Goldiszewicz Agnieszka, Odjęcie wspólnikowi prawa i obowiązku prowadzenia spraw spółki jawnej prawomocnym orzeczeniem sądu

Odjęcie wspólnikowi prawa i obowiązku prowadzenia spraw spółki jawnej prawomocnym orzeczeniem sądu

Procedura ma na celu przedstawienie możliwości odjęcia wspólnikowi prawa i obowiązku prowadzenia spraw spółki prawomocnym orzeczeniem sądu.

Co do zasady, prowadzenie spraw spółki stanowi prawo i obowiązek każdego wspólnika (art. 39 § 1 k.s.h.).

Istnieje możliwość odebrania wspólnikowi tego prawa lub zwolnienia wspólnika z obowiązku prowadzenia spraw. Kryterium rozróżnienia stanowić będzie okoliczność, czy dzieje się to za zgodą, czy wbrew zgodzie wspólnika, którego dotyczy.

Przepis art. 47 k.s.h. przewiduje tylko wyjątkowo odebranie prawa i zwolnienie z obowiązku prowadzenia spraw spółki. Możliwe jest to po spełnieniu dwóch warunków: z ważnych powodów i na mocy prawomocnego orzeczenia sądu (zob. A. Kidyba, Komentarz do art. 47 k.s.h., LEX/el. 2013).

Z uwagi na względnie obowiązujący charakter tego przepisu, za dopuszczalne uznać należy wyłączenie w umowie spółki zastosowania tego przepisu (tak: ibidem). Umowa spółki przewidywać też możliwość odjęcia tego prawa w drodze uchwały, czy orzeczenia sądu polubownego (zob. S. Sołtysiński [w:] Kodeks, t. I, s. 505).

Warunkiem wystąpienia z powództwem o odebranie wspólnikowi prawa prowadzenia spraw spółki powinien być ważny powód występujący po jego stronie. O tym, czy zaszły ważne powody, rozstrzyga jednak sąd (A. Kidyba, Komentarz do art. 47 k.s.h., LEX/el. 2013).

Wśród ważnych powodów wskazuje się zarówno na przyczyny zależne od wspólnika (np. uczestnictwo w działaniach i podmiotach konkurencyjnych, wykorzystywanie wiadomości powziętych w związku z prowadzeniem spraw spółki w celu niezgodnym z interesem wspólników czy dla „wzmocnienia” swojej osoby, nierzetelne wykonywanie obowiązków), jak i od niego niezależne (np. długotrwała choroba albo nieobecność). Uczestnictwo w spółce konkurencyjnej lub zajmowanie się interesami konkurencyjnymi nie może jednak zostać uznane za ważny powód, jeżeli wspólnik uzyskał zgodę o jakiej mowa w art. 56 k.s.h.

Decyzja o skierowaniu przeciwko wspólnikowi powództwa należy do czynności przekraczających zakres zwykłych czynności, toteż w związku z tym konieczna jest uchwała wszystkich wspólników wyrażająca zgodę na takie powództwo. Jednakże z grona wspólników, których zgoda jest wymagana, należy wyłączyć wspólnika, którego odebranie prawa ma dotyczyć (S. Sołtysiński [w:] Kodeks, t. I, s. 506). Pozbawiona wszelkiego uzasadnienia byłaby sytuacja, w której wspólnik ten współdecydowałby o tym, czy zostanie wniesione przeciw niemu powództwo.

Spółka może też nie wyrazić zgody na wniesienie powództwa (w przypadku, kiedy nie uzyskano wymaganej większości dla podjęcia uchwały).