Musiał Krzysztof J., Zawiadomienie i informowanie spadkobierców przez organy podatkowe o przysługujących uprawnieniach i obowiązkach

Sukcesja podatkowa będąca konsekwencją dziedziczenia wymusza na organie podatkowym określone obowiązki informacyjne w zakresie uprawnień i obowiązków o charakterze procesowym przysługującym spadkobiercom, uregulowane postanowieniami art. 103 i 104 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) - dalej o.p.

Zgodnie z postanowieniami art. 103 § 1 o.p., organy podatkowe zawiadamiają spadkobierców o:

1) złożonych przez spadkodawcę odwołaniach od decyzji, zażaleniach na postanowienia i skargach do sądu administracyjnego;

2) decyzjach wydanych w sprawie odroczenia terminu podatku lub rozłożenia zapłaty podatku bądź odroczenia lub rozłożenia na raty zaległości podatkowej, jeżeli nie upłynął termin płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej lub termin płatności rat;

3) decyzjach i postanowieniach, które zostały doręczone spadkodawcy, a w dniu jego śmierci nie upłynął jeszcze termin do złożenia odwołania, zażalenia lub skargi do sądu administracyjnego;

4) wszczętej kontroli podatkowej;

5) złożonych przez spadkodawcę wnioskach o wszczęcie postępowania;

6) postępowaniach wszczętych z urzędu wobec spadkodawcy.

We wskazanych przypadkach dotyczących złożonych przez spadkodawcę odwołaniach od decyzji, zażaleniach na postanowienia i skargach do sądu administracyjnego lub decyzjach i postanowieniach, które zostały doręczone spadkodawcy, a w dniu jego śmierci nie upłynął jeszcze termin do złożenia odwołania, zażalenia lub skargi do sądu administracyjnego, terminy do złożenia odwołania, zażalenia lub skargi do sądu administracyjnego biegną ponownie od dnia doręczenia zawiadomienia (art. 103 § 2 o.p.).

Obowiązek informacyjny organu podatkowego wobec spadkobiercy jest z tego powodu bardzo istotny, bowiem informacja uzyskana przez spadkobiercę o jego statusie procesowym może wywierać wpływ na ukształtowanie jego praw i obowiązków jako następcy prawnego. Od momentu uzyskania informacji spadkobierca staje się stroną postępowania i może wywierać wpływ na jego przebieg, w szczególności poprzez wykorzystywanie lub zaniechanie korzystania z określonych uprawnień procesowych, które służyły jego poprzednikowi prawnemu lub które nabył, wchodząc w jego miejsce. Dotyczyć to może np. cofnięcia wniosku, odwołania zażalenia, skargi lub podjęcia tych środków procesowych. W przypadku gdy istnieje wielu następców prawnych uprawnienia te przysługują wszystkim spadkobiercom, lecz w przypadku wycofania odwołania lub skargi nie wywierają skutków prawnych, jeżeli ze środków tych nie skorzystają wszyscy uprawnieni (H. Dzwonkowski (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz 2011, s. 768).