Krywan Tomasz, Wyłączenie stosowania przepisów ustawy o VAT

Wyłączenie stosowania przepisów ustawy o VAT

Procedura pozwala ustalić, czy ma zastosowanie jedno z wyłączeń stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

W przypadkach określonych przepisami art. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., przepisów tej ustawy nie stosuje się. W konsekwencji, czynności określone tymi przepisami nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Na podstawie art. 6 pkt 1 u.p.t.u. przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa. Dotyczy to zarówno zbywania przedsiębiorstw odpłatnie (np. sprzedaży przedsiębiorstw), jak i nieodpłatnie (np. darowizn przedsiębiorstw). Jak czytamy w wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 28 maja 2008 r., I SA/Bd 135/08, „w zakresie wyłączenia przewidzianego w art. 6 pkt 1 u.p.t.u. mieści się zarówno transakcja odpłatna, jak i transakcja nieodpłatna. Nie ma znaczenia też tytuł prawny zbycia”.

Pojęcia przedsiębiorstwa ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje. W konsekwencji przedsiębiorstwem w rozumieniu VAT jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.) - dalej k.c., czyli zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo obejmuje w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Należy dodać, że pojęcie przedsiębiorstwa – jak orzekł NSA w wyroku z dnia 7 lutego 2017 r., II FSK 3271/16 – „należy rozumieć w sposób funkcjonalny, a nie tylko werbalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów (przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa), który jest przedmiotem zbycia miał pozwolić na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej, czy też stanowi jedynie inwestycje kapitałową”.