na fundusz udziałowy, fundusz zasobowy, fundusz z aktualizacji wyceny, pozostałe fundusze, wynik (zysk/strata) z lat ubiegłych, rezerwy na zobowiązania, odpisy aktualizujące wartość kredytów, pożyczek i innych należności oraz pozostałe rezerwy, z wyjątkiem rezerwy na ryzyko i wydatki niezwiązane z podstawową działalnością instytucji sprawozdającej.
15. Pozostałe pasywa – pozostałe, niezaliczone do innych pozycji zobowiązania.
Zasady wyceny i prezentacji poszczególnych kategorii aktywów i pasywów na dzień sprawozdawczy
Kategorie wyodrębnione w formularzach sprawozdawczych należy wyceniać i prezentować zgodnie z wyceną bilansową, z wyjątkiem:
1. kredytów, pożyczek i innych należności, które należy wykazywać w kwocie kapitału do spłaty według wartości nominalnej pozostającej do spłacenia na koniec okresu sprawozdawczego i należy prezentować w ujęciu brutto (bez pomniejszania o odpisy aktualizujące wartość). Kategoria ta nie obejmuje odsetek (zarówno zapadłych, jak i naliczanych). Odsetki i prowizje należy prezentować w pozostałych aktywach, a odpisy aktualizujące wartość w kategorii kapitały i rezerwy.
2. depozytów i innych zobowiązań, które należy wykazywać według ich wartości nominalnej bez odsetek naliczanych. Natomiast odsetki zapadłe powiększają wartość kategorii depozyty i inne zobowiązania. Odsetki naliczane należy wykazywać w kategorii Pozostałe pasywa.
3. emisji dłużnych papierów wartościowych, które należy wykazywać według ich wartości nominalnej bez odsetek naliczanych i zapadłych. Odsetki należy wykazywać w kategorii Pozostałe pasywa.