Dauter Bogusław, Stwierdzenie wydania decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa

Stwierdzenie wydania decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa

Treść sentencji wyroku uwzględniającego skargę zależy od przedmiotu skargi, od kierunku rozstrzygnięcia oraz od zastosowanej sankcji. Niniejsza procedura opisuje szczególny typ rozstrzygnięcia, jakim jest stwierdzenie wydania decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa; wyrok taki pozostawia w obrocie prawnym zaskarżony akt, mimo istnienia kwalifikowanych podstaw do jego wzruszenia. Taki sposób zakończenia postępowania sądowoadministracyjnego odnosi się do tych decyzji lub postanowień, które obciążone są wadami najpoważniejszymi, tj. dającymi podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji lub postanowienia albo do wznowienia postępowania administracyjnego, a jednocześnie zachodzą określone prawem okoliczności uniemożliwiające wyeliminowanie zaskarżonego aktu z obrotu prawnego z powodu wskazanych uchybień.

Z mocy § 2 art. 145 p.p.s.a., w sprawach skarg na decyzje i postanowienia wydane w innym postępowaniu, niż uregulowane w k.p.a. i w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ww. środki prawne stosuje się również z uwzględnieniem przepisów regulujących postępowanie, w którym wydano zaskarżoną decyzję lub postanowienie; chodzi tu przede wszystkim o postępowanie podatkowe uregulowane w Ordynacji podatkowej.

W świetle postanowień art. 145 § 1 p.p.s.a., kontrola zgodności z prawem decyzji lub postanowienia nie może być przeprowadzana przez sąd dowolnie, lecz ma charakter sekwencyjny, tj. powinna przebiegać w określonej kolejności (szerzej zob. T. Woś, jw., s. 671 i n.). Mianowicie sąd bada w pierwszym rzędzie, czy zaskarżony akt nie jest obciążony uchybieniami najpoważniejszymi. Takimi wadami są nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) oraz naruszenia dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a.). Wykluczenie istnienia przesłanek nieważności decyzji lub postanowienia uprawnia sąd do dalszej kontroli decyzji w zakresie, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 1 lit. a–c p.p.s.a. (zob. wyrok NSA z dnia 8 lipca 2009 r., II GSK 981/08), w tym odnośnie do naruszeń prawa dających podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego. Z kolei niestwierdzenie przesłanek wznowienia postępowania administracyjnego determinuje dopuszczalność oceny pozostałych uchybień uzasadniających uchylenie zaskarżonego aktu. Stwierdzenie przez WSA, że sporna decyzja lub postanowienie obciążona jest jedną z ww. wad kwalifikowanych, a jednocześnie ustalenie, że zachodzą określone prawem okoliczności uniemożliwiające wyeliminowanie zaskarżonego aktu z obrotu prawnego z powodu wskazanych uchybień, obliguje sąd do wydania wyroku, w którym sąd stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.