Burtowy Michał, Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, wyd. II

Komentarze
Opublikowano: WKP 2023
Stan prawny: 20 marca 2023 r.
Autor komentarza:

Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, wyd. II

Autor fragmentu:

Przedmowa do II wydania

Od dnia 1.06.2021 r., czyli od daty określającej stan prawny komentarza w jego pierwszym wydaniu, w przepisach komentowanej ustawy zaszły liczne zmiany, które należy omówić – a ponadto na kanwie zmian poprzednich pojawiły się zagadnienia będące przedmiotem dyskusji eksperckiej oraz medialnej i z tej przyczyny wymagające analizy.

Najistotniejsze zmiany w regulacjach komentowanej ustawy, wprowadzone po dniu 1.06.2021 r., wynikają z wejścia w życie art. 7 ustawy z 5.08.2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1768) oraz – pośrednio – art. 1 ustawy z 5.08.2022 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1783), które wpłynęły zwłaszcza na treść art. 2 p.r.d. zawierającego słowniczek wyrażeń ustawowych (definicji legalnych). Zmiany te weszły w życie 9.09.2022 r. oraz 21.09.2022 r.

Natomiast najważniejsze dyskusje prowadzone po dniu 1.06.2021 r. co do interpretacji zastosowania przepisów dotyczą problematyki pierwszeństwa w pobliżu przejść dla pieszych.

Wobec tego poszerzono treść omówień art. 13 oraz 26 p.r.d. oraz zaktualizowano literaturę o prace dotyczące tej tematyki (literatura do działu II).

Pozostałe zmiany w ustawie – a było ich kilka – również zostały w wykładni uwzględnione, a tam gdzie pojawiła się nowa, interesująca literatura, zostało to odnotowane w wykazach. Dotyczy to nie tylko literatury ogólnej, ale także zagadnień szczegółowych, jak choćby związanych z pojazdami autonomicznymi (art. 65k–65n p.r.d.).

Za cenne uwagi, które pozwoliły na poprawienie komentarza w tym wydaniu, uprzejmie dziękuję dr. Piotrowi Krzemieniowi.

Autor fragmentu:

Wprowadzenie

Prawo o ruchu drogowym, z uwagi na swój szeroki zakres regulacji, zwane jest potocznie Kodeksem drogowym. Stanowi ono zarazem istotną część prawa drogowego, czyli zbioru norm prawnych odnoszących się bezpośrednio do problematyki technicznej oraz użytkowej dróg i innych lądowych ciągów komunikacyjnych (z wyłączeniem transportu kolejowego). Jako tak istotny akt prawny wymaga ono nowoczesnego komentarza. Wynika to z faktu, że obowiązująca już od ponad 20 lat regulacja (w znacznej części weszła w życie 1.01.1998 r.) nadal musi zaspokajać zmieniające się, współczesne potrzeby praktyki ruchu drogowego.

Należy zauważyć, że w tym czasie przybyło pojazdów na krajowych drogach (zgodnie ze statystykami CEPIK w 2020 r. rejestrowano miesięcznie średnio między około 40 000 a około 120 000 pojazdów osobowych, natomiast w pierwszym kwartale 2021 r. – około 130 000 pojazdów miesięcznie), prawo polskie jest w procesie informatyzacji oraz integracji z unijnym i międzynarodowym porządkiem prawnym (co też powoduje przypływ pojazdów w ramach strefy Schengen), a w ostatnich latach pojawiły się nowe środki lokomocji (np. samochody autonomiczne) oraz wcześniej nieznane w powszechnym użyciu, jak elektryczne mikropojazdy (przede wszystkim e-hulajnogi).

Zarazem w okresie obowiązywania komentowanej ustawy obserwowano wzrost liczby negatywnych zdarzeń na drogach, w tym wypadków drogowych i przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (o czym będzie mowa w uwagach wprowadzających do działu II), co z kolei wymusza konieczność poszukiwania prawnych rozwiązań, zmierzających do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Do nowszych zmian w tym zakresie należy wprowadzenie tzw. korytarza życia (zmiana art. 9 p.r.d.) i obowiązku tzw. jazdy na suwak (zmiana art. 22 p.r.d.), a następnie ujednolicenie dopuszczalnej prędkości w terenie zabudowanym do 50 km/h przez całą dobę (zmiana art. 20 p.r.d.) oraz modyfikacja praw i obowiązków uczestników ruchu w okolicy przejścia dla pieszych (zmiana art. 13–14 i 26 p.r.d.).

