Niewiadomski Zygmunt, Wniesienie opłaty legalizacyjnej w związku z samowolą budowlaną

Wniesienie opłaty legalizacyjnej w związku z samowolą budowlaną

Opłata legalizacyjna stanowi sui generis karę za realizację inwestycji budowlanej bez dopełnienia prawem przewidzianych formalności (podobnie Z. Niewiadomski [w:] Prawo budowlane. Komentarz, praca zbiorowa pod red. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2006, s. 515). Dopuszczając możliwość legalizacji samowoli budowlanej w określonych przypadkach ustawodawca uzależnia zawsze legalizację od uiszczenia opłaty. Bez uiszczenia opłaty legalizacja będzie więc niemożliwa, nawet w przypadku spełnienia pozostałych warunków legalizacji.

Stwierdzenie stanu samowoli budowlanej rodzi zasadniczo po stronie właściwego organu obowiązek nakazania rozbiórki (zob. art. 48 ust. 1 i art. 49 ust. 1 p.b.). Istnieje jednak możliwość legalizacji inwestycji, jeśli okaże się ona zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i nie narusza przepisów w stopniu uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem (zob. art. 48 ust. 2 i art. 49b ust. 2 p.b.). W takim przypadku organ w formie postanowienia wyznacza inwestorowi termin do przedłożenia określonych dokumentów umożliwiających legalizację samowoli (art. 48 ust. 3 i art. 49b ust. 2 p.b.). Przedłożenie przez inwestora wymaganej dokumentacji otwiera właściwemu organowi drogę do merytorycznej oceny dopuszczalności legalizacji oraz ustalenia opłaty legalizacyjnej.

Ustalenie opłaty legalizacyjnej następuje w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Adresatem postanowienia jest inwestor. Wysokość opłaty obliczana jest odmiennie w zależności od tego, czy inwestycja wymagała pozwolenia na budowę czy zgłoszenia. W pierwszym przypadku, opłata obliczana jest jako iloczyn stawki opłaty (s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektu (w). Jest to więc metoda analogiczna do sposobu obliczania kary z art. 59f p.b., z tą różnicą, że stawka opłaty jest w tym przypadku pięćdziesięciokrotnie wyższa (25.000 zł). W sytuacji inwestycji podlegających zgłoszeniu, wysokość opłaty ustalona została w stałej kwocie 2500 zł lub 5000 zł, w zależności od rodzaju inwestycji (zob. art. 49b ust. 5 p.b.).