Izydorczyk Jacek, Przejęcie ścigania na podstawie wniosku organu państwa obcego, gdy przestępstwo zostało popełnione przez określony podmiot za granicą

Przejęcie ścigania na podstawie wniosku organu państwa obcego, gdy przestępstwo zostało popełnione przez określony podmiot za granicą

Przejęcie i przekazanie ścigania karnego jest uregulowane w Rozdziale 63. kodeksu postępowania karnego (art. 590–592). Są tutaj przewidziane trojakiego rodzaju sytuacje:

1) gdy przestępstwo zostało popełnione przez określony podmiot za granicą (art. 590 k.p.k.),

2) gdy przestępstwo popełnił cudzoziemiec w Polsce (art. 591 k.p.k.), oraz

3) sytuacja, gdy co do tego samego czynu tej samej osoby wszczęto postępowanie karne zarówno w Polsce, jak i za granicą (art. 592 k.p.k.). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; J. Izydorczyk, Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych, Edukacja Prawnicza 2009, nr 2 (104), s. 24–27; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - komentarz, Warszawa 2008, s. 1251–1255.

Inicjatywa w przedmiocie przejęcia ścigania może należeć zarówno do organu polskiego, jak i obcego. W tym przypadku Minister Sprawiedliwości przyjmuje wniosek o przekazanie ścigania od właściwego organu państwa obcego.

Chodzi tutaj o przejęcie do Polski (ustawowy termin z art. 590 k.p.k. to „przekazanie”) ścigania z zagranicy czynów tam popełnionych, a jeszcze prawomocnie nieukaranych. Zgodnie z przepisem art. 590 § 1 k.p.k., w sprawie o przestępstwo (czyli każdy czyn, który nasze prawo uznaje za przestępstwo, w tym skarbowe oraz prywatno-skargowe; lecz nie wykroczenie z uwagi na odrzucenie w Polsce koncepcji tzw. trójpodziału przestępstw) popełnione za granicą przez:

1) obywatela polskiego (tj. posiadającego polski nr PESEL),

2) osobę mającą na terytorium Polski stałe miejsce zamieszkania, tzn. osoby „osiadłej” w Polsce - a więc z zamiarem stałego przebywania; czy też, co może być pomocne w ocenie takiego stanu - rezydenta wg prawa administracyjnego, a konkretnie prawa podatkowego; zob. też ustawę z 24 września 2010 r. o ewidencji ludności na temat przypisania numeru PESEL),

3) osobę, która odbywa lub będzie odbywać w Polsce karę pozbawienia wolności, oraz

4) osobę, przeciwko której zostało wszczęte w Polsce postępowanie karne. Minister Sprawiedliwości, jeżeli wymaga tego interes wymiaru sprawiedliwości (przykładowo i najczęściej tzw. względy humanitarne), może przyjąć wniosek o przejęcie ścigania od właściwego organu państwa obcego. Przejęcie do Polski ścigania karnego może nastąpić niezależnie od stadium postępowania karnego prowadzonego za granicą i uważa się za wszczęcie postępowania karnego według prawa polskiego. Zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - komentarz, Warszawa 2008, s. 1251–1255.