Nowy porządek prawny wiąże się także z dużą liczbą zmian w dziale III Prawa o ruchu drogowym dotyczącym wymagań technicznych pojazdów i związanych z tym procedur. Wynika to m.in. z wejścia w życie unijnego rozporządzenia 2018/858, które z dniem 1.09.2020 r. zastąpiło dyrektywę 2007/46/WE i obecnie wraz z rozporządzeniem 167/2013 oraz rozporządzeniem 168/2013 stanowi bazowy akt prawny w zakresie homologacji pojazdów i nadzoru rynku. Te ostatnie kwestie zmieniają się pod wpływem trendów ekologicznych i zrównoważonego rozwoju (ograniczanie emisji spalin), wywołanych m.in. nadużyciami na dużą skalę (tzw. afera Dieselgate dotycząca koncernu Volkswagen).

Wszystko to zmniejsza jednak czytelność i tak niełatwych przepisów Prawa o ruchu drogowym oraz komplikuje ich stosowanie w praktyce. Tymczasem komentowana ustawa dotyczy w zasadzie wszystkich osób, przede wszystkim jako uczestników ruchu drogowego, a jej pogłębiona znajomość wymagana jest, w odpowiednim zakresie, zarówno od jednostek realizujących zadania z zakresu administracji oraz służb mundurowych, jak i od organów wymiaru sprawiedliwości, uczestników obrotu gospodarczego (np. ubezpieczycieli), a często także osób fizycznych (w tym np. rolników).

Komentarz skoncentrowany jest więc przede wszystkim na przystępnej interpretacji obecnie obowiązujących przepisów Prawa o ruchu drogowym na potrzeby codziennej pracy osób mających do czynienia z problemami dotyczącymi ruchu drogowego. Wyjaśnia on regulacje komentowanej ustawy w formie tez autorskich oraz tez zaczerpniętych z praktyki wymiaru sprawiedliwości i nauki prawa, jednak bez nadmiernie rozbudowanej warstwy teoretycznej.

Tezy stanowią po części odzwierciedlenie poglądów teoretycznych oraz wniosków praktycznych Autora, które wypracowane zostały m.in. na podstawie doświadczeń adwokackich.

Autor dziękuje Żonie, dr Joannie Zajączkowskiej-Burtowy, za niezawodną pomoc i wsparcie.

Komentarz uwzględnia stan prawny na dzień 20.03.2023 r., a także zmiany wchodzące w życie z dniem 1.10.2023 r.

Autor fragmentu:
Art. 1art(1)Zakres przedmiotowy ustawy

1.

Przepis ten określa zakres podmiotowy i przedmiotowy stosowania ustawy.

2.

Określone w art. 1 ust. 1 pkt 1 p.r.d. zasady ruchu oznaczają w tym przypadku prawa i obowiązki osób w ruchu drogowym, zwłaszcza przemieszczających się jego uczestników. Zasady ogólne sformułowane są przede wszystkim w art. 3–9, natomiast zasady szczegółowe, dotyczące poszczególnych kategorii uczestników ruchu – w art. 11–65n p.r.d.

Definicja drogi publicznej znajduje się w art. 2 pkt 1a, strefy zamieszkania w art. 2 pkt 16, a strefy ruchu w art. 2 pkt 16a p.r.d. (por. uwagi do tych przepisów).

3.

Pojazdami, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2 p.r.d., są środki transportu zgodne z definicją określoną w art. 2 pkt 31p.r.d. Na tle tej definicji jest jasne, że do pojazdów zaliczamy również typy urządzeń niezdefiniowanych wprost w ustawie, ale przeznaczonych i faktycznie używanych do poruszania się po drogach. Dotyczyło to jeszcze niedawno takich urządzeń, jak np. mikropojazdy –...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX