Nowość Kochanowski Marcin, Zapoznanie się przez nowego członka składu z dotychczasowym przebiegiem postępowania

Zapoznanie się przez nowego członka składu orzekającego z dotychczasowym materiałem

Omawiana regulacja została wprowadzona w związku z nowelizacją przepisów art. 402 k.p.k. i 404 k.p.k., dopuszczających możliwość dalszego prowadzenia rozprawy po przerwie lub po odroczeniu pomimo zmiany składu orzekającego. Możliwość ta ograniczona jest wyłącznie do zmiany jednego członka składu wieloosobowego – przed nowelizacją jakakolwiek zmiana składu wiązała się z koniecznością prowadzenia postępowania od początku. Przepisy te ustanawiają wyjątek od zasady bezpośredniości nakazującej organowi postępowania bezpośredni kontakt z dowodem. Celem instytucji określonej w art. 404b k.p.k. jest zagwarantowanie, iż nowy członek składu orzekającego, pomimo braku bezpośredniego zetknięcia się z dowodami przeprowadzonymi przed jego wyznaczeniem, będzie zaznajomiony z nimi w sposób gwarantujący możliwość rzetelnego orzekania w sprawie.

Jak wynika z treści art. 402 § 2a k.p.k i 404 § 2a k.p.k., w sprawie rozpoznawanej w składzie wieloosobowym może dojść do zmiany członka składu orzekającego bez potrzeby prowadzenia sprawy od początku – o ile nie zagraża to prawidłowości orzekania w sprawie. Uznać należy, iż w omawianej sytuacji, gdy dojdzie do zmiany jednego z członków składu, dla kontynuacji postępowania konieczne jest decyzja procesowa w formie postanowienia o prowadzeniu rozprawy w dalszym ciągu. Przesłanką wydania takiego postanowienia jest stwierdzenie, iż prowadzenie rozprawy w dalszym ciągu nie zagraża prawidłowości orzekania w sprawie. Uznać należy, iż takim zagrożeniem może być np. sytuacja, w której skład sądu ulega zmianie w chwili, gdy postępowanie dowodowe jest zaawansowane i większość dowodów, w tym te o kluczowym znaczeniu dla sprawy, została przeprowadzona, co z kolei sprawia, iż nowy członek składu nie ma możliwości zetknąć się z zasadniczą częścią materiału dowodowego. Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy do zmiany dojdzie na samym początku postępowania.

Jak już wskazano powyżej, kontynuacja rozprawy pomimo zmiany jednego członka składu orzekającego możliwa jest gdy wydana zostanie decyzja procesowa o kontynuacji rozprawy pomimo zmiany składu. Jednakże przed kontynuacją rozprawy konieczne jest umożliwienie nowemu członkowi składu zapoznanie się z materiałem dowodowym. W tym celu przewodniczący składu zarządza przerwę, lub też sąd odracza postępowanie – na czas niezbędny dla zapoznania się z materiałem. Wydaje się, iż nie ma przeszkód by zarówno decyzja o dalszym prowadzeniu postępowania po zmianie jednego członka składu, jak i o przerwie lub odroczeniu rozprawy na czas niezbędny do zapoznania się przez niego z materiałem dowodowym mogły być zawarte w jednym orzeczeniu.