Skubiszak-Kalinowska Irena, Wykonanie prawa pierwokupu akcji albo udziałów partnera prywatnego w spółce celowej

Wykonanie prawa pierwokupu akcji albo udziałów partnera prywatnego w spółce celowej

Istota prawa pierwokupu została uregulowana w art. 597 k.c. Stosownie do normy wyrażonej w tym przepisie, rzecz której dotyczy prawo pierwokupu, może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem, że uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykona. Prawo pierwokupu wykonuje się przez oświadczenie złożone zobowiązanemu. Pierwokup jest szczególnym rodzajem sprzedaży rzeczy. Prawo pierwokupu rzeczy należy stosować, w drodze analogii, także do transakcji, w których przedmiotem sprzedaży są prawa (art. 555 k.c.), w tym np. udziały lub akcje. Źródłem prawa pierwokupu może być zarówno czynność prawna (np. umowa sprzedaży), a także ustawa (art. 109 u.g.n.). Na mocy art. 602 k.c. prawo pierwokupu jest niezbywalne .

Na mocy przepisu art. 16 u.p.p.p., przedmiotem prawa pierwokupu są akcje albo udziały partnera prywatnego w spółce, a umowa sprzedaży akcji albo udziałów pomiędzy partnerem prywatnym a osobą trzecią musi być zawarta pod warunkiem zawieszającym, że podmiot publiczny nie wykona przysługującego mu prawa pierwokupu. Partner prywatny może zbyć całość albo tylko niektóre swoje udziały albo akcje w spółce celowej. Prawo pierwokupu przysługuje więc podmiotowi publicznemu w sytuacji, gdy partner prywatny sprzedaje całość akcji lub udziału, jak również tylko ich część. Podkreślenia wymaga, że zbycie przez partnera prywatnego akcji albo udziałów z naruszeniem art. 16 ust. 1 i 2 u.p.p.p. jest nieważne. Przykładem naruszenia tego przepisu będzie bezwarunkowa sprzedaż akcji albo udziałów przez partnera prywatnego przed upływem terminu na wykonanie prawa pierwokupu przez podmiot publiczny. Taka umowa jest nieważna z mocy prawa.

Prawo pierwokupu będzie mogło być skutecznie wykonane przez podmiot publiczny tylko w przypadku zawarcia przez partnera prywatnego ważnej umowy sprzedaży akcji albo udziałów w spółce osobie trzeciej.

Ustawodawca nie określił w art. 16 u.p.p.p. terminu na zawiadomienie podmiotu publicznego o treści umowy sprzedaży akcji lub udziałów w spółce zawartej przez partnera prywatnego z osobą trzecią. Zastosowanie znajdzie zatem zasada wyrażona w art. 598 k.c., stosownie do której zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien zawiadomić uprawnionego o treści umowy zawartej z osobą trzecią niezwłocznie. Oznacza to, że partner prywatny powinien wysłać zawiadomienie w jak najkrótszym terminie. Zawiadomienie jest oświadczeniem wiedzy zobowiązanego (M. Safjan, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. II, 2013, s. 294), stanowiące jedynie informację o dokonanej czynności i jej treści (zob. uchwałą SN z 20.2.1967 r., III CZP 88/66).