Paprzycki Lech Krzysztof, Zmiana trybu z uproszczonego na zwyczajny

Zmiana trybu z uproszczonego na zwyczajny

Ta procedura może znaleźć zastosowanie wówczas, gdy po rozpoczęciu przewodu sądowego (tj. od momentu rozpoczęcia odczytywania aktu oskarżenia przez oskarżyciela lub protokolanta - art. 385 § 1 w zw. z art. 468 albo art. 478 k.p.k.) okaże się, że sprawa nie podlega rozpoznaniu w trybie uproszczonym.

Z uwagi na to, że koniecznym i wystarczającym (zatem jedynym) warunkiem procedowania w trybie uproszczonym jest to, aby postępowanie przygotowawcze było prowadzone w formie dochodzenia, wyłącznie ujawnienie się tego warunku może stanowić podstawę zmiany trybu.

Sytuacja taka może mieć miejsce wówczas, gdy wskazany w akcie oskarżenia jako właściwy tryb uproszczony (zamieszczenie wzmianki o właściwym trybie postępowania jest warunkiem formalnym aktu oskarżenia określonym w art. 332 § 1 pkt 5 k.p.k.) okazuje się błędny.

Wskazanie to nie wiąże sądu. Sytuacją preferowaną przez ustawodawcę jest, aby wstępnej oceny dokonał prezes sądu (przewodniczący wydziału, wyznaczony sędzia), który w razie powzięcia wątpliwości w tej kwestii skierował sprawę na posiedzenie, w toku którego sąd może wydać postanowienie o zmianie wskazanego w akcie oskarżenia trybu postępowania (art. 339 § 3 pkt 3 k.p.k.; zob. J. Grajewski, S. Steinborn, Komentarz do art. 468 Kodeksu postępowania karnego, teza 4, Lex). Nie stoi to jednak na przeszkodzie zmianie trybu w toku rozprawy, o ile zostaną spełnione okoliczności opisane w art. 483 k.p.k.

W toku rozprawy, która ma formę ustną (art. 365 k.p.k.) powiadomienie o istnieniu podstawy zmiany trybu następuje poprzez werbalne poinformowanie o tym obecnych stron i adresowane do oskarżonego zapytanie, czy wyraża zgodę na to, aby ten sam sąd rozpoznawał sprawę w dalszym ciągu (zatem bez konieczności prowadzenia jej od początku w postępowaniu zwyczajnym). Wzmiankę o tym (i o stanowisku oskarżonego) należy zamieścić w protokole rozprawy.

Jeżeli okoliczność ta zostanie ujawniona w trakcie przerwy (art. 484 § 1 k.p.k.), nie jest możliwe skierowanie sprawy na posiedzenie w trybie art. 339 § 3 pkt 3 k.p.k. w ramach wstępnej kontroli aktu oskarżenia, gdyż rozprawa już trwa.