Bełczącki Robert Marek, Badanie dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku przed Sądem Najwyższym ze względu na wymagania konstrukcyjne skargi

Badanie dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku przed Sądem Najwyższym ze względu na wymagania konstrukcyjne skargi

Odróżnienie wymagań konstrukcyjnych skargi kasacyjnej od jej wymagań formalnych ma ugruntowaną tradycję i wynika ze szczególnej funkcji tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia oraz z zakresu kognicji Sądu Najwyższego w postępowaniu kasacyjnym, który wyznaczany jest nie tylko granicami zaskarżenia prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji, ale także granicami podstaw sformułowanych przez skarżącego, poza którymi Sąd Najwyższy obowiązany jest wziąć pod uwagę jedynie nieważność postępowania przed sądem drugiej instancji (art. 398¹³ § 1 k.p.c.) (por. T. Wiśniewski (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, H. Dolecki, T. Wiśniewski (red.), komentarz do art. 398⁴). Argumenty te aktualne są także w postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku, która spełnia cechy nadzwyczajnego środka zaskarżenia i którą w myśl art. 424¹⁰ k.p.c. Sąd Najwyższy rozpoznaje wyłącznie w granicach zaskarżenia i w granicach podstaw, nie biorąc nawet z urzędu pod uwagę nieważności postępowania przed sądem niższej instancji.

Zgodnie z art. 424⁵ § 1 k.p.c. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku powinna zawierać:

1) oznaczenie wyroku, od którego skarga jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości, czy w części,

2) przytoczenie podstaw skargi oraz ich uzasadnienie,

3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżony wyrok jest niezgodny,

4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody spowodowanej przez wydanie zaskarżonego wyroku,

5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe, a ponadto - jeśli skarga została wniesiona na podstawie art. 424¹ § 2 k.p.c. - wykazanie, że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie skargi,

6) wniosek o stwierdzenie niezgodności wyroku z prawem.

Nietrudno zauważyć, że elementy konstrukcyjne skargi nawiązują do określonych w art. 417¹ § 2 k.c. merytorycznych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za wydanie przez sąd wyroku niezgodnego z prawem.

Na podstawie art. 424⁸ § 1 skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 424⁵ § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy odrzuca a limine, bez wzywania skarżącego do usunięcia braków.

Kompetencja w tym zakresie przysługuje wyłącznie Sądowi Najwyższemu i sąd niższej instancji w ramach kontroli dopuszczalności skargi nie bada, czy skarga zawiera elementy konstrukcyjne, inaczej niż ma to miejsce w postępowaniu kasacyjnym.

Podobnie jak w przypadku skargi kasacyjnej, wady w zakresie elementów konstrukcyjnych skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku skarżący może skutecznie usunąć pomimo braku wezwania, jednak tylko wtedy, gdy uczyni to nie tylko w terminie przewidzianym dla wniesienia skargi, ale także przed wydaniem przez Sąd Najwyższy postanowienia odrzucającego skargę (por. postanowienie SN z dnia 11 stycznia 2006 r., III CZ 104/05, LEX nr 191161; szerzej por. T. Wiśniewski (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, H. Dolecki, T. Wiśniewski (red.), komentarz do art. 424⁵).

Oznaczenie zaskarżonego wyroku polega na podaniu dnia jego wydania, sądu, który go wydał, oraz sygnatury akt sprawy.