Wyjaśnienia interpretacyjne i rekomendacje sektora bankowego w zakresie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/518 z dnia 19 marca 2019 r. zmieniających rozporządzenie (WE) nr 924/2009 w odniesieniu do niektórych opłat za płatności transgraniczne w Unii i opłat za przeliczenie waluty

Wstęp

W związku z wejściem w życie z dniem 18 kwietnia 2019 r. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/518 z dnia 19 marca 2019 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 924/2009 w odniesieniu do niektórych opłat za płatności transgraniczne w Unii i opłat za przeliczenie waluty (Dz. U.UE.L z 2019 r. Nr 91, str. 36, dalej: CBP 2019) w maju 2019 r. w ramach Związku Banków Polskich (ZBP) powołany został interdyscyplinarny zespół interpretacyjny nad CBP 2019 (dalej: zespół interpretacyjny). W pracach Zespołu uczestniczyli przedstawiciele Banków-Członków Związku Banków Polskich, Rady Prawa Bankowego, Rady Wydawców Kart Bankowych i Rady ds. Usług Płatniczych. Opiekę prawną na pracami zespołu objęła kancelaria D. sp.k.

Niniejsze wyjaśnienia i Rekomendacje stanowią efekt prac Zespołu Interpretacyjnego. Celem prac zespołu było zidentyfikowane szczegółowych zagadnień problemowych budzących wątpliwości lub wymagających wypracowania rekomendacji oraz wypracowanie wspólnego stanowiska w zakresie ich interpretacji. Zauważyć przy tym należy, że intencją członków Zespołu nie było stworzenie kompleksowego komentarza do ww. regulacji prawnej, lecz udostępnienie członkom Zespołu (w szczególności zespołom projektowym ds. wdrożenia CBP 2019) rekomendowanych odpowiedzi na pytania, które pojawiały się w trakcie prowadzonych przez nich prac przygotowawczych dotyczących wdrożenia CBP 2019 r.

Wyjaśnienia i Rekomendacje podzielone zostały według czterech głównych obszarów regulacyjnych zgodnie z logiką CBP:

Rozporządzenie to stosuje się natomiast od 15 grudnia 2019 r. (w zakresie zasady równoważności) z tym zastrzeżeniem, że poszczególne przepisy stosuje się od:

Wyjaśnienia i rekomendacje niewątpliwie nie stanowią zbioru wyczerpującego wszelkie potencjalne wątki debaty na temat nowej regulacji prawnej. Nie jest zatem wykluczone, iż wraz z uzyskiwaniem przez banki kolejnych doświadczeń związanych z nowymi obowiązkami, wynikającymi z CBP 2019, zostaną one w przyszłości rozszerzone o kolejne kwestie lub też zmodyfikowane w stosunku do pierwotnej wersji. Zawarte w poniższym dokumencie interpretacje przepisów będą również na bieżąco monitorowane pod kątem ich zgodności z pojawiającymi się poglądami doktryny oraz orzecznictwa.

* Wykaz skrótów-CBP - jednolita wersja CBP2009 uwzględniająca między innymi zmiany wynikające z CBP2019;

* CBP2009 - rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 924/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie płatności transgranicznych we Wspólnocie oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 2560/2001 (OJ L 266, 9.10.2009, p. 11-18);

* CBP2019 - rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/518 z dnia 19 marca 2019 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 924/2009 w odniesieniu do niektórych opłat za płatności transgraniczne w Unii i opłat za przeliczenie waluty (PE/91/2018/REV/1, OJ L 91, 29.3.2019, p. 36-41);

* k.c. - ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.);

* prawo bankowe - ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 1997 r. Nr 140, poz. 939 z późn. zm.);

* PSD1 - dyrektywa 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniająca dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylająca dyrektywę 97/5/WE (OJ L 319, 5.12.2007);

* PSD2 - dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego, zmieniająca dyrektywy 2002/65/WE, 2009/110/WE, 2013/36/UE i rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 oraz uchylająca dyrektywę 2007/64/WE (OJ L 337, 23.12.2015, p. 35-127);

* rozporządzenie 260/2012 - rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 z dnia 14 marca 2012 r. ustanawiające wymogi techniczne i handlowe w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 924/2009 (OJ L 94, 30.3.2012, p. 22-37);

* rozporządzenie 2015/751 - rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/751 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie opłat interchange w odniesieniu do transakcji płatniczych realizowanych w oparciu o kartę (OJ L 123, 19.5.2015, p. 1-15)

* UUP - ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 659 z późn. zm.).

CZĘŚĆ A. DEFINICJE

I. Definicja płatności-Płatność w rozumieniu CBP.

1. -Na gruncie CBP przez płatność transgraniczną rozumie się przetwarzaną w sposób elektroniczny transakcję płatniczą inicjowaną przez płatnika albo przez odbiorcę lub za jego pośrednictwem, w której przypadku dostawca płatnika oraz dostawca odbiorcy znajdują się w innych państwach członkowskich (przykład: dostawca płatnika znajduje się w Polsce, a dostawca odbiorcy w Hiszpanii). Oznacza to, że transakcje płatnicze przetwarzane w sposób inny niż elektroniczny nie będą objęte zakresem zastosowania zasady równoważności. W dokumencie pt. Regulation (EC) No 924/2009 on cross-border payments in the Community (Regulation on equality of charges for national and cross-border payments), Frequently Asked Questions (FAQ) 1 wskazano, że CBP2009 znajduje zastosowanie do wszystkich płatności przetwarzanych elektronicznie, w tym: polecenia przelewów, polecenia zapłaty, wypłaty gotówki w bankomatach, płatności z wykorzystaniem kart debetowych i kredytowych oraz do przekazu pieniężnego.

2. Natomiast przez płatność krajową rozumie się przetwarzaną w sposób elektroniczny transakcję płatniczą inicjowaną przez płatnika albo przez odbiorcę lub za jego pośrednictwem, w przypadku której dostawca płatnika oraz dostawca odbiorcy znajdują się w tym samym państwie członkowskim (przykład: obaj dostawcy znajdują się w Polsce). Transakcją płatniczą jest z kolei działanie zainicjowane przez płatnika albo przez odbiorcę lub za jego pośrednictwem, polegające na lokowaniu, transferze lub wycofaniu środków, niezależnie od rodzaju zobowiązań między płatnikiem a odbiorcą stanowiących powód transakcji.

II. Definicja opłaty-Jakie koszty obejmuje opłata w rozumieniu CBP? Czy pojęcie to należy interpretować i stosować jednolicie na tle wszystkich przepisów CBP?

4. Motywy preambuły a także same przepisy CBP2019 posługują się pojęciem opłaty w sposób niejednolity i niespójny. Całokształt przepisów CBP2019 pozwala jednak wyprowadzić wniosek, że zasadniczo rozporządzenie to rozróżnia dychotomicznie dwa rodzaje opłat:

5. Opłaty z tytułu płatności transgranicznych - w przypadku płatności transgranicznych w EUR:

Kluczowe znaczenie dla oceny, z jakiego tytułu pobierana jest dana opłata będzie miało nazewnictwo stosowane przez bank w umowie (tabeli opłat i prowizji). Nie musi to być jednak jedyne kryterium oceny charakteru danej opłaty.

6. Opłaty za przeliczenie walut - pobierane są tylko w przypadku krajowego bądź transgranicznego polecenia przelewu lub płatności kartowej wiążących się z przeliczeniem waluty. CBP2019 nie wyjaśnia co należy rozumieć pod pojęciem opłaty za przeliczenie waluty. W praktyce opłata za przeliczenie waluty (sensu largo) może obejmować dwie składowe:

7. Wobec tego, że pojęcie opłaty nie jest stosowane spójnie i jednolicie, a także w związku z tym, że CBP2019 wprowadza regulacje odnoszące się do trzech głównych obszarów, tj. wprowadza:

z których każdy charakteryzuje się własną specyfiką, wymagającą uwzględnienia przy wykładni przepisów, konieczne jest dokonanie interpretacji pojęcia "opłaty za przeliczenie waluty" odrębnie dla każdego z ww. obszarów regulacji.

CZĘŚĆ B. ZASADA RÓWNOWAŻNOŚCI OPŁAT (art. 3 CBP)

III. -Zasada równoważności z perspektywy banków prowadzących działalność w Polsce.

8. Treść i znaczenie zasady równoważności-CBP2019 wprowadza zasadę, zgodnie z którą opłaty pobierane przez dostawcę od użytkownika z tytułu płatności transgranicznych w EUR muszą być takie same jak opłaty pobierane przez tego dostawcę z tytułu odpowiadających im płatności krajowych (dalej również: "korespondujące płatności krajowe" od ang. "corresponding national payments") o tej samej wartości w walucie krajowej państwa członkowskiego, w którym znajduje się dostawca użytkownika (zasada równoważności opłat).

9. W przypadku banków prowadzących działalność w Polsce zasada równoważności ma ten skutek, że opłaty z tytułu płatności transgranicznych w EUR muszą być równe opłatom z tytułu korespondujących płatności krajowych o tej samej wartości w PLN. Dla porównania, pierwotnie zasada równoważności wynikająca z CBP2009 stanowiła, że opłaty nakładane przez dostawcę na użytkownika w odniesieniu do płatności transgranicznych w EUR miały być takie same jak opłaty nakładane przez tego dostawcę na użytkowników w odniesieniu do odpowiadających im płatności krajowych o tej samej wartości i w tej samej walucie, to jest w EUR. Następnie wprowadzona na mocy rozporządzenia 260/2012 i obowiązująca od 31 marca 2012 r. zasada równoważności stanowiła, że opłaty nakładane przez dostawcę na użytkownika w odniesieniu do płatności transgranicznych miały być takie same jak opłaty nakładane przez tego dostawcę na użytkowników w odniesieniu do odpowiadających im płatności krajowych o tej samej wartości i w tej samej walucie. Natomiast, na gruncie CBP2019 właściwa dla celów określenia opłat płatności transgranicznych w EUR będzie krajowa płatność korespondująca w walucie kraju, w którym znajduje się dostawca użytkownika. W przypadku dostawców znajdujących się w Polsce walutą krajowych płatności korespondujących będzie zatem PLN.

10. Wyjątek od powyższej zasady stanowi sytuacja, w której inne niż Polska państwo, które nie przyjęło waluty EUR, zdecydowałoby się na rozszerzenie stosowania CBP na swoją walutę krajową. Wówczas dla płatności transgranicznych w takiej walucie wykonywanych przez dostawców znajdujących się w Polsce (jak również we wszystkich innych państwach należących do EOG), płatnością korespondującą jest krajowa płatność w walucie tego państwa.

Przykład: Gdyby Rumunia rozszerzyła stosowanie CBP, dla płatności w lejach rumuńskich w przypadku dostawców znajdujących się w Polsce płatnością korespondującą byłaby płatność nie w PLN, ale płatność w Polsce w lejach rumuńskich (szerzej na temat rozszerzenia stosowania CBP zob. pkt XX i XXI poniżej).

11. Zasadę równoważności należy stosować zarówno w przypadku konsumentów, jak również użytkowników niemających statusu konsumenta. Prawodawca unijny wprost przewidział:

12. W zakresie pozostałych przepisów CBP, nie można więc wywodzić, że ich stosowanie również może zostać ograniczone lub wyłączone w odniesieniu do użytkowników niebędących konsumentami (lub mikroprzedsiębiorstwami). Takie twierdzenie stałoby wprost w sprzeczności z obowiązującymi regulacjami. Przewidziany w CBP wyjątek polegający na niestosowaniu części przepisów w odniesieniu do użytkowników niebędących konsumentami nie może być intepretowany rozszerzająco, na pozostałe przepisy CBP.

14. W żadnym motywie ani przepisie CBP2019 normodawca nie ujawnił intencji, aby to właśnie opłaty i koszty z tytułu płatności krajowych (w PLN) dostosowywane były do opłat i kosztów z tytułu płatności transgranicznych (w EUR). W treści art. 3 ust. 1 CBP normodawca posłużył się co prawda sformułowaniem "takich samych opłat" (ang. "the same"). Niemniej w świetle jasno wyrażonych w preambule CBP2019 celów prawodawcy unijnego, przepis ten nie powinien być interpretowany jako nakładający na dostawców obowiązku podwyższania (lub pobierania) opłat z tytułu transgranicznych płatności w EUR, jeżeli opłaty pobierane z tytułu korespondujących płatności krajowych w PLN kształtują się na wyższym poziomie, ani też obowiązku obniżenia wysokości opłat z tytułu korespondujących płatności krajowych w PLN (lub zaprzestania ich pobierania) do wysokości opłat z tytułu płatności transgranicznych w EUR.

16. Mając to na względzie CBP nie stanowi przeszkody, aby środowisko dostawców kontynuowało praktyki m.in. kosztowego pakietowania płatności czy różnicowania opłat w zależności od ilości płatności zleconych (wykonanych) w okresie rozliczeniowym, czyli gdzie koszty płatności nie są jednolite. CBP nie dostarcza instrukcji, jak należy realizować zasadę równoważności w tych przypadkach. Z istoty i całokształtu przepisów CBP wywodzić wolno i należy, że jeśli cena płatności w PLN jest zmienna, to zasada równoważności zostaje zachowana jeśli tylko od użytkownika zależy, czy jest w stanie wykonać płatność w EUR w najlepszej cenie przewidzianej dla płatności w PLN. Jeśli możliwość taka jest zachowana, zasada równoważności nie jest naruszona nawet jeśli występują takie scenariusze korzystania przez użytkownika z usług obejmujących płatności, w których koszt płatności w EUR jest wyższy niż koszt najtańszej płatności w PLN z uwagi na konkretny wzorzec korzystania z usługi przez użytkownika. Sytuacja taka jest dopuszczalna wyłącznie gdy model cenowy jest neutralny dla płatności w EUR vs PLN (model nie dyskryminuje płatności w EUR) na bazie doświadczenia życiowego oraz praktyk segmentacji, które są powszechne stosowane gdy występują ograniczenia regulacyjne.

17. Nieprzekraczalną granicą segmentacji na gruncie CBP jest stworzenie takiego modelu cenowego, który celowo dyskryminuje płatności w EUR, to jest gdzie nominalnie stwarza się użytkownikowi możliwość realizacji płatności w EUR w kosztach płatności w PLN, ale wyłącznie w takich warunkach i scenariuszach, w których zlecenie płatności w EUR jest nieprawdopodobne na bazie doświadczenia życiowego i dotychczasowych wzorców zachowań użytkowników.

18. Przykładem dopuszczalnego modelu pakietyzacji i segmentacji jest sytuacja, w której bank umożliwi użytkownikom inicjowanie (wykonywanie) pierwszych dziesięciu płatności w danym miesiącu za darmo, niezależnie od tego, czy będą to płatności krajowe w PLN, czy też płatności transgraniczne w EUR lub jeszcze inne. Jeżeli w takim wypadku użytkownik zdecyduje, że pierwsze dziesięć wykonanych płatności będzie miało krajowy charakter (w PLN), bank będzie miał prawo pobrania opłat z tytułu kolejnych płatności, nawet gdyby okazało się, że będą miały one transgraniczny charakter (w EUR). Mimo, że w takim wypadku faktycznie opłaty z tytułu kolejnych płatności mających transgraniczny charakter okażą się wyższe od opłat z tytułu pierwszych dziesięciu płatności krajowych (które wykonane zostały za darmo), to skutek taki będzie efektem zachowania użytkownika, który swobodnie decyduje o walucie, rodzaju i ilości inicjowanych płatności. Na gruncie wiążących strony postanowień umowy, opłaty z tytułu płatności krajowych w PLN i płatności transgranicznych w EUR będą równe, a w konsekwencji zgodne z zasadą równoważności wynikającą z CBP. Innym przykładem dopuszczalnego modelu jest sytuacja, w której bank pobierać będzie niższe opłaty zależnie od liczby zainicjowanych lub wykonanych płatności. Przykładowo bank może przewidywać, że opłata z tytułu każdorazowej płatności krajowej w PLN będzie o 10% niższa od opłaty nominalnej, jeżeli użytkownik w danym miesiącu wykona 100 takich płatności. Taka sama zasada może obowiązywać w odniesieniu do płatności transgranicznych w EUR. Jeżeli zatem użytkownik w danym miesiącu wykona 200 płatności krajowych w PLN, lecz tylko 50 transgranicznych w EUR, opłata pobrana przez bank za "jednostkową" płatność krajową w PLN okaże się niższa od opłaty pobranej za "jednostokową" płatność transgraniczną w EUR. Niemniej również i w tej sytuacji wysokość opłat będzie wypadkową działań użytkownika, który swobodnie decyduje o walucie, rodzaju i ilości wykonywanych płatności i od początku zna cennik świadczonych usług. Na gruncie wiążącego strony stosunku prawnego zgodność z zasadą równoważności zostanie zatem zachowana.

19. Zwrócić należy uwagę, że w omawianych powyżej przypadkach z zasady równoważności nie wynika obowiązek wprowadzenia odrębnego zliczania płatności w PLN i płatności w EUR (przykładowo w taki sposób, że nieodpłatne jest zawsze 5 pierwszych płatności w PLN i odrębnie nieodpłatne jest zawsze 5 pierwszych płatności w EUR bez względu na to, ile transakcji poprzedza pierwszą płatność w EUR). Zasada równoważności jest dochowana także gdy występuje wspólna pula płatności w PLN i EUR. Ewentualne faktyczna dyskryminacja płatności w EUR w tym przypadku wynika wyłącznie z okoliczności, że polską walutą jest PLN, a nie EUR, co w naturalny sposób czyni płatność w PLN dużo bardziej prawdopodobną - a zatem i częstą - niż w EUR. Ponieważ celem CBP nie jest RÓWNOWAŻENIE wolumenów płatności w EUR i PLN, a UMOŻLIWIENIE wykonania płatności w EUR na tak dobrych warunkach jak płatności w PLN, tak długo jak wyłącznie od użytkownika zależy, czy i w jakiej kolejności wykona swoje transakcje uprawnione do korzystania z jednolitych korzystnych warunków, zasada równoważności nie pozostaje naruszona.

20. Należy przy tym dodać, że problematyka ofert promocyjnych (pakietowych) została niedawno zasygnalizowana Komisji Europejskiej. W odpowiedzi z dnia 6 czerwca 2017 r. na pytanie parlamentarne (question reference: E-003325/2017) 2 , Komisja odniosła się do sytuacji, gdy oferowane są pakiety cenowe, na skutek czego oficjalnie pobierane opłaty są zgodne z CBP2009, ale w praktyce klienci otrzymują zniżki na płatności krajowe. Komisja zaleciła, aby o przypadkach, w których wydaje się, że doszło do naruszenia CBP2009 skarżący informowali właściwe organy krajowe. W ocenie Komisji, jeśli właściwe organy nie rozwiążą problemu w odpowiedni sposób, Komisja powinna zostać poinformowana, aby móc komunikować się bezpośrednio z danym państwem członkowskim i w razie konieczności wszcząć postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom tego państwa członkowskiego.

22. CBP jest aktem prawa unijnego, który znajduje bezpośrednie zastosowanie, co oznacza, że nie wymaga odrębnej implementacji do polskiego porządku prawnego i wprost nakłada na adresatów do których jest skierowany określone prawa i obowiązki. Rozporządzenie to należy więc stosować bezpośrednio, niezależnie od formy, trybu zawarcia i treści zawartych umów (nawet jeżeli zawierają one indywidualnie wynegocjowane postanowienia) lub innych wzorców umów. W sprawie konsekwencji zasady równoważności dla modeli cenowych obejmujących pakietyzację transakcji zob. pkt V powyżej.

VII. Zakres terytorialno-walutowy zasady równoważności-Jakie rodzaje płatności obejmuje zasada równoważności (kryterium waluty i terytorium)?

24. Zasady równoważności nie stosuje się do wychodzących i przychodzących: a. płatności transgranicznych w walucie innej niż EUR, nawet gdy dostawca płatnika oraz dostawca odbiorcy znajdują się w innych państwach należących do EOG.

Przykłady:

- wychodząca płatność transgraniczna w PLN, gdy dostawca płatnika znajduje się w Polsce, natomiast dostawca odbiorcy znajduje się w Austrii.

- przychodząca płatność transgraniczna w CHF, gdy dostawca płatnika znajduje się w Niemczech, natomiast dostawca odbiorcy znajduje się w Polsce;

Przykłady: - wychodząca płatność w CHF, w przypadku w którym dostawca płatnika znajduje się w Polsce, natomiast dostawca odbiorcy znajduje się w Brazylii;

- przychodząca płatność w EUR, w sytuacji, w której dostawca płatnika znajduje się w Kanadzie, natomiast dostawca odbiorcy znajduje się w Polsce;

- wychodząca płatność w PLN, w przypadku w którym dostawca płatnika znajduje się w Polsce, natomiast dostawca odbiorcy znajduje się w Chinach;

- przychodząca płatność w PLN, w sytuacji, w której dostawca płatnika znajduje się w Kanadzie, natomiast dostawca odbiorcy znajduje się w Polsce.

Płatności korespondujące

27. Dodatkowe kryterium korespondujących płatności wynika wprost z art. 3 ust. 1 CBP, gdzie mowa jest o tym, że opłaty pobierane przez dostawcę od użytkownika z tytułu płatności transgranicznych w EUR są takie same jak opłaty pobierane przez tego dostawcę z tytułu krajowych płatności korespondujących w PLN (w przypadku Polski) o tej samej wartości. W związku z tym wartość płatności transgranicznej w EUR również może stanowić kryterium dla ustalenia krajowej płatności korespondującej w PLN.

29. Niemniej grupa robocza zidentyfikowała następujące płatności transgraniczne i potencjalnie odpowiadające im płatności krajowe:

30. Wskazane powyżej krajowe płatności korespondujące mają charakter przykładowy, niewyczerpujący i niewiążący. Szczególne cechy płatności transgranicznych w EUR wykonywanych przez bank zgodnie z kryteriami wskazanymi w CBP mogą uzasadniać przypisanie innej odpowiadającej płatności krajowej w PLN.

33. Istota problemu sprowadza się do pytania, czy w omawianym przypadku dla przychodzącej płatności transgranicznej w EUR istnieje odpowiadająca im płatność krajowa w PLN. Jak wspomniano wyżej z preambuły CBP2009 wynika, że co do zasady wszystkie kategorie płatności transgranicznych powinny zostać przyporządkowane określonym płatnościom krajowym. Rekomenduje się przyjąć, że taka płatność istnieje w postaci przychodzącej płatności krajowej w PLN, mimo, że zwykle banki nie pobierają z tego tytułu żadnych opłat.

XIII. Zakres produktowy zasady równoważności- Do jakich produktów zastosowanie znajduje zasada równoważności?

34. -Zasada równoważności znajduje zastosowanie do wszystkich wychodzących i przychodzących płatności transgranicznych w EUR, niezależnie od tego w jaki sposób są one wykonywane. Z samej definicji płatności transgranicznej wynika, że chodzi o wszelkie przetwarzane w sposób elektroniczny transakcje płatnicze. Preambuły CBP2009 i CBP2019, ani też przepisy CBP nie dają żadnych podstaw do przyjęcia, że w intencji prawodawcy unijnego określony rodzaj (produktowy) płatności (transakcji płatniczych) miałby zostać wyłączony spod obowiązywania zasady równoważności. W związku tym w ramach płatności transgranicznych w EUR obejmuje ona wszelkie działania zainicjowane przez płatnika albo przez odbiorcę lub za jego pośrednictwem, polegające na lokowaniu, transferze lub wycofaniu środków, niezależnie od rodzaju zobowiązań między płatnikiem a odbiorcą stanowiących powód transakcji. W szczególności znajdzie ona zastosowanie do przelewów, poleceń zapłaty, przekazów pieniężnych, płatności instrumentami płatniczymi (np. karty płatnicze, karty kredytowe, płatności w urządzeniach POS (point of sale), lub ATM), czy płatności e-commerce, pod warunkiem, że płatność będzie w EUR, oraz że transakcja przetwarzana w sposób elektroniczny.

35. Powyższe wyliczenie nie ma charakteru wyczerpującego. W szczególności jeżeli wraz z dynamicznym rozwojem nowych technologii pojawiać się będą nowe "metody" płatności, co do zasady będą one podlegać zasadzie równoważności, jeżeli będą to płatności transgraniczne w EUR.

37. Zasadą równoważności będą objęte wypłaty w EUR dokonywane przez użytkownika z bankomatu dostawcy znajdującego się na terytorium państwa będącego członkiem EOG, w sytuacji, gdy instrument płatniczy (np. karta) wydany został użytkownikowi przez dostawcę znajdującego się w innym państwie członkowskim EOG. Z perspektywy polskiego banku obejmuje to sytuacje gdy:

38. W przypadku banku znajdującego się w Polsce, działającego jako wydawca instrumentu/karty, dla transgranicznej wypłaty EUR w bankomacie dostawcy znajdującego się w innym państwie, korespondującą płatnością krajową jest wypłata PLN przez klienta tego banku (znajdującego się w Polsce), w nienależącym do sieci bankowej tego banku bankomacie dostawcy znajdującego się w Polsce.

39. W przypadku banku znajdującego się w Polsce umożlwiającego dokonywanie wypłat EUR ze swoich bankomatów użytkownikom, którym instrument płatniczy/karta wydane zostały przez dostawców znajdujących się w innym państwie, korespondującą płatnością krajową dla takich wypłat jest wypłata PLN w bankomacie takiego banku (znajdującego się w Polsce) pobierana od użytkowników, którym instrument płatniczy/karta wydane zostały przez innego dostawcę znajdującego się w Polsce.

40. W dokumencie pt. Regulation (EC) No 924/2009 on cross-border payments in the Community (Regulation on equality of charges for national and cross-border payments), Frequently Asked Questions (FAQ) 3 wskazano, że:

a. "Rozporządzenie dotyczy wszystkich płatności przetwarzanych elektronicznie, w tym: wypłat gotówki w bankomatach" (pytanie nr 4);

b. "Opłaty za transgraniczne wypłaty EUR powinny być takie same jak w przypadku krajowych wypłat EUR w bankomatach, które nie należą do sieci bankowej danego banku (opłaty za wypłaty dokonywane w bankomatach banku zazwyczaj są znacznie niższe)" 4 (pytanie nr 7).

XV. Agent rozliczeniowy

i akceptant-Czy zasada równoważności znajduje zastosowanie do agenta rozliczeniowego obsługującego płatności transgraniczne w EUR?

XVII. Opłaty objęte zasadą równoważności-Jakie rodzaje opłat obejmuje zasada równoważności? W szczególności, czy obejmuje ona opłaty za przeliczenie waluty i koszt wynikający ze stosowanego kursu walutowego?

43. -CBP przewiduje, że zasada równoważności nie znajduje zastosowania do opłat za przeliczenie waluty, nie definiując jednak tego pojęcia (art. 3 ust. 4 CBP). Pojawia się pytanie, czy opłata o której mowa w tym przepisie obejmuje zarówno opłatę za przeliczenie waluty sensu stricto, czy również koszt wynikający z zastosowanego kursu walutowego. W słowiku pojęć CBP znajduje się co prawda definicja "opłaty" (art. 2 pkt 9 CBP), która obejmuje m.in. każdą kwotę pobieraną od użytkownika przez dostawcę lub stronę świadczącą usługi przeliczania walut zgodnie za usługę przeliczenia waluty. Nie wyjaśnia ona jednak co należy rozmieć przez opłatę za usługę przeliczenia waluty. Ponadto nie jest to pojęcie w pełni tożsame z pojęciem opłaty za przeliczenie waluty.

44. Celem prawodawcy unijnego jaki stał za wprowadzeniem zasady równoważności było zapewnienie, że aby opłaty z tytułu płatności transgranicznych w EUR nie były wyższe od opłat pobieranych przez dostawców z tytułu płatności krajowych w PLN. Natomiast w zakresie opłat za przeliczenie walut celem normodawcy nie było ich zrównanie, lecz zapewnienie transparentności informacji przekazywanych użytkownikom przez dostawców w tym zakresie. Płatności transgraniczne w EUR w ogóle nie muszą się zresztą w ogóle wiązać z przeliczeniem waluty, co nie zmienia faktu, że objęte są zasadą równoważności.

45. Zasada równoważności nie obejmuje zatem żadnych opłat za przeliczenie waluty, a więc ani opłat za przeliczenie waluty sensu stricto, ani też kosztu wynikającego z zastosowanego przez dostawcę kursu walutowego (w tym marży dostawcy wynikającej z kursu walutowego). Za takim poglądem przemawia również aspekt praktyczny.

Przykład: Płatnik będący posiadaczem rachunku prowadzonego w PLN inicjujący płatność transgraniczną on-line (np. przelew) w EUR w banku znajdującym się w Polsce do odbiorcy, którego dostawca znajduje się w Austrii. W takim wypadku znajdujący się w Polsce bank z jednej strony obowiązany będzie zapewnić, aby opłaty z tytułu płatności transgranicznej w EUR (opłaty inne niż opłaty za przeliczenie waluty) zgodne były z zasadą równoważności (tj. aby nie były wyższe od odpowiadających im krajowych płatności w PLN), z drugiej zaś, obowiązany będzie wypełnić obowiązki informacyjne dotyczące opłat za przeliczenie waluty określone w art. 3b CBP (w przypadku którym transakcja płatnicza realizowana byłaby w oparciu o kartę, bank obowiązany byłby z kolei wypełnić obowiązki informacyjne określone w art. 3a CBP).

47. Istnieją zatem następujące scenariusze stosowania przepisów CBP2019:

Szerzej zobacz: pkt XXIX oraz pkt XXXVIII.

XIX. Wdrożenie regulacji - konsumenci i niekonsumenci- Czy są różnice w zakresie wdrożenia CBP2019 i wprowadzenia zmian w umowach, regulaminach, OWU itd., w zależności od tego, czy umowa zawarta jest z konsumentem, czy też z przedsiębiorcą?

48. -W zakresie stosowania zasady równoważności (art. 3 CBP) brak jest różnic pomiędzy wymaganym podejściem do konsumentów i użytkowników nie będących konsumentami na poziomie samego przepisu. W szczególności nie umożliwia on w żadnym zakresie ograniczenia stosowania zasady równoważności w stosunku do przedsiębiorców.

49. Różnice w sposobie wdrożenia zasady równoważności w odniesieniu do konsumentów wynikać mogą z innych aktów prawnych. Przykładowo na podstawie art. 29 ust. 1 UUP zmiana umów ramowych w przypadku konsumentów bezwzględnie wymaga minimum 2 miesięcznego uprzedzenia. W przypadku użytkowników nie będących konsumentami, pod warunkiem wyłączenia stosowania w relacjach z nimi art. 29 ust. 1 UUP (na podstawie art. 16 UUP), miarodajny jest termin na wprowadzenie zmian wynikający z łączącej strony umowny.

50. W przypadku konsumentów należy doprowadzić do naliczania prawidłowych opłat i usunięcia informacji o nieaktualnych opłatach z dokumentacji kontraktowej na dzień wejścia CBP2019 w życie. W przeciwnym wypadku dostawca naraża się na zarzut wprowadzenia konsumentów błąd, co może się wiązać z kwalifikacją takiego zachowania jako nieuczciwa praktyka rynkowa, czyn nieuczciwej konkurencji, a także z uznaniem, iż jest to praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów, zagrożona wysokimi sankcjami administracyjnymi dla dostawcy i osób zarządzających dostawcą.

51. W przypadku użytkowników nie będących konsumentami rekomenduje się aktualizację dokumentacji kontraktowej, niemniej należy doprowadzić do naliczania prawidłowych opłat na dzień wejścia CBP2019 w życie.

XX. Rozszerzenie stosowania CBP-Czy Polska może podjąć decyzję o rozszerzeniu stosowania CBP na płatności transgraniczne w PLN?

52. -Rozszerzenie przez Polskę stosowania CBP na płatności transgraniczne PLN jest dopuszczalne na podstawie art. 3 ust. 1a w zw. z art. 14 CBP. Podjęcie decyzji w przedmiocie rozszerzenia stosowania rozporządzenia należy do kompetencji centralnych organów państwowych. W przypadku podjęcia takiej decyzji Polska musi powiadomić o niej Komisję Europejską. Powiadomienie podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, a rozszerzenie zakresu stosowania rozporządzenia staje się skuteczne po czternastu dniach od dnia takiej publikacji. Na dzień sporządzania niniejszych rekomendacji nie są znane plany ani działania podjęte w celu rozszerzenia stosowania CBP w Polsce.

53. W przypadku decyzji Polski o rozszerzeniu stosowalności CBP, zasada równoważności obejmowałaby nie tylko wychodzące i przychodzące płatności transgraniczne w EUR, ale również wychodzące i przychodzące płatności transgraniczne w PLN. Opłaty z tytułu takich płatności musiałyby być równe opłatom pobieranym z tytułu korespondujących płatności krajowych w PLN. Decyzja Polski o rozszerzeniu stosowania CBP miała by również wpływ na wysokość opłat pobieranych przez wszystkich dostawców znajdujących się w innych państwach należących do EOG, z tytułu wychodzących i przychodzących płatności transgranicznych w PLN. Opłaty te musiałyby być równe opłatom pobieranym z tytułu korespondujących płatności krajowych w PLN w tych państwach.

55. Decyzja takiego państwa o rozszerzeniu stosowania CBP miałaby również wpływ na wysokość opłat pobieranych przez wszystkich dostawców znajdujących się w państwach należących do EOG (w tym dostawców znajdujących się w Polsce), z tytułu wychodzących i przychodzących płatności transgranicznych w walucie państwa, które podjęło decyzję o rozszerzeniu stosowalności CBP. Opłaty te musiałyby być równe opłatom pobieranym z tytułu korespondujących płatności krajowych w walucie tego państwa.

56. Przykład: Konsekwencją "przystąpienia" państwa członkowskiego EOG spoza strefy EUR (np. Liechtenstein) do CBP byłby obowiązek polskiego dostawcy niepobierania opłat za wychodzące i przychodzące płatności transgraniczne w walucie tego państwa, wyższych niż korespondujące płatności krajowe w tej samej walucie. Jeśli zatem w TOiP banku znajdującego się Polsce, opłata za krajowy przelew w CHF (a więc przelew do odbiorcy, którego dostawca znajduje się w Polsce) wynosi 5 PLN, a za przelew transgraniczny w CHF (a więc za przelew do odbiorcy, którego dostawca znajduje się w innym państwie należącym do EOG, np. Austria) wynosi 15 PLN, to na skutek jednostronnej deklaracji państwa Lichtenstein o "przystąpieniu" do CBP opłata w TOiP banku znajdującego się w Polsce za transgraniczny przelew w CHF musi zostać zmieniona na 5 PLN (bądź też opłata za krajowy przelew w CHF musi być podwyższona do 15 PLN).

CZĘŚĆ C. TRANSPARENTNOŚĆ KOSZTÓW PRZEWALUTOWANIA - KARTY (art. 3a CBP)

XXII. Kryterium transakcji waluty i terytorium- Jakie rodzaje transakcji obejmuje art. 3a CBP (kryterium transakcji)?

57. -Art. 3a CBP w swojej treści nie wskazuje wprost, że stosuje się on do transakcji opartych na karcie. Niemniej z uwagi na nagłówek przepisu ("Opłaty za przeliczenie waluty związane z transakcjami płatniczymi realizowanymi w oparciu o kartę") oraz motyw 7 preambuły CBP2019 (gdzie mowa o "wszystkich płatnościach kartą"), należy przyjąć, że w art. 3a CBP chodzi wyłącznie o transakcje płatnicze wykonywane z wykorzystaniem karty płatniczej.

58. Na gruncie CBP2019 w relacji do PSD2 i jej implementacji przez UUP oraz rozporządzenia 2015/751, na poziomie poszczególnych wersji językowych, występują poważne perturbacje co do określenia zakresu usług płatniczych, których dotyczy przepis. Angielska wersja językowa CBP2019 posługuje się sformułowaniem "card - based transactions" nie definiując jednocześnie tego pojęcia. Rozporządzenie 2015/751 definiuje pojęcie "card - based payment transactions", ale nie pojęcia "card - based transactions". Jednocześnie tłumaczenie polskie oraz niektórych innych języków rozporządzenia CBP nie odpowiada językowo wersji angielskiej, gdyż - inaczej niż wersja angielska - używa ono w nagłówku art. 3a CBP sformułowania dokładnie występującego w polskiej wersji językowej rozporządzenia 2015/751, to jest "transakcji płatniczej realizowanej w oparciu o kartę" (czyli dokładny odpowiednik angielskiego "card - based payment transactions", czy niem. "kartengebundene Zahlungsvorgänge"). Jest to o tyle istotne, że definicja transakcji płatniczej realizowanej w oparciu o kartę na gruncie rozporządzenia 2015/751 jest znacznie węższa niż pojęcie transakcji płatniczej realizowanej z wykorzystaniem karty na gruncie UUP i PSD2. UUP i PSD2 nie zawęża się bowiem w pojęciu karty płatniczej i transakcji kartą do instrumentów i transakcji wydanych i wykonanych w ramach schematu kart płatniczych (obejmują również karty i transakcje wykonane kartą wydaną przez dostawcę poza jakimkolwiek schematem, przykładowo wydawane przez niektóre banki karty wyłącznie bankomatowe).

59. Mając na uwadze, że polska wersja językowa jest jedną z równoważnych wersji językowych aktu prawa unijnego, jeśli polska wersja językowa odwołuje się dokładnie do pojęcia występującego w rozporządzeniu 2015/751, wolno i należy interpretować kryterium "transakcji płatniczej realizowanej w oparciu o kartę" w świetle definicji rozporządzenia 2015/751. Oznacza to, że wymogi określone w art. 3a CBP stosować należy wyłącznie do transakcji stanowiących "usługę opartą na infrastrukturze systemu kart płatniczych i jego zasadach biznesowych w celu realizacji transakcji płatniczej za pomocą dowolnej karty bądź urządzenia lub oprogramowania telekomunikacyjnego, cyfrowego lub informatycznego, jeżeli prowadzi to do dokonania transakcji kartą debetową lub kredytową. Transakcje płatnicze realizowane w oparciu o kartę nie obejmują transakcji realizowanych w oparciu o inne rodzaje usług płatniczych."

60. Art. 3a CBP 2019 reguluje kwestię opłat poprzez odwołanie nie do karty płatniczej, a do transakcji płatniczych realizowanych w oparciu o kartę płatniczą. Przepis znajdzie zastosowanie w takim układzie nie tylko do transakcji inicjowanych wprost kartą płatniczą, ale także do transakcji, które choć nie zostały zainicjowane kartą płatniczą to wykonywane są jako transakcja kartą płatniczą, w szczególności transakcje aplikacjami mobilnymi, które stanowią "nakładkę" na kartę płatniczą.

61. Zarówno art. 3a CBP jak i CBP i CBP2019 w ogólności nie ujawniają jednoznacznie intencji normodawcy, czy art. 3a CBP ma obejmować również transakcje oparte na karcie inicjowane w całości przez akceptanta, w szczególności transakcje w ramach subskrypcji usług multimedialnych czy obciążenia z tytułu usług transportowych rozliczanych zarejestrowaną kartą płatniczą. Mowa tu konkretnie o tych transakcjach, które na gruncie przepisów o silnym uwierzytelnianiu klienta (SCA) zostały zakwalifikowane jako transakcje inicjowane przez odbiorcę (por. EBA Single Rulebook Q&A, question ID: 2018_4031 5 ), gdyż płatnik (posiadacz karty) nie wykonuje żadnych czynności w celu zainicjowania konkretnej płatności kartą oprócz uprzedniego zarejestrowania karty u akceptanta. Kwestia ta jest szczególnie istotna dla stosowania narzędzi o których mowa w art. 3a ust. 3-5 CBP, w szczególności obowiązku przekazywania informacji o koszcie przewalutowania na trwałym nośniku (ust. 3), obowiązku poinformowania o prawie skorzystania z przewalutowania zapewnianego przez wydawcę karty (ust. 4) i obowiązku wysyłania przez wydawcę karty do posiadacza karty informacji po każdej transakcji o kosztach przewalutowania (ust. 5). Przepisy CBP odnoszą się do transakcji w ATM i punktach sprzedaży. Wprawdzie w motywie 8 preambuły do CBP2019 normodawca jednoznacznie wskazał, że transakcje w punktach sprzedaży to także transakcje online, niemniej z całokształtu przepisów CBP2019 wolno i należy wnioskować, że normodawca posługuje się kryterium "w punkcie sprzedaży" przy założeniu, że to znajdujący się w punkcie sprzedaży płatnik inicjuje transakcję, a zatem w jego intencji art. 3a CBP nie znajdzie zastosowania do transakcji inicjowanych wyłącznie przez odbiorcę. Skoro mianowicie kluczowe obowiązki informacyjne z art. 3a CBP mają być wykonane przed zainicjowaniem transakcji płatniczej, a w ich rezultacie płatnik ma mieć możliwość podjęcia decyzji, czy skorzysta on z przewalutowania wydawcy czy odbiorcy, sekwencja tych zdarzeń realizuje cel ochronny przepisu tylko jeśli płatnik jest w punkcie sprzedaży w momencie inicjowania transakcji. Zastosowanie tej sekwencji do transakcji typu subskrypcyjnego prowadzi do wniosków niezgodnych z praktyką obrotu gospodarczego, znaną normodawcy w momencie tworzenia przepisu: przed obciążeniem salda karty kwota kolejnego miesięcznego abonamentu w uzgodnionym uprzednio z płatnikiem dniu, gdzie odbiorca dokonywałby przewalutowania, musiałby on informować płatnika o kwotach w obu walutach oraz o prawie skorzystania z przewalutowania po stronie wydawcy karty, podczas gdy płatnik - skoro nie bierze udziału w inicjacji transakcji - nie ma technicznej możliwości wyrażenia woli skorzystania z tego prawa. Przesłanki te wystarczająco uzasadniają wniosek, że na gruncie art. 3a CBP transakcje inicjowane wyłącznie przez odbiorcę nie są objęte tą regulacją. Wniosek ten dotyczy także art. 3a ust. 5 CBP, to jest przesyłania przez wydawcę karty informacji po każdej transakcji w innej walucie. Wprawdzie przepis ten posługuje się innym sformułowaniem niż pozostałe ustępy art. 3a CBP, gdyż odwołuje się do otrzymania zlecenia płatniczego a nie inicjacji transakcji płatniczej (otrzymanie zlecenia płatniczego przez dostawcę wieńczy każdy proces zainicjowania transakcji płatniczej, obojętnie czy inicjowanej przez płatnika czy przez odbiorcę), poza argumentem językowym brak wskazówek za intencją po stronie normodawcy europejskiego, aby jeden z przepisów w ramach art. 3a CBP miał inny zakres zastosowania przedmiotowego niż pozostałe przepisy. Ponieważ CBP2019 w kilku przypadkach ujawnia brak konsekwencji terminologicznej, brak wyraźnego ujawnienia przez normodawcę uzasadnionej woli rozszerzenia ust. 5 (przykładowo przez odpowiednie wyjaśnienie w motywach preambuły do CBP2019) wymaga nadania pierwszeństwa wnioskowi wynikającemu z wykładni systemowej, to jest iż art. 3a CBP ma jednolity przedmiotowy zakres zastosowania.

62. Niespełnienie przesłanki "transakcji płatniczej realizowanej w oparciu o kartę" powoduje, że do transakcji nie znajdzie zastosowania zasada transparentności kosztów przewalutowania. Ustalenia wymaga jednak, czy transakcja nie ma charakteru polecenia przelewu w rozumieniu art. 3b CBP, gdyż w takim wypadku może do niej znaleźć zastosowanie zasada transparentności opłat wynikająca z tego przepisu. Dotyczy to w szczególności transakcji realizowanych w oparciu o kartę typu push lub P2P (VISA Direct, MasterCard Send).

63. CBP 2019 nie przesądza, czy art. 3a CBP stosuje się do transakcji typu "exceptional", czyli zwrotów, chargeback. Ponieważ w transakcjach tych nie można mówić o "usłudze" przeliczenia waluty, nie powstaje obowiązek stosowania przepisów CBP 2019 do tych czynności.

Przykłady:

- Krajowa lub transgraniczna transakcja w EUR inicjowana kartą z rachunku w PLN (przykładowo transakcja kartą wydaną do rachunku w PLN przez polski bank, dokonywana na stronie polskiej linii lotniczej oferującej bilety w cenach wyrażonych w EUR i nabywanych w tej walucie, obsługiwanej przez francuskiego agenta rozliczeniowego);

- Krajowa lub transgraniczna transakcja w EUR inicjowana kartą z rachunku w USD (przykładowo transakcja kartą we francuskim sklepie stacjonarnym wydaną do rachunku w USD przez polski bank, obsługiwanym przez francuskiego agenta rozliczeniowego; dla kryterium walutowego miarodajna jest waluta zlecenia płatniczego, a nie waluta środków, w ciężar których następuje transakcja);

- Krajowa lub transgraniczna transakcja w CHF inicjowana kartą z rachunku w EUR (CHF jest walutą państwa Lichtenstein, a zatem walutą EOG);

- Krajowa lub transgraniczna transakcja w PLN inicjowana kartą z rachunku w EUR (przykładowo wypłata gotówki z bankomatu w PLN kartą wydaną do rachunku w EUR przez polski bank, dokonywana w bankomacie innego polskiego banku w Polsce).

W sprawie definicji płatności krajowych i transgranicznych patrz pkt I oraz pkt XVIII.

65. W art. 3a ust. 5 CBP, wskazano, że dostawcy usług płatniczych obowiązani są wykonać obowiązki informacyjne, o których mowa w tym przepisie, w przypadku zlecenia płatności dotyczącego wypłaty gotówki z bankomatu lub płatności w punkcie sprzedaży, gdy zlecenie to jest denominowane w dowolnej walucie unijnej innej niż waluta rachunku płatnika. W przepisie tym mowa jest o płatności bez dookreślenia, że chodzi o płatność krajową lub transgraniczną. Całokształt przepisów CBP i CBP2019 nie daje jednak podstaw do przyjęcia, że intencją prawodawcy było rozszerzenie obowiązku, o którym mowa w art. 3a ust. 5 CBP, ponad zakres określony w znowelizowanym brzmieniu art. 1 ust. 2 CBP, to jest na płatności inne niż krajowe lub transgraniczne w rozumieniu CBP. Mimo zatem że przepis - z niewyjaśnionych przyczyn - powołuje się na jedynie niektóre z kryteriów z art. 1 ust. 2 CBP, sugerując intencję rozszerzenia przepisu ponad zakres z art. 1 ust. 2 CBP, mając na uwadze nadrzędny charakter art. 1 CBP dla określenia zakresu zastosowania CBP, wolno i należy intepretować całość obowiązków z art. 3a CBP jako znajdujących zastosowanie wyłącznie do transakcji spełniających wszystkie kryteria z art. 1 ust. 2 CBP.

Przykład: Polecenie przelewu.

b. w związku z którymi nie jest oferowana usługa przeliczenia waluty;

Przykład: Transakcja kartowa w PLN wykonywana z rachunku płatnika w PLN.

c. w przypadku, gdy choćby jeden dostawca nie będzie się znajdował w państwie członkowskim (EOG), niezależnie od tego, w jakiej walucie inicjowana i wykonywana jest transakcja. Takie transakcje nie będą płatnościami transgranicznymi ani krajowymi w rozumieniu CBP. Oznacza to, że płatności w przypadku których:

(i) dostawca płatnika znajduje się w Polsce, zaś dostawca odbiorcy znajduje się w państwie nienależącym do EOG, bądź też

(ii) dostawca płatnika znajduje się w państwie nienależącym do EOG, zaś dostawca odbiorcy znajduje się w Polsce-nie są objęte hipotezą art. 3a CBP niezależnie od tego w jakiej walucie są wykonywane i czy wiążą się z przeliczeniem waluty.

Przykład:

- Transakcja w CHF kartą wydaną przez polski bank do rachunku w PLN w sklepie internetowym w Szwajcarii, którego agentem rozliczeniowym jest agent rozliczeniowy ze Szwajcarii.

d. w przypadku płatności innych niż denominowane w EUR lub w walucie krajowej państwa członkowskiego innej niż EUR, niezależnie od tego, gdzie znajdują się dostawcy usług płatniczych.

Przykłady: - Wypłata gotówki w USD kartą wydaną przez polski bank do rachunku w PLN w bankomacie polskiego banku w Polsce.

XXV. Zakres podmiotowy

i rodzaj obowiązków-Na kim i jakie obowiązki spoczywają na podstawie art. 3a CBP?

68. Wynikający z art. 3a ust. 1 CBP obowiązek podawania płatnikowi - przed zainicjowaniem transakcji - kwoty łącznych opłat za przeliczenie waluty jako wartości procentowej marży w stosunku do najbardziej aktualnego referencyjnego kursu wymiany euro ogłoszonego przez Europejski Bank Centralny (EBC) (dalej jako: "referencyjny kurs EBC") spoczywa zarówno na PSP jak i dostawcach DCC. Obie kategorie podmiotów obowiązane są przekazywać informacje, o których mowa w art. 3a CBP nieodpłatnie, w sposób neutralny i zrozumiały (art. 3a ust. 7 CBP).

69. "Najbardziej aktualnym kursem referencyjnym" jest kurs EBC obowiązujący na moment przedstawiania użytkownikowi informacji o stosowanej marży. Jeśli pomiędzy przedstawieniem użytkownikowi informacji o marży a zastosowaniem kursu własnego dostawcy usług płatniczych lub usług wymiany walut dojdzie do zmiany kursu EBC, informacja o marży wymaga aktualizacji (przykładowo informacja przed-transakcyjna z art. 3a ust. 3 CBP). Jeśli jednak do zmiany kursu EBC doszło po momencie zastosowania kursu własnego, informacje o zastosowanej marży (przykładowo informacja post-transakcyjna z art. 3a ust. 4 CBP) przedstawiana jest z uwzględnieniem kursu EBC obowiązującym w momencie zastosowania kursu własnego, a nie na moment dostarczenia informacji o marży. Uwzględnienie informacji może następować z opóźnieniem wynikającym z normalnego toku czynności, czyli odczytania, weryfikacji danych i sprawdzenia poprawności naliczenia marży, przy czym każdorazowo musi ono mieć jednoznaczne i obiektywne uzasadnienie odwołujące się do stricte techniczno-operacyjnych aspektów wprowadzenia kolejnego kursu.

70. Kursy publikowane są przez EBC z dokładnością co do czwartego miejsca po przecinku. W związku z tym w taki sam sposób publikowana może być również wartość procentowa marży. Niemniej, mając na uwadze praktykę na rynku finansowym oraz wynikający z art. 3a ust. 7 CBP nakaz, aby informacje, o których mowa w art. 3a CBP przekazywane były w sposób neutralny i zrozumiały, za dopuszczalne uznać należy publikowanie marży z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

71. Zgodnie z art. 3a ust. 2 CBP dostawcy usług płatniczych dostarczający przeliczenie waluty w transakcjach kartowych czy to jako wydawcy karty, czy jako dostawcy DCC, zamieszczają informację o marży w łatwo zrozumiałej i łatwo dostępnej formie na powszechnie i łatwo dostępnej platformie elektronicznej, zasadniczo na swojej stronie internetowej. Jeśli dostawca stosuje różne marże dla różnych scenariuszy (zakładając ich skuteczne uzgodnienie umowne), zamieszcza informacje o wszystkich stosowanych marżach. Skoro dostawcą DCC może być także dostawca usług płatniczych będący acquirerem operatora ATM lub odbiorcy, obowiązek publikacji informacji na stronie internetowej obejmuje również marżę w usłudze DCC. Jeśli dostawca usług płatniczych jest zarówno wydawcą karty jak i acquirerem, publikuje marże dla obu tych usług.

72. Art. 3a ust. 1 zd. 2 CBP wymaga, aby poinformować płatnika o marży przed zainicjowaniem transakcji płatniczej. Dostawca DCC uzyskuje pierwszą pewną możliwość wykonania tego obowiązku dopiero w trakcie dokonywania przez płatnika transakcji w ATM lub punkcje sprzedaży (jeśli nie jest on PSP nie ma obowiązku publikowania marży na swojej stronie internetowej). Z kolei dla PSP czasokres "przed zainicjowaniem transakcji płatniczej" jest znacznie szerszy. CBP zezwala PSP wykonać skutecznie ten obowiązek poprzez wskazanie wymaganych informacji w tak odległym czasie i kontekście od transakcji jakim jest wzorzec umowny doręczany płatnikowi przed zawarciem umowy (OWU, regulamin, TOiP). W motywie 10 zd. 1 preambuły do CBP2019 mowa jest m.in. o "podawaniu w pełni porównywalnych informacji o stosownych opłatach za przeliczenie waluty w warunkach umowy ramowej". Wprawdzie w informacjach tych nie ma możliwości dostarczenia informacji o kosztach konkretnej transakcji oraz może nie być w ogóle możliwości dostarczenia informacji o marży wyrażonej procentowo (jeśli dostawca stosuje kurs walutowy ustalany inaczej niż marża ponad kurs EBC lub opłatę za przewalutowanie inną niż procentową), niemniej w sytuacji wyraźnego wskazania w preambule na taką możliwość należy z niej skorzystać do wykonania obowiązku wynikającego z przepisu. Mechanizm, gdzie w informacji przedkontraktowej (uprzedniej) podaje się sposób wyliczania wartości (opłat, kursu) dla konkretnej transakcji płatniczej, których konkretyzacja następuje w innym etapie, występuje już w przepisach o usługach płatniczych (por. art. 27 ust. 3 UUP, wymagający dostarczenia informacji ogólnej o opłatach od transakcji vs art. 30 UUP, wymagający dostarczenia - na żądanie płatnika - informacji o konkretnej wysokości opłat w danej transakcji, którą płatnik ma zamiar zlecić).

73. Dostawca DCC (za wyjątkiem transakcji inicjowanych wyłącznie przez odbiorcę, zob. pkt 61 wyżej) ma obowiązek przekazać informacje zarówno wynikające z art. 3a ust. 1 (marża) jak i z ust. 3-4 CