Sokołowska Anna, Wyjątki od ustawodawstwa w zakresie delegowania

Wyjątki od ustawodawstwa w zakresie delegowania

Aby w jak największym stopniu wspierać swobodny przepływ pracowników i usług, unikać zbędnych i kosztownych utrudnień administracyjnych i innych problemów, które nie leżą w interesie pracowników, przedsiębiorstw i administracji, obowiązujące przepisy unijne przewidują określone wyjątki od zasady, że system zabezpieczenia społecznego ustanowiony jest na mocy ustawodawstwa państwa członkowskiego nowego zatrudnienia. Głównym wyjątkiem jest wymóg, aby pracownik wciąż podlegał systemowi zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, w którym normalnie prowadzi działalność zatrudniające go przedsiębiorstwo (państwo delegujące) w przypadkach, gdy przedsiębiorstwo wysyła pracownika do innego państwa członkowskiego (państwo zatrudnienia) na okres z góry ograniczony (do maksymalnie 24 miesięcy), o tyle nadal mają zastosowanie pewne warunki bardziej szczegółowo omówione poniżej. Rozporządzenia przewidują, że okres delegowania nie może być dłuższy niż 24 miesiące. Artykuł 16 rozporządzenia 883/2004 zezwala jednak właściwym organom dwóch lub kilku państw członkowskich na zawarcie porozumienia przewidującego wyjątki od przepisów dotyczących mającego zastosowanie ustawodawstwa, w tym także od przedstawionych powyżej zasad szczególnych dotyczących delegowania. Porozumienia zawierane na podstawie art. 16 wymagają zgody instytucji obu zaangażowanych państw członkowskich i mogą zostać wykorzystane wyłącznie w interesie danej osoby lub kategorii osób. Choć wynikiem porozumienia pomiędzy państwami członkowskimi mogą być udogodnienia administracyjne, ich osiągnięcie nie może być jedynym powodem zawarcia takiego porozumienia. Interes osoby lub osób, których porozumienie dotyczy, musi w każdych okolicznościach stanowić czynnik nadrzędny.

Osoba, która jest pracownikiem najemnym na terytorium jednego państwa członkowskiego podlega ustawodawstwu tego państwa, mimo że mieszka na terytorium innego państwa członkowskiego lub że przedsiębiorstwo albo pracodawca, który ją zatrudnia, ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa członkowskiego - stosuje się z uwzględnieniem następującego wyjątku:

– W przypadku pracownika najemnego zatrudnionego na terytorium jednego państwa członkowskiego przez przedsiębiorstwo, w którym jest zwykle zatrudniony i przez które został skierowany do wykonywania pracy na terytorium innego państwa członkowskiego podlega nadal ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany okres wykonywania tej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że nie został on skierowany w miejsce innej osoby, której okres skierowania upłynął (art. 12 ust. 1 rozporządzenia 883/2004).

Zatem z art. 12 ust. 1 rozporządzenia 883/2004 oraz art. 14 ust. 1 rozporządzenia 987/2009 wynika, że aby mówić o wysłaniu pracowników należy spełnić łącznie warunki, tzn.:

– przewidywany okres pracy za granicą nie może być dłuższy niż 24 miesięcy i

– pracownik nie może zastępować innego pracownika, którego okres oddelegowania już się skończył,

– bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlegał ubezpieczeniom w państwie zamieszkania (art. 14 ust. 1 rozporządzenia 987/2009.

Na wniosek zainteresowanego lub pracodawcy instytucja właściwa państwa członkowskiego poświadcza, że to ustawodawstwo ma zastosowanie, oraz w stosownych przypadkach wskazuje, jak długo i na jakich warunkach ma ono zastosowanie.

W tym celu stosowane jest „Zaświadczenie o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej A1”.

W celu uzyskania tego zaświadczenia - formularza A1 - wysyłający pracodawca zwraca się do instytucji właściwej- terenowej jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na siedzibę pracodawcy, u którego osoba jest zatrudniona.