Kała Dariusz P., Ochotnicze straże pożarne. Komentarz, wyd. II

Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych jest pierwszym tego rodzaju aktem prawnym w systemie prawa polskiego co najmniej od okresu międzywojennego. Stanowi największą zmianę prawa w ostatnich kilkudziesięciu latach w obszarze funkcjonowania ochotniczych straży pożarnych. Wprowadzenie tego aktu prawnego do systemu prawa należy ocenić jak najbardziej pozytywnie. Stanowiło ono realizację postulatu bardzo dużej części środowiska strażackiego, podnoszonego od wielu lat. Słuszność wprowadzenia do sytemu prawa tej ustawy nie przekreśla faktu, że została ona uchwalona z licznymi błędami i usterkami legislacyjnymi. Część tych usterek, ale nie wszystkie, zostało poprawionych ustawą z 7.07.2023 r. o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw , która weszła w życie 8.09.2023 r.

Zmianę, jaka dokonuje się na skutek wprowadzenia do systemu prawa ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, należy zaliczyć do paradygmatu tożsamościowo-socjalnego. Wynika to z faktu, że środowisko strażaków ochotników uzyskuje własny akt prawny kompleksowo regulujący sposób funkcjonowania tych formacji, a ponadto wprowadza się sposób identyfikacji w postaci legitymacji wydawanych przez państwo, a także ustanawia się nowe państwowe odznaczenia za zasługi w służbie. Ustawa zapewnia nowe świadczenia socjalne – przede wszystkim sztandarowy dodatek emerytalny – oraz wzmacnia i porządkuje dotychczas istniejący system świadczeń na rzecz strażaków ochotników.

Wprowadzeniem ustawy o ochotniczych strażach pożarnych nie udało się jednak dokonać zmiany w paradygmacie organizacyjno-ekonomicznym. Należy docenić, że podjęto taką próbę w postaci chęci realizacji zaleceń wynikających z raportu Najwyższej Izby Kontroli z 2019 r. Zmianę uniemożliwił nieuzasadniony protest części środowiska strażackiego, będący owocem zmanipulowanego przekazu propagowanego przez politycznych przeciwników prorozwojowych zmian w ochotniczych strażach pożarnych. Zmiany w obszarze funkcjonowania OSP w paradygmacie organizacyjno-ekonomicznym są nieuniknione i należy wyrazić nadzieję, że w niedalekiej przyszłości nastąpi powrót do tych koncepcji, udoskonalonych poprzez refleksję wynikającą z obserwacji zmian wprowadzonych obecną ustawą o ochotniczych strażach pożarnych.

W komentarzu przedstawiono autorską koncepcję stosowania ustawy o ochotniczych strażach pożarnych opartą na analizie między innymi wielu (w tym nigdzie niepublikowanych) stanowisk Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, wojewodów, sądów, regionalnych izb obrachunkowych, prawników specjalistów oraz na własnych wieloletnich doświadczeniach naukowych i praktycznych autora.

Dziękuję Wydawnictwu Wolters Kluwer za umożliwienie wydania niniejszej publikacji oraz Pani Annie Kieszek-Sobczyńskiej, Wydawcy niniejszej książki, za wszelkie wsparcie i pomoc. Dziękuję wszystkim osobom z Wydawnictwa, odpowiedzialnym za prace redakcyjne i techniczne, bez których mrówczej pracy publikacja ta nie mogłaby się ukazać w niniejszym kształcie. Dziękuję Panu Prof. dr. hab. Markowi Szewczykowi za recenzję publikacji.

Dziękuje mojej Żonie Żanecie, której nieustane towarzyszenie, wsparcie i inspiracja podczas tworzenia tej publikacji stanowiły nieocenioną pomoc.

Kobyłka, wiosna A.D. 2024

dr Dariusz P. Kała