Izydorczyk Jacek, Wniosek organu państwa obcego o przejęcie skazanego przez RP (przekazanie orzeczenia do wykonania)

Wniosek organu państwa obcego o przejęcie skazanego przez RP (przekazanie orzeczenia do wykonania)

Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania (przed 2001 r. - tzw. przejęcie i przekazanie osób skazanych do wykonania wyroku) reguluje Rozdział 66 kodeksu postępowania karnego (art. 608–611f k.p.k.). Instytucja ta dotyczy jedynie orzeczeń prawomocnych (wykonalnych). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; J. Izydorczyk, Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych, Edukacja Prawnicza 2009, nr 2 (104), s. 24–27; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1206–1351.

Przy stosowaniu tych przepisów (ich ratio legis) chodzi zarówno o powody natury humanitarnej, jak i przyczyny praktyczne. Te drugie to przykładowo pozbycie się kosztów wykonywania kary pozbawienia wolności wobec cudzoziemca. Powody zaś humanitarne to przykładowo unikanie dodatkowych dolegliwości dla skazanego związanych z wykonywaniem przez niego kary pozbawienia wolności w kraju obcym, tzn. obcym językowo, kulturowo itp. Jest to szczególnie widoczne przy przejęciu skazanego obywatela polskiego w celu wykonania kary pozbawienia wolności z jednego z krajów tzw. Trzeciego Świata, gdzie samo prawo penitencjarne (nie wspominając już o realiach tamtejszych zakładów karnych) jest wysoce niegwarancyjne i sprzeczne z normami obowiązującymi w Polsce. Należy też pamiętać o tym, że Polskę wiążą konwencje międzynarodowe w tym zakresie (tj. Konwencja Berlińska z 1978 r. oraz Konwencja o Przekazywaniu Osób Skazanych z 1983 r.). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1315–1316).

Przejęcie skazania za granicą do wykonania w Polsce na wniosek władz państwa obcego jest regulowane w przepisie art. 609 k.p.k. i dotyczy zarówno obywatela polskiego, jak i osoby nieposiadającej naszego obywatelstwa, ale stale przebywającej w Polsce (tzn. mającej miejsce stałego pobytu). Zgodnie z § 1 tego artykułu w razie otrzymania wniosku państwa obcego o wykonanie wobec obywatela polskiego lub osoby mającej miejsce stałego pobytu na terytorium Polski prawomocnie orzeczonej kary pozbawienia wolności lub środka polegającego na pozbawieniu wolności, Minister Sprawiedliwości zwraca się do właściwego sądu o wydanie postanowienia w przedmiocie dopuszczalności przejęcia orzeczenia do wykonania na terytorium Polski. Adekwatna procedura dotyczy cudzoziemca (lub osoby mającej miejsce stałego pobytu za granicą - zob. art. 610 k.p.k.). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394.

Podobna jest sytuacja w przypadku otrzymania wniosku państwa obcego o wykonanie wobec obywatela polskiego, osoby mającej miejsce stałego pobytu, posiadającej mienie lub prowadzącej działalność zawodową w Polsce prawomocnie orzeczonej grzywny, zakazu zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej, zakazu prowadzenia pojazdów, przepadku albo środka zabezpieczającego niepolegającego na pozbawieniu wolności. Także w tym przypadku Minister Sprawiedliwości zwraca się do właściwego sądu o wydanie postanowienia w przedmiocie dopuszczalności przejęcia orzeczenia do wykonania w Polsce (zob. art. 609 § 2 k.p.k.).