Izydorczyk Jacek, Postępowanie wobec osoby pozbawionej wolności na terytorium państwa obcego, czasowo wydanej w celach procesowych

Postępowanie wobec osoby pozbawionej wolności na terytorium państwa obcego, czasowo wydanej w celach procesowych

Kwestię pomocy prawnej oraz doręczeń w sprawach karnych regulują przepisy Rozdziału 62. kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którymi w drodze pomocy prawnej mogą być dokonywane niezbędne czynności postępowania karnego, a w szczególności:

1) doręczanie pism osobom przebywającym za granicą lub instytucjom mającym siedzibę za granicą,

2) przesłuchiwanie osób w charakterze oskarżonych, świadków lub biegłych,

3) dokonywanie oględzin oraz przeszukiwanie pomieszczeń, innych miejsc i osób, zajęcie przedmiotów i wydawanie tych przedmiotów za granicę,

4) wzywanie osób przebywających za granicą do osobistego dobrowolnego stawiennictwa przed sądem lub prokuratorem w celu przesłuchania świadka lub konfrontacji, jak również doprowadzanie w tym celu osób pozbawionych w tym czasie wolności,

5) udostępnianie akt i dokumentów oraz informacji o karalności oskarżonych, oraz

6) udzielanie informacji o prawie (art. 585 k.p.k.). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; J. Izydorczyk, Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych, Edukacja Prawnicza 2009, nr 2 (104), s. 24–27; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1206–1351.

W przypadku konieczności uzyskania zeznań w charakterze świadka lub też dokonania innej czynności procesowej z udziałem osoby, która jest pozbawiona wolności za granicą, może nastąpić czasowe wydanie takiej osoby przez władze zagraniczne organom polskim (art. 589a § 1 k.p.k.). Z punktu widzenia prawa jest obojętne na jakiej podstawie ta osoba jest pozbawiona wolności za granicą, choć z oczywistych względów w praktyce nie może tutaj chodzić o zatrzymanie - tylko o pozbawienie wolności „długotrwałe” (tymczasowe aresztowanie lub skazanie).

Zgodnie § 59 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych, wniosek o czasowe przekazanie osoby pozbawionej wolności za granicą do osobistego stawiennictwa przed sądem w celu przesłuchania w charakterze świadka, przeprowadzenia konfrontacji lub dokonania z jej udziałem innej czynności procesowej powinien zawierać:

1) oznaczenie organu wzywającego, włącznie ze wskazaniem numeru telefonu i telefaksu, a w miarę możliwości także właściwej osoby i adresu poczty elektronicznej;

2) przedmiot i podstawę wniosku;

3) imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania lub pobytu, imiona rodziców oraz obywatelstwo osoby, o której przesłuchanie się wnosi;

4) imię i nazwisko oskarżonego; oraz

5) zapewnienie, że osoba ta będzie pozbawiona wolności do chwili przekazania jej organom państwa wezwanego po wykonaniu wniosku.

Ponadto należy do tego wniosku dołączyć wniosek o doręczenie osobie, której on dotyczy, wezwania do stawiennictwa wraz z odpisem postanowienia o umieszczeniu jej w polskim zakładzie karnym lub areszcie śledczym na czas pobytu na terytorium Polski.