Janiszowski-Downarowicz Rafał, Udzielanie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności w celu podjęcia leczenia lub rehabilitacji

Udzielanie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności w celu podjęcia leczenia lub rehabilitacji

Przepis art. 73a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii daje możliwość udzielenia przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności przez osobę uzależnioną od środków odurzających lub substancji psychotropowych, skazaną za przestępstwo popełnione w związku z używaniem takich środków. Przerwy może udzielić sąd, jeżeli przemawiają za tym względy lecznicze i wychowawcze, a skazany wykazał, że ma zagwarantowane miejsce w zakładzie leczniczym i wcześniej wyraził zgodę na objęcie go leczeniem odwykowym.

Po uzyskaniu informacji, że oskarżony jest osobą uzależnioną od środka odurzającego lub substancji psychotropowej, sąd, a na etapie postępowania przygotowawczego prokurator, uwzględnia tę okoliczność jako mającą zasadniczy wpływ na rozstrzygnięcia dotyczące sprawcy w dalszej części postępowania (zobacz Zbieranie informacji na temat używania przez oskarżonego środków odurzających). Warunkiem niezbędnym do orzekania na podstawie art. 73a u.p.n. jest rozpoznanie u sprawcy uzależnienia od środków odurzających lub szkodliwego używania substancji psychoaktywnych. Stwierdzenie, czy konkretna osoba jest uzależniona od środków odurzających lub substancji psychoaktywnych, wymaga wiedzy specjalnej w rozumieniu art. 193 k.p.k., a więc musi być oparte o opinię dwóch biegłych lekarzy psychiatrów - zob.: Powołanie biegłych do wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego podejrzanego w postępowaniu sądowym i Powołanie biegłych do wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego podejrzanego w postępowaniu przygotowawczym.

Na gruncie omawianego przepisu istotnym jest też, aby sprawca, u którego stwierdzono uzależnienie, został skazany za przestępstwo pozostające w związku z używaniem środka odurzającego lub substancji psychotropowej na karę pozbawienia wolności.

Po uprawomocnieniu się wyroku skazany zostaje zatrzymany i doprowadzony do aresztu śledczego celem odbycia kary pozbawienia wolności (art. 79 i nast. k.k.w.). Artykuł 73a u.p.n. ma zastosowanie niezależnie od tego, czy sprawca przestępstwa został skazany na bezwzględną karę pozbawienia wolności, czy też wykonanie tej kary warunkowo zawieszono, a następnie zarządzono jej wykonanie. Warunkiem niezbędnym jest, aby sprawca uzależniony od środków odurzających lub substancji psychotropowych odbywał karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione w związku z używaniem środków odurzających lub substancji psychotropowych, a do końca tej kary pozostało nie więcej niż 2 lata.

Postępowanie w przedmiocie udzielenia przerwy na podstawie komentowanego przepisu wszczyna się zawsze na wniosek. Wprawdzie przepis ten wprowadza samoistną, niezależną od wystąpienia innych przesłanek podstawę do udzielenia przerwy w karze, to jednak procedowanie w przedmiocie udzielenia tej przerwy odbywa się na podstawie przepisów k.k.w. Dlatego też należy dopuścić możliwość złożenia wniosku przez inne osoby niż skazany (np. dyrektor zakładu karnego). Wniosek jest składany na piśmie i powinien on zawierać:

– oznaczenie organu, do którego jest skierowany, oraz sprawy, której dotyczy,

– oznaczenie oraz adres wnoszącego pismo,

– treść wniosku lub oświadczenia,

– datę i podpis składającego pismo (art. 119 k.p.k.), a także

– uzasadnienie zawartych w nim żądań w stopniu umożliwiającym jego rozpoznanie, do wniosku powinny być też dołączone odpowiednie dokumenty (art. 19 k.k.w.).

Wniosek podlega opłacie w wysokości 60 zł (art. 15 ust. 1 pkt 2 Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223). Skazany ubiegający się o przerwę w karze pozbawienia wolności musi też wykazać, poprzez przedstawienie stosownego zaświadczenia lub skierowania, że ma zagwarantowane miejsce w placówce zajmującej się leczeniem uzależnień lub rehabilitacją, dostosowanej do jego potrzeb terapeutycznych. Jest to warunek sine qua non do udzielenia przerwy w karze.