Niewiadomski Zygmunt, Ustalenie dopuszczalności realizacji planowanych działań wpływających na cele ochrony obszaru Natura 2000

Ustalenie dopuszczalności realizacji planowanych działań wpływających na cele ochrony obszaru Natura 2000

Na obszarze Natura 2000 mogą być podejmowane przedsięwzięcia, które osobno lub w połączeniu z innymi działaniami znacząco negatywnie nie oddziaływają na cele jego ochrony określone w art. 33 ust. 1 u.o.p. (teza wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 lipca 2011 r., II OSK 1587/10, LEX nr 988197). W sprawie rozumienia pojęcia „znaczące negatywne oddziaływanie” wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny - „Przepis art. 33 ust. 1 ustawy z 2004 r. o ochronie przyrody, mówiąc o negatywnym oddziaływaniu na cele ochrony Natura 2000, nie mówi o jakimkolwiek oddziaływaniu, lecz jedynie o znaczących negatywnych oddziaływaniach na środowisko. Oznacza to, że nie wszystkie negatywne oddziaływania będą uniemożliwiały realizacje przedsięwzięcia, ale tylko te, których skala oddziaływania będzie uznana za znaczącą. Dodatkowo podnieść wypada, że zawarte w ww. normie sformułowanie «znaczące negatywne oddziaływanie» jako nieostre, sprawia, że w każdej sytuacji dokonywania takiej oceny organ administracji prowadzący postępowanie, powinien precyzyjnie wskazać te przesłanki” (teza 2 wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2011 r., II OSK 2561/10, LEX nr 992529).

Naczelny Sąd Administracyjny wypowiedział się także co do momentu objęcia ochroną obszaru Natura 2000 stwierdzając, co następuje - „Właściwe zabezpieczenie projektowanego obszaru «Natura 2000» odnośnie zakazu podejmowania działań mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru «Natura 2000» powinno nastąpić co najmniej od dnia przesłania danych dotyczących tego obszaru «Natura 2000» do Komisji Europejskiej. Działalności mogącej negatywnie wpływać na obszar «Natura 2000" nie należy jednak podejmować od dnia zaproponowania danego obszaru «Natura 2000» do włączenia w skład sieci «Natura 2000», a więc od czasu rozpoczęcia konsultacji społecznych” (teza wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2012 r., II OSK 708/11, LEX nr 1214980).

Ustawodawca nakazuje stosować regulacje dotyczące zakazu podejmowania działań znacząco negatywnie oddziałujących na obszar Natura 2000, również w odniesieniu do obszarów objętych listą proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty do czasu zatwierdzenia ich przez Komisję Europejską jako obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia ich jako specjalne obszary ochrony siedlisk (art. 33 ust. 2 u.o.p.).

Instrumentem prawnym pozwalającym na dokonanie analizy skutków środowiskowych działań na cele ochrony obszaru Natura 2000 (definicja legalna pojęcia „obszar Natura 2000” - art. 5 pkt 2b u.o.p.) jest ocena oddziaływania na obszar Natura 2000 (ocena siedliskowa).

Obowiązek analizy skutków realizacji działań występujących na obszarze Natura 2000 (odpowiednio obszarów wymienionych w art. 33 ust. 2 u.o.p.) obejmuje nie tylko działania realizowane na obszarze Natura 2000. Tym obowiązkiem objęte są wszelkie inne działania lokalizowane poza tym obszarem, których negatywne skutki realizacji będą wpływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 (K. Gruszecki, Komentarz do art. 33 ustawy o ochronie przyrody, Lex 2013).

Nie można podzielić poglądu, iż co do zasady jakiekolwiek oddziaływania na etapie realizacji przedsięwzięcia wyklucza przyjęcie, iż oddziaływanie przedsięwzięcia nie będzie znaczące, w rozumieniu przepisów dotyczących ochrony obszarów Natura 2000. Rolą organu administracji w sprawie indywidualnej jest ocena i właściwa kwalifikacja ingerencji. Należy dokonywać tego kierując się powszechnym rozumieniem kwalifikatora „znaczący”. W tym kontekście może odgrywać znaczenie rozmiar ingerencji zarówno z uwagi na intensywność, jak i czas. Nie można a priori założyć, iż nawet znaczna intensywność ingerencji, o ile nastąpi ona w określonym krótkim czasie nie będzie miała wpływu na zachowanie dóbr chronionych. Rozważając kwestie, czy ingerencja jest istotna, trzeba mieć na uwadze względy, dla których utworzone obszar a w tym, czy konkretna ingerencja zredukuje obszar występowania kluczowych siedlisk lub liczebność populacji kluczowych gatunków, naruszy równowagę między nimi, spowoduje fragmentację obszaru, spowoduje utratę lub redukcję kluczowych cech (teza 1 wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 listopada 2007 r., IV SA/Wa 1395/07, LEX nr 457203).

Podmiot dokonujący oceny skutków realizacji planowanego działania winien posłużyć zasadą przezorności (art. 6 u.o.ś.) w ocenie rodzaju oddziaływania na cele ochrony obszaru Natura 2000 (K. Gruszecki, Komentarz do art. 33 ustawy o ochronie przyrody, Lex 2013).