Czy jeden z dwóch przedsiębiorców (wykonawca), którzy zawarli umowę ryczałtową na wykonanie robót, może wystąpić o waloryzację umowy?

Cechą charakterystyczną wynagrodzenia ryczałtowego jest określenie przez strony umowy kwoty wynagrodzenia "z góry" bez przeprowadzania szczegółowej analizy kosztów robót budowlanych, które zostaną przeprowadzone w ramach umowy. Wykonawca w szczególnych przypadkach może powołać się w umowie na roboty budowlane na treść art. 632 § 2 ustawy z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740) - dalej k.c. uprawniającego do zmiany wysokości wynagrodzenia w szczególnych okolicznościach oraz na art. 357¹ k.c., czyli klauzulę rebus sis stantibus związanej z możliwością poniesienia rażącej straty. Zamawiający nie jest więc chroniony przed wzrostem wynagrodzenia zawsze i bez względu na okoliczności, ponieważ w sytuacjach szczególnych to właśnie wykonawca otrzymuje większą ochronę prawną. Jednak zmiana na podstawie wskazanych wyżej przepisów związana jest z postępowaniem sądowym i przedstawieniem w tym zakresie konkretnych dowodów przez wykonawcę, który wywodzi z tego skutki prawne. Przepis art. 632 k.c. przewiduje, że jeżeli wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie robót groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę. Drugi z ww. przepisów stanowi, że jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z: 1) nadmiernymi trudnościami albo 2) groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, 3) czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy; sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy.

Czy jeden z dwóch przedsiębiorców (wykonawca), którzy zawarli umowę ryczałtową (poza regulacją ustawy z 11.09.2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129) - dalej p.z.p.) na wykonanie robót może skorzystać z ww. przepisów w sposób mieszany, występując o swoistą waloryzację umowy?