Bełczącki Robert Marek, Nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu wydanemu w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń, pochodzącemu spoza Rzeczpospolitej Polskiej

Nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu wydanemu w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń, pochodzącemu spoza Rzeczpospolitej Polskiej

W myśl art. 20 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 861/2007 orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim UE w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń wykonywane jest w Rzeczpospolitej Polskiej bez potrzeby stwierdzania wykonalności. Wykonanie takiego orzeczenia nie wymaga uzyskania zezwolenia sądu krajowego (exequatur) ani na podstawie przepisów prawa wspólnotowego (por. art. 38 i nast. rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001), ani tym bardziej na podstawie art. 1150-1152 k.p.c. (por. art. 1153⁹ k.p.c.).

Funkcję exequatur spełniają natomiast postępowanie z wniosku o ponowne zbadanie orzeczenia według art. 18 rozporządzenia (WE) nr 861/2007, odbywające się w państwie pochodzenia orzeczenia, oraz krajowe postępowanie o odmowę wykonania orzeczenia przewidziane w art. 22 rozporządzenia (WE) nr 861/2007 w zw. z art. 840³ k.p.c.

Według art. 21 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 861/2007 orzeczenie wydane w ramach postępowania w sprawie drobnych roszczeń, pochodzące z innego państwa członkowskiego UE, wykonywane jest na takich samych warunkach jak orzeczenie krajowe. W myśl art. 1153⁷ k.p.c. orzeczenie takie stanowi tytuł egzekucyjny i podlega wykonaniu po nadaniu klauzuli wykonalności, podobnie jak orzeczenia sądów krajowych.

Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 nie znajduje zastosowania wobec Królestwa Danii (art. 2 ust. 3 rozporządzenia).

W myśl art. 21 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 861/2007 wykonanie orzeczenia wydanego w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń, po uprzednim uzyskaniu w państwie pochodzenia zaświadczenia przewidzianego w art. 20 ust. 2 rozporządzenia, odbywa się według prawa krajowego państwa wykonania, o ile nie pozostaje ono w sprzeczności z przepisami rozporządzenia.

Art. 22 ust. 2 rozporządzenia gwarantuje wierzycielowi, że orzeczenie nie będzie przedmiotem merytorycznej kontroli w państwie wykonania.

Badaniu w państwie wykonania nie będzie podlegać także prawidłowość wydania w państwie pochodzenia zaświadczenia, o którym mowa w art. 20 ust. 2 rozporządzenia.

Wykonalność może dotyczyć także orzeczenia nieprawomocnego w państwie pochodzenia.

Legitymacja do zgłoszenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności według art. 1153⁷ k.p.c. przysługuje wierzycielowi. Natomiast legitymowanym biernie jest dłużnik. Status wierzyciela oraz dłużnika ustala się jedynie w oparciu o treść orzeczenia oraz zaświadczenia, o którym mowa w art. 20 ust. 2 rozporządzenia. Ewentualne następstwo prawne po stronie wierzyciela nie podlega badaniu w państwie wykonania, podobnie jak nie wchodzi w rachubę możliwość nadania klauzuli wykonalności przeciwko osobom innym niż dłużnik, niewymienionym w treści orzeczenia. Kwestie te ocenia się w państwie pochodzenia. Wprawdzie rozporządzenie (WE) nr 861/2007 nie zawiera odpowiednika art. 11 rozporządzenia (WE) nr 805/2004, w którym upatruje się przeszkody do dokonywania jakichkolwiek ustaleń w tym przedmiocie (K. Weitz, Europejski tytuł egzekucyjny dla roszczeń bezspornych, Warszawa 2009, s. 362), niemniej przyjmuje się, że uzyskanie zaświadczenia, o którym mowa w art. 20 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 861/2007, ma skutek konstytutywny, gdy chodzi o egzekucję orzeczenia w państwie wykonania (por. P. Grzegorczyk, Automatyczna wykonalność orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych w Unii Europejskiej - geneza, stan obecny i perspektywy [w:] Europejskie prawo procesowe cywilne i kolizyjne, red. P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2012, s. 149).

Z wnioskiem mającym na celu wykonanie orzeczenia wystąpić można jednocześnie w więcej niż jednym państwie członkowskim UE.

Wniosek może dotyczyć całości lub części orzeczenia.

W myśl art. 1153⁸ k.p.c. wniosek kieruje się do sądu rejonowego właściwości ogólnej dłużnika, a jeżeli właściwości takiej nie można ustalić - do sądu rejonowego, w którego okręgu zostanie wszczęta egzekucja.

Wniosek spełniać musi wymagania przewidziane dla pisma procesowego (art. 126 i 128 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Nie wyklucza się jednak złożenia wniosku w formie ustnej do protokołu (art. 760 § 1 k.p.c.).

Wnioskodawca nie ma obowiązku wskazywania adresu do doręczeń w okręgu sądu, do którego składa wniosek, ani wskazywania pełnomocnika do doręczeń w tym okręgu (por. art. 21 ust. 3 rozporządzenia; obowiązek taki przewiduje art. 40 rozporządzenia Rady (WE) 44/2001). Stosowanie art. 1135⁵ § 2 k.p.c. jest więc wyłączone w odniesieniu do wnioskodawcy, którego miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu znajduje się w obszarze prawnym Unii Europejskiej.

Według art. 21 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 861/2007 do wniosku wierzyciel powinien dołączyć odpis orzeczenia spełniający wymagania niezbędne do ustalenia jego autentyczności według prawa państwa pochodzenia oraz zaświadczenie uzyskane na podstawie art. 20 ust. 2 rozporządzenia, a w razie potrzeby tłumaczenie zaświadczenia na język polski. Ze względu na standaryzację zaświadczenia (formularz D stanowiący załącznik nr IV rozporządzenia), potrzeba przedstawienia jego tłumaczenia zwykle nie wystąpi. Z kolei możliwość żądania tłumaczenia odpisu orzeczenia nie została przewidziana w rozporządzeniu.

Wspomniane dokumenty nie wymagają legalizacji ani innych podobnych formalności, w tym apostille przewidzianej w Konwencji znoszącej wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych, sporządzonej w Hadze dnia 5 października 1961 r., Dz. U. z 2005 r. Nr 112, poz. 938.

Przedłożenie wymaganych dokumentów stanowi merytoryczną przesłankę uwzględnienia wniosku, stąd brak tych dokumentów ostatecznie prowadzić będzie do oddalenia wniosku.

Wniosek nie podlega opłacie sądowej, skoro w myśl art. 21 ust. 1 rozporządzenia orzeczenie wydane w ramach europejskiego postępowania w sprawach drobnych roszczeń, pochodzące z innego państwa członkowskiego UE, podlega wykonaniu na takich samych warunkach, jak orzeczenie krajowe, a według art. 71 pkt 1 u.k.s.c. od wniosku o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu krajowemu nie pobiera się opłaty sądowej. Wymagane jest jedynie uiszczenie opłaty kancelaryjnej (art. 77 u.k.s.c.).

Z art. 21 ust. 4 rozporządzenia wynika zakaz obciążania wnioskodawcy kaucją aktoryczną (por. art. 1119 k.p.c.).