Musiał Krzysztof J., Nadpłata powstała w wyniku prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego

Nadpłata powstaje, gdy świadczenie podatkowe w ogóle nie powinno mieć miejsca lub też gdy świadczenie dłużnika podatkowego jest wyższe niż powinno to wynikać z treści obowiązującego prawa. Nadpłatą więc, zgodnie z art. 72 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.) - dalej o.p., będzie zarówno kwota podatku nadpłaconego, jak i nienależnie zapłaconego, a także kwota podatku nienależnie pobranego przez płatnika lub pobranego przez niego w kwocie wyższej od należnej. Za nadpłatę uznaje się także nienależnie uiszczone odsetki za zwłokę. W sytuacji, gdy wpłata dotyczyła zaległości podatkowej, na równi z nadpłatą traktuje się także część wpłaty, która została zaliczona na poczet odsetek za zwłokę. W myśl art. 72 § 1 pkt 4 o.p., za nadpłatę uważa się także kwotę zobowiązania zapłaconego przez osobę trzecią lub spadkobiercę, jeżeli w decyzji o ich odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej. Co więcej, zgodnie z art. 72 § 1a o.p., na równi z nadpłatą traktuje się kwotę stanowiącą różnicę określoną zgodnie z art. 27f ust. 8–10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., wykazaną w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.p.d.o.f., lub wynikającą w decyzji. W każdym przypadku nadpłaty podatkowej wierzyciel podatkowy otrzymuje świadczenie podatkowe bezpodstawnie. Zdarzenia, które powodują powstanie nadpłaty, określone są w art. 73 § 1 i 2 oraz w art. 74 o.p. Ustalenie, czy dokonana wpłata jest nadpłatą w rozumieniu komentowanego przepisu, ma duże znaczenie praktyczne. Nadpłaty bowiem powinny być określane i zwracane w trybie przepisów ordynacji podatkowej. Inne natomiast świadczenia nienależnie uiszczone na rzecz organu podatkowego winny być zwracane zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa cywilnego (wyrok SN z dnia 22 października 1998 r., III RN 69/98).

Powstanie nadpłaty zachodzi również w przypadku uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji organu podatkowego I instancji przez sąd administracyjny. Postępowanie w przypadku uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego podatnika, albo stanowiącej o odpowiedzialności podatkowej płatnika, inkasenta, osoby trzeciej lub spadkobiercy. Termin zwrotu nadpłaty uzależniony został od tego, czy postępowanie w sprawie zostanie umorzone, czy też toczyć się będzie w celu ponownego wydania decyzji w sprawie.

Inny będzie termin zwrotu nadpłaty w przypadku uchylenia lub stwierdzenia nieważności przez sąd administracyjny powyższych decyzji, jeżeli w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia organowi podatkowemu orzeczenia sądu administracyjnego wraz ze stwierdzeniem jego prawomocności, wydana zostanie decyzja w tej samej sprawie.

Zgodnie z art. 169 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.) - dalej p.p.s.a., prawomocność orzeczenia stwierdza na wniosek strony, oraz w przypadku, o którym mowa w art. 286 § 1 p.p.s.a., wojewódzki sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie doręcza się tylko stronie, która złożyła wniosek. Na podstawie zaś art. 286 § 1 p.p.s.a., po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu I instancji, kończącego postępowanie, akta administracyjne zwraca się organowi administracji publicznej, załączając odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności (zarządzenie te może wydać również referendarz sądowy), a - zgodnie z art. 286 § 2 p.p.s.a. - termin do załatwienia sprawy przez organ wyznaczony w przepisach prawa lub wyznaczony przez sąd liczy się od dnia doręczenia akt organowi albo w przypadku, o którym mowa w § 1a art. 286 p.p.s.a., odpisu orzeczenia.