Bełczącki Robert Marek, Wyłączenie ławnika na wniosek strony (podstawy wyłączenia z mocy ustawy)

Wyłączenie ławnika na wniosek strony (podstawy wyłączenia z mocy ustawy)

1. W sprawach rozpoznawanych w składach ławniczych (por. art. 47 § 2 k.p.c.) oprócz wyłączenia sędziego zawodowego, w rachubę wchodzi także wyłączenie ławnika. Zgodnie z art. 54 k.p.c. do wyłączenia ławnika stosuje się m.in. art. 48 k.p.c. Podstawy wyłączenia ławnika z mocy samej ustawy są zatem tożsame z podstawami wyłączenia sędziego zawodowego, za wyjątkiem określonej w art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. sytuacji, gdy ławnik w niższej instancji brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia. Ławnicy nigdy bowiem nie wchodzą w skład sądu drugiej instancji (por. art. 367 § 3 k.p.c.). Niemniej ta podstawa wyłączenia dotyczyć może ławników Sądu Najwyższego uczestniczących w rozpoznawaniu skarg nadzwyczajnych.

2. Szerzej o poszczególnych podstawach wyłączenia sędziego z mocy samej ustawy - por. T. Żyznowski, Komentarz do art. 48 k.p.c., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Lex; wyrok SN z dnia 15 czerwca 1999 r., II UKN 3/99, OSNP 2000, nr 17, poz. 664, LEX nr 40625.

Niezależnie od tego, że według art. 51 w zw. z art. 54 k.p.c. ławnik obowiązany jest zawiadomić sąd o zachodzącej w danej sprawie podstawie swego wyłączenia z mocy samej ustawy, strona może zgłosić wniosek oparty na takiej podstawie.