ZF/415-376/04 - Rozliczenie dochodów z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych.

Pytanie podatnika

Dotyczy rozliczenia dochodów z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych.

W odpowiedzi na Pana wniosek z dnia 12 października 2004 r. (data wpływu 19 października 2004 r.), w sprawie udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sierpcu działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) uprzejmie wyjaśnia:

1. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) jednym ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym są kapitały pieniężne.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych, uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych. Pojęcie "fundusze kapitałowe" zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 14 ww. ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Zgodnie z tym przepisem za fundusze kapitałowe uważa się:

- 61607; fundusze inwestycyjne działające na podstawie przepisów o funduszach inwestycyjnych,

- 61607; ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546) stanowi, iż fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

2. Art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, pobiera się 19 % zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a. Zgodnie z art. 52a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy zwalnia się od podatku dochodowego dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, o których mowa w art. 30a ust. 1 pkt 5, jeżeli dochody te są wypłacane podatnikowi na podstawie umów zawartych lub zapisów dokonanych przez podatnika przed dniem 1 grudnia 2001 r.; zwolnienie nie dotyczy dochodów uzyskanych w związku z przystąpieniem podatnika do programu oszczędzania z funduszem kapitałowym, bez względu na formę tego programu - w zakresie dochodów z tytułu wpłat (wkładów) do funduszu dokonanych począwszy od dnia 1 grudnia 2001 r., z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 58 i 59. Zasadą jest, iż podatek zryczałtowany jest podatkiem należnym, a więc dochodów opodatkowanych w formie ryczałtu nie wykazuje się w zeznaniu podatkowym. Artykuł 30a ust. 5 ustawy stanowi, że dochodem z tytułu udziału w funduszach kapitałowych jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy. Dochodu tego (czyli dochodu, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 5) nie pomniejsza się o straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, poniesione w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.

Definicja dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych przedstawiona w powołanym przepisie obejmuje tylko szczególne przypadki, tj. dotyczy de facto ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych. Nie wyłącza natomiast zastosowania ogólnej zasady ustalania dochodu wyrażonej w art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Zatem zdanie drugie w ust. 5 w art. 30a powołanej ustawy, odnosi się do wszystkich dochodów uzyskanych z tytułu udziału w funduszach kapitałowych. W świetle powyższego należy uznać, iż nie jest możliwe uwzględnienie strat z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych poniesionych w roku podatkowym oraz w latach poprzednich. Do ustalenia kosztów uzyskania przychodów stosuje się natomiast przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynika z niego, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

3. W myśl przepisu art. 9 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnik ma prawo do rozliczenia straty z dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających, oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Przepis art. 9 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera zapisu, iż w stosunku do zbywanych jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym ma zastosowanie art. 9 ust. 3 ustawy (uwzględnianie straty). Z definicji zawartych w art. 5a ww. ustawy, iż pojęcia "papiery wartościowe" (art. 5a pkt 11) i pojęcie "fundusze kapitałowe" (art. 5a pkt 14) nie są tożsame. Wobec tego w stosunku do dochodów uzyskiwanych z tytułu udziału w funduszach kapitałowych nie ma zastosowania kompensata czyli uwzględnianie straty.

4. Zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. płatnicy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych między innymi w art. 30a ust. 1. Stosownie do art. 42 ust. 1 płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty zryczałtowanego podatku, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, przesyłając równocześnie deklaracje według ustalonego wzoru - PIT-8A.

Jednocześnie informujemy, iż dochody uzyskane z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych nie są wykazywane w żadnym zeznaniu podatkowym, gdyż z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wynika taki obowiązek.

Wobec powyższego przedstawione przez Pana stanowisko w zakresie zasad opodatkowania odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym nie jest prawidłowe.