Niewiadomski Zygmunt, Ustalenie dopuszczalności realizacji planowanych działań wpływających na cele ochrony obszaru Natura 2000

Ustalenie dopuszczalności realizacji planowanych działań wpływających na cele ochrony obszaru Natura 2000

Na obszarze Natura 2000 mogą być podejmowane przedsięwzięcia, które osobno lub w połączeniu z innymi działaniami znacząco negatywnie nie oddziaływają na cele jego ochrony określone w art. 33 ust. 1 u.o.p. (teza wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 lipca 2011 r., II OSK 1587/10, LEX nr 988197). W sprawie rozumienia pojęcia „znaczące negatywne oddziaływanie” wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny - „Przepis art. 33 ust. 1 ustawy z 2004 r. o ochronie przyrody, mówiąc o negatywnym oddziaływaniu na cele ochrony Natura 2000, nie mówi o jakimkolwiek oddziaływaniu, lecz jedynie o znaczących negatywnych oddziaływaniach na środowisko. Oznacza to, że nie wszystkie negatywne oddziaływania będą uniemożliwiały realizacje przedsięwzięcia, ale tylko te, których skala oddziaływania będzie uznana za znaczącą. Dodatkowo podnieść wypada, że zawarte w ww. normie sformułowanie «znaczące negatywne oddziaływanie» jako nieostre, sprawia, że w każdej sytuacji dokonywania takiej oceny organ administracji prowadzący postępowanie, powinien precyzyjnie wskazać te przesłanki” (teza 2 wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2011 r., II OSK 2561/10, LEX nr 992529).

Naczelny Sąd Administracyjny wypowiedział się także co do momentu objęcia ochroną obszaru Natura 2000 stwierdzając, co następuje - „Właściwe zabezpieczenie projektowanego obszaru «Natura 2000» odnośnie zakazu podejmowania działań mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru «Natura 2000» powinno nastąpić co najmniej od dnia przesłania danych dotyczących tego obszaru «Natura 2000» do Komisji Europejskiej. Działalności mogącej negatywnie wpływać na obszar «Natura 2000" nie należy jednak podejmować od dnia zaproponowania danego obszaru «Natura 2000» do włączenia w skład sieci «Natura 2000», a więc od czasu rozpoczęcia konsultacji społecznych” (teza wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2012 r., II OSK 708/11, LEX nr 1214980).

Ustawodawca nakazuje stosować regulacje dotyczące zakazu podejmowania działań znacząco negatywnie oddziałujących na obszar Natura 2000, również w odniesieniu do obszarów objętych listą proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty do czasu zatwierdzenia ich przez Komisję Europejską jako obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia ich jako specjalne obszary ochrony siedlisk (art. 33 ust. 2 u.o.p.).

Instrumentem prawnym pozwalającym na dokonanie analizy skutków środowiskowych działań na cele ochrony obszaru Natura 2000 (definicja legalna pojęcia „obszar Natura 2000” - art. 5 pkt 2b u.o.p.) jest ocena oddziaływania na obszar Natura 2000 (ocena siedliskowa).

Obowiązek analizy skutków realizacji działań występujących na obszarze Natura 2000 (odpowiednio obszarów wymienionych w art. 33 ust. 2 u.o.p.) obejmuje nie tylko działania realizowane na obszarze Natura 2000. Tym obowiązkiem objęte są wszelkie inne działania lokalizowane poza tym obszarem, których negatywne skutki realizacji będą wpływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 (K. Gruszecki, Komentarz do art. 33 ustawy o ochronie przyrody, Lex 2013).

Na mocy nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z 13 lipca 2023 r. ustawodawca wprowadził pojęcie inwestycji strategicznej i ustanawił odrębną procedurę ustalenia środowiskowych uwarunkowań dla realizacji inwestycji strategicznych wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów wydanym w oparciu o treść art. 103a ust. 2 uoiś.