Bełczącki Robert Marek, Badanie immunitetu parlamentarnego na zarzut

Badanie immunitetu parlamentarnego na zarzut

1. Pozwany może zatamować bieg procesu, powołując się na przysługujący mu immunitet parlamentarny. Stosownie do art. 105 ust. 1 i art. 108 Konstytucji RP oraz art. 6a ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, za działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu, będącą jednocześnie bezprawnym zachowaniem naruszającym prawa osób trzecich, poseł lub senator może ponosić odpowiedzialność sądową wobec osoby trzeciej jedynie za zgodą Sejmu lub Senatu.

2. W takim wypadku brak zgody Sejmu lub Senatu na wszczęcie i prowadzenie procesu cywilnego przeciwko posłowi lub senatorowi, oznacza, że poseł lub senator korzysta w tym zakresie z immunitetu formalnego, który w odróżnieniu od immunitetu materialnego nie wyłącza w ogóle odpowiedzialności za określony czyn, a jedynie czasowo uniemożliwia jej realizację na drodze sądowej.

3. Szerzej na temat immunitetu parlamentarnego w procesie cywilnym - T. Wiśniewski, Immunitet parlamentarny z punktu widzenia przepisów kodeksu postępowania cywilnoprawnego, w: Aurea praxis aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci profesora Tadeusza Erecińskiego, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011, LexisNexis, s. 717 i nast.

4. Zgodnie z art. 7b ust. 2 i ust. 5 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, powód może wystąpić do Sejmu albo Senatu o zgodę na pociągnięcie posła albo senatora do odpowiedzialności sądowej dopiero po wniesieniu sprawy do sądu, co w postępowaniu cywilnym oznacza stan zawisłości sprawy przed sądem, wynikły z doręczenia odpisu pozwu pozwanemu.

5. Zgłoszenie przez pozwanego w odpowiedzi na pozew zarzutu objęcia go immunitetem parlamentarnym, umożliwia skierowanie sprawy na posiedzenie niejawne, celem dokonania przez sąd oceny, czy zarzut ten jest zasadny i czy zachodzi potrzeba uzyskania zgody Sejmu albo Senatu na pociągnięcie pozwanego do odpowiedzialności sądowej.

6. Nie zgłaszając zarzutu w odpowiedzi na pozew i czyniąc to dopiero w późniejszym piśmie procesowym lub ustnie do protokołu rozprawy lub posiedzenia, pozwany naraża się na pominięcie tego zarzutu jako spóźnionego, jeśli przewodniczący wydał zarządzenie przewidziane w art. 205³ § 2 k.p.c. Rygor ten może znajdować zastosowanie, ponieważ prowadzenie postępowania wobec pozwanego objętego immunitetem parlamentarnym nie skutkuje nieważnością postępowania.

1. W piśmie obejmującym zarzut związany z immunitetem parlamentarnym zawrzeć można także zarzuty dotyczące istoty sprawy (można zatem wdać się jednocześnie w spór merytoryczny). Wówczas zarzut dotyczący immunitetu podlegał będzie rozpoznaniu w pierwszej kolejności.

2. Pożądane jest uzasadnienie stawianego zarzutu, ale nie stanowi to wymagania formalnego pisma obejmującego zarzut. Usunięciu na podstawie art. 130 § 1 k.p.c. podlega jedynie taki brak formalny, który uniemożliwia nadanie prawidłowego biegu pismu. Podniesienie zarzutu bez uzasadnienia może prowadzić do odmowy odrzucenia pozwu.

3. Pismo procesowe obejmujące zarzut nie podlega opłacie sądowej.

4. Zgłoszenie zarzutu, mogącego prowadzić do odrzucenia pozwu, umożliwia przewodniczącemu skierowanie sprawy na posiedzenie niejawne.