Dauter Bogusław, Wydanie postanowienia na posiedzeniu jawnym przez NSA

Wydanie postanowienia na posiedzeniu jawnym przez NSA

Procedura opisuje tryb wydania postanowienia na posiedzeniu jawnym przez NSA. Przez posiedzenie jawne należy rozumieć rozprawę (art. 90 § 1 p.p.s.a.) lub posiedzenie jawne niebędące rozprawą (art. 139 § 2, art. 265 p.p.s.a.). Jeżeli ustawa nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia (art. 160 p.p.s.a.). Postanowienia, co do zasady, rozstrzygają kwestie proceduralne, a wyjątkowo - co do istoty sprawy (zob. np. art. 15 § 2 p.p.s.a.). Można wśród postanowień wydawanych przez NSA wyróżnić postanowienia kończące i niekończące postępowania. Wszystkie postanowienia NSA są niezaskarżalne.

1. Jeżeli ustawa nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia (art. 160 p.p.s.a.).

2. Ustawa nie przewiduje wydania wyroku zarówno wtedy, gdy wprost stanowi o wydaniu orzeczenia w formie postanowienia, jak i wtedy, gdy nie wskazuje explicite formy orzeczenia.

3. Postanowienia, co do zasady, rozstrzygają kwestie proceduralne, a wyjątkowo - gdy przepis tak stanowi - co do istoty sprawy, jak np. w zakresie rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego, stosownie do art. 15 § 2 p.p.s.a. (zob. B. Dauter, w: B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 454 i n.).

4. O postaci (formie) orzeczenia decyduje treść rozstrzygnięcia. Jeżeli sąd o kwestii ubocznej rozstrzyga w wyroku (np. o kosztach postępowania), nie znaczy to, że rozstrzygnięcie w tej części traci charakter postanowienia (zob. uchwałę SN z dnia 6 marca 1972 r., III CZP 27/71, OSNCP 1973, nr 1, poz. 1; post. NSA z dnia 11 września 2006 r., II GZ 95/06).

5. Sąd orzeka w formie postanowienia również wówczas, gdy ustawa posługuje się innym określeniem, jak np. „sąd zarządza” (np. art. 96 § 1 p.p.s.a.). Forma zarządzenia przewidziana jest wyłącznie dla przewodniczącego, przewodniczącego składu orzekającego lub referendarza sądowego (art. 16 § 3, art. 101 § 1 pkt 2, art. 103, art. 167, art. 258 § 2 pkt 6 p.p.s.a.).

6. Zasadą jest, że posiedzenia sądowe są jawne (art. 90 § 1 p.p.s.a.). Dotyczy to także posiedzeń, na których wydawane są postanowienia. W wielu miejscach ustawa przewiduje możliwość wydania postanowienia na posiedzeniu niejawnym (np. art. 58 § 3 p.p.s.a.). Zgodnie jednak z art. 90 § 2 p.p.s.a., sąd może skierować sprawę na posiedzenie jawne i wyznaczyć rozprawę także wówczas, gdy sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym (por. także art. 122 p.p.s.a.).

1. Postanowienia kończące postępowanie to takie, których uprawomocnienie zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty przez sąd danej instancji (por. uchwałę SN z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1). Sąd wydaje je wówczas, gdy orzeka o całości postępowania, a nie występują warunki do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy (zob. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010, s. 380; odmiennie T. Woś, w: T. Woś [red.], Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 733). Są to np. postanowienie o umorzeniu postępowania (art. 161 § 1 p.p.s.a.), o odrzuceniu skargi kasacyjnej (art. 178, 180 p.p.s.a.), czy postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania (art. 280 § 1, 281 p.p.s.a.).

2. Postanowienia kończące postępowanie, w przypadku ich wydania przez NSA, wiążą i mogą zostać wzruszone tylko w trybie nadzwyczajnym (skarga o wznowienie postępowania).

3. Inne niż ww. postanowienia są, co do zasady, postanowieniami niekończącymi postępowania w sprawie. Postanowienia niekończące postępowania w sprawie to zatem takie, które nie zamykają drogi do wydania wyroku, a więc dotyczą wyłącznie kwestii wpadkowych, proceduralnych (B. Dauter, w: B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, jw., s. 463; T. Woś, jw., s. 735). Nie jest jednak postanowieniem niekończącym postępowania postanowienie NSA wydane na skutek rozpoznania zażalenia na postanowienie WSA wydane w kwestii wpadkowej (odmiennie por. T. Woś, Glosa do postanowienia NSA z dnia 3 kwietnia 2007 r., II OZ 268/07, PPP 2009, nr 5).

4. Postanowienia NSA niekończące postępowania, mogą być wzruszane w szczególnych sytuacjach przez ten Sąd (art. 61 § 4 p.p.s.a., art. 106 § 5 p.p.s.a. w zw. z art. 240 § 1 k.p.c. oraz art. 165 p.p.s.a.).