Skubiszak-Kalinowska Irena, Wskazywanie kryteriów oceny ofert w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji

Wskazywanie kryteriów oceny ofert w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji

Pojęcie „kryterium” nie zostało zdefiniowane ustawowo. Przyjmuje się, że kryteria oceny ofert to mierniki służące za podstawę oceny ofert złożonych w postępowaniu, umożliwiające sprawiedliwe porównanie ofert oraz gwarantujące wybór oferty rzeczywiście najkorzystniejszej. Kryteria oceny ofert są również wyrazem preferencji zamawiającego. Przyjęte przez zamawiającego kryteria oceny ofert służą wyborowi oferty najkorzystniejszej. U.k.r.b.u. nie zawiera, w przeciwieństwie do u.p.p.p. czy też p.z.p., definicji „oferty najkorzystniejszej”. Poprzez „ofertę najkorzystniejszą” należy rozumieć taką ofertę, która w najlepszym stopniu zaspokoi potrzeby zamawiającego. Za ofertę najkorzystniejszą należy uznać ofertę, w ramach której koncesjonariusz będzie odpowiedzialny za większą liczbę ryzyk przy tym samym lub zbliżonym wskaźniku udziału szacunkowego wynagrodzenia, jakie przedmiot koncesji jest w stanie przynieść w okresie obowiązywania umowy w ogólnych nakładach na jego realizację. O tym przesądzają już wcześniej określone kryteria oceny ofert i sposób dokonywania tej oceny. Zamawiający jest zobowiązany do wyboru oferty najkorzystniejszej zgodnie z przyjętymi kryteriami nawet w sytuacji, gdy w postępowaniu uczestniczy tylko jeden wykonawca.

Zamawiający, po analizie swoich oczekiwań i potencjalnych wymagań co do przedmiotu przyszłej umowy koncesji oraz celów, jakie chce osiągnąć, przystępuje do ustalenia kryteriów oceny ofert.

Podstawowe zasady ich określania wynikają z art. 37 u.k.r.b.u. Zgodnie z jego dyspozycją zamawiający wskazuje kryteria oceny ofert związane z przedmiotem umowy koncesji w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego (ust. 1). Kryteriami oceny ofert mogą być w szczególności aspekty środowiskowe, społeczne lub innowacyjne przedmiotu umowy koncesji (ust. 2). Jednocześnie przewidziane zostało rozwiązanie, zgodnie z którym w wyjątkowych przypadkach, gdy oferta zawiera rozwiązanie innowacyjne, stanowiące wdrożenie nowego lub znacznie udoskonalonego produktu, usługi lub procesu, w tym procesu produkcji lub budowy, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w działalności, organizacji pracy lub relacjach zewnętrznych, w szczególności mające na celu rozwiązanie problemów społecznych lub wspieranie strategii społecznych, którego zamawiający nie mógł przewidzieć mimo zachowania należnej staranności, zamawiający może zmienić kolejność kryteriów oceny ofert w celu uwzględnienia tego rozwiązania (ust. 3). Należy jednak pamiętać, że zamawiający zobowiązany jest poinformować wszystkich wykonawców o zmianie kolejności kryteriów oceny ofert oraz przekazuje nowe zaproszenie do składania ofert, z zachowaniem ustawowych terminów (wynikających z art. 31 ust. 3 i 4 u.k.r.b.u. Jeżeli kryteria oceny ofert zostały opublikowane w ogłoszeniu o koncesji, zmiana kolejności kryteriów oceny ofert wymaga publikacji nowego ogłoszenia o koncesji. Podkreślenia wymaga, że jest to jeden z elementów, których zgodnie z dyspozycją art. 29 ust. 2 zamawiający nie może zmieniać w trakcie negocjacji (ust.4).

Ponieważ wskazany przez ustawodawcę katalog zawiera przykładowe, otwarte wyliczenie obejmujące w przeważającej mierze kryteria ocenne, to sam sposób ich określenia ma istotne znaczenie. Kryteria oceny ofert nie mogą być sprzeczne z podstawowymi zasadami u.k.r.b.u. W szczególności nie mogą prowadzić do ograniczenia konkurencji, a tym bardziej nie mogą wprowadzać nieuzasadnionych preferencji określonych wykonawców. Zamawiający powinien dążyć do tego, aby opis kryteriów , zawarty w ogłoszeniu o koncesji, wskazywał, jakie cechy (parametry) musi posiadać oferta, aby możliwe było uzyskanie najwyższej albo co najmniej znaczącej liczby punktów. Sposób oceny ofert powinien być tak skonstruowany, aby zapewniał obiektywną ocenę złożonych ofert i wyłączał tę subiektywną i uznaniową. Powinien także umożliwiać weryfikację prawidłowości oceny ofert. Opis kryteriów oceny ofert powinien umożliwić każdemu znającemu treść ofert dokonanie ich oceny. Powinien być zrozumiały, jasny i precyzyjny, co umożliwi wykonawcom przygotowanie ofert w sposób odpowiadający potrzebom zamawiającego.

Związane z przedmiotem zamówienia kryterium oceny ofert powinno co do zasady cechować się zdolnościami pomiarowymi umożliwiającymi wartościowanie poszczególnych propozycji (miernik wystarczająco zobiektywizowany). Celem zapewnienia właściwego obiektywizmu oceny zamawiający powinien skonkretyzować każde z przyjętych kryteriów, wyostrzając w miarę możliwości zdolności pomiarowe, co uchroni go przed zarzutem uznaniowości i tendencyjności przy ocenie ofert. Pewna doza subiektywizmu przy formułowaniu kryteriów oceny ofert oraz zasad oceny musi być dopuszczalna.

Kryteriami oceny ofert mogą być w szczególności aspekty środowiskowe, społeczne lub innowacyjne przedmiotu umowy koncesji.

Zamawiający, podejmując prace nad kryteriami i sposobem ich oceny, powinien uwzględnić, w przypadku gdy wykonawca będzie jednocześnie partnerem prywatnym, obowiązkowe kryteria oceny ofert wynikające z u.p.p.p.: tj. podział zadań i ryzyk związanych z przedsięwzięciem między podmiotem publicznym i partnerem prywatnym oraz terminy i wysokość przewidywanych płatności lub innych świadczeń podmiotu publicznego. Może również brać pod uwagę kryteria fakultatywne przewidziane przepisami tej ostatniej. Chociaż muszą być one zawsze brane pod uwagę przez zamawiającego przy wyborze najkorzystniejszej oferty, to należy wskazać, iż zamawiający posiada swobodę w przypisaniu tym kryteriom rangi istotności.