Piaskowska Olga Maria, Wszczęcie postępowania o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego

Wszczęcie postępowania o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego

Przepisów art. 692–692¹⁷ nie stosuje się do: depozytu hotelowego (art. 849 § 3 k.c.), depozytu jako środka zabezpieczenia spadku (art. 636 k.p.c. oraz rozporządzenie MS z dnia 1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza, Dz. U. Nr 92, poz. 411), depozytów uregulowanych w art. 231–233 k.p.k., depozytów określonych w art. 79a § 2 i art. 113 k.k.w., depozytów przewidzianych w art. 41, 42 i 165 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1015), depozytu napojów alkoholowych (art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, tekst jedn.: Dz. U. 2012 r. poz. 1356 oraz rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy), depozytu przewidzianego w prawie konsularnym (art. 17 ustawy z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej, tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 215, poz. 1823, z późn. zm.), depozytu notarialnego (art. 79 pkt 6, art. 106–108 pr. not.), depozytu zakładu opieki zdrowotnej (art. 40 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Dz. U. z 2012 r. poz. 159, z późn. zm.), depozytu celnego (art. 35 i 53 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. - Prawo celne, Dz. U. Nr 68, poz. 622, z późn. zm.), depozytu muzealnego (rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 30 sierpnia 2004 r. w sprawie zakresu, form i sposobu ewidencjonowania zabytków w muzeach, Dz. U. Nr 202, poz. 2073).

Instytucja złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego pełni zastępcze spełnienie ciążącego na dłużniku zobowiązania. Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, po uzyskaniu zezwolenia sądu, stanowi de facto czynność faktyczną, której dokonanie jest niezbędne dla wywołania materialnoprawnego skutku w postaci spełnienia świadczenia przez dłużnika. Jeżeli pomimo uzyskania zezwolenia sądu dłużnik nie złoży przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, wówczas skutek ten (spełnienie świadczenia) nie nastąpi.

Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego jest dopuszczalne jedynie w przypadkach określonych w sposób wyczerpujący w przepisach prawa materialnego, tj. w art. 463, 465 § 3, art. 467 i 486 k.c.

Dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego, jeżeli:

1) wierzyciel odmawia pokwitowania (art. 463 k.c.),

2) jeżeli wierzyciel odmawia zwrotu dokumentu potwierdzającego istnienie zobowiązania lub uczynienia na nim odpowiedniej wzmianki albo pisemnego oświadczenia o utracie dokumentu (art. 465 § 3 k.c.),

3) w razie zwłoki wierzyciela (art. 486 k.c.).

W myśl art. 467 k.c., poza wypadkami przewidzianymi w innych przepisach, dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego:

1) jeżeli wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności, nie wie, kto jest wierzycielem, albo nie zna miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela;

2) jeżeli wierzyciel nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych ani przedstawiciela uprawnionego do przyjęcia świadczenia;

3) jeżeli powstał spór, kto jest wierzycielem;

4) jeżeli z powodu innych okoliczności dotyczących osoby wierzyciela świadczenie nie może być spełnione.

Uprawnionym do wniesienia wniosku o złożenie przedmiotu do depozytu sądowego jest tylko wierzyciel, pomimo że w niektórych sytuacjach świadczenie zamiast dłużnika może spełnić także osoba trzecia.

Prokurator w postępowaniu karnym, co do zasady, nie jest uprawniony do złożenia wniosku o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. Na ten temat patrz: O.M. Piaskowska, Właściwość sądu do orzekania w przedmiocie depozytu w sprawie karnej, Prok. i Pr. 2009, nr 1, s. 60 i nast.