Dauter Bogusław, Wstrzymanie wykonania postanowienia WSA

Wstrzymanie wykonania postanowienia WSA

Zażalenie jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, tj. nie wstrzymuje co do zasady wykonania zaskarżonego postanowienia, jednakże WSA może wstrzymać jego wykonanie do czasu rozstrzygnięcia zażalenia (R. Hauser, Postępowanie zażaleniowe przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, ZNSA 2005, nr 2–3, s. 10). Wstrzymanie wykonania postanowienia może nastąpić na wniosek strony. Prezentowana procedura przedstawia schemat postępowania w tym zakresie.

Pojęcie „wstrzymania wykonania zaskarżonego postanowienia” (art. 196 p.p.s.a.) należy rozumieć szeroko, jako wstrzymanie skutków prawnych jakie postanowienie ma wywołać. Wstrzymanie wykonania postanowienia dotyczy zatem nie tylko tych nielicznych na gruncie p.p.s.a. zaskarżalnych postanowień, które nadają się do wykonania w drodze egzekucji (np. zwrot kosztów postępowania), ale również tych, które wywierają inne skutki prawne. Np. w przypadku postanowienia o oddaleniu wniosku o wyłączenie sędziego, wstrzymanie wykonania tegoż postanowienia polegałoby na zapewnieniu niepodejmowania przez sędziego, którego dotyczy zaskarżone postanowienie, jakichkolwiek dalszych czynności w sprawie (por. H. Knysiak-Molczyk, Rozpoznanie zażalenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Przegląd Sądowy 2006, nr 2, s. 68; odmiennie B. Gruszczyński [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 615).

Skuteczne wniesienie zażalenia stanowi warunek konieczny skorzystania z ochrony tymczasowej, o której mowa w art. 196 p.p.s.a.

1. Mimo że art. 196 p.p.s.a. wyraźnie na to nie wskazuje, przyjmuje się, że wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia może nastąpić jedynie na wniosek wnoszącego zażalenie. Sąd pierwszej instancji, uznając zażalenie za uzasadnione, powinien bowiem skorzystać z uprawnień autorewizyjnych (art. 195 § 2 p.p.s.a.); nie ma zatem potrzeby wprowadzania dopuszczalności wstrzymania wykonania zaskarżonego postanowienia z urzędu (H. Knysiak-Molczyk [w:] T. Woś (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 896; podobnie J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010, s. 488).

2. Wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia może stanowić element zażalenia lub zostać zgłoszony w odrębnym piśmie procesowym. Z uwagi jednak na specyfikę postępowania zażaleniowego (rozpoznanie co do zasady na posiedzeniu niejawnym), optymalnym rozwiązaniem jest ujęcie go w treści pisma zawierającego zażalenie (R. Hauser, M. Wierzbowski (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2013, s. 685).

3. Wystąpienie przez stronę z wnioskiem o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia jest możliwe „do czasu rozstrzygnięcia zażalenia”.

Wynika z powyższego zarazem, że przedmiotem ww. wniosku mogą być postanowienia wykonalne przed ich uprawomocnieniem (por. postanowienie NSA z dnia 6 października 2009 r., I OZ 927/09). W związku z tym, mimo że „wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia” należy rozumieć szeroko (tj. jako wstrzymanie skutków prawnych jakie postanowienie ma wywołać), trafnie argumentuje B. Gruszczyński, że nie wszystkie zaskarżalne postanowienia mogą być przedmiotem wniosku, o którym mowa w art. 196 p.p.s.a. (B. Gruszczyński, jw., s. 615 i n.). Przykładowo, instytucja ta nie będzie miała zastosowania w razie wniesienia zażalenia na postanowienie o przekazaniu sprawy innemu sądowi administracyjnemu (por. art. 194 § 1 pkt 1 p.p.s.a.), gdyż wniesienie zażalenia wymusi przekazanie akt do sądu drugiej instancji (art. 195 § 1 p.p.s.a.). Tym samym sprawa nie będzie mogła być przekazana innemu sądowi przed rozpoznaniem zażalenia. Dyskusyjny natomiast wydaje się np. pogląd ww. autora o niemożności wstrzymania wykonania postanowienia o oddaleniu wniosku o wyłączenie sędziego, czy zwłaszcza postanowienia o ukaraniu grzywną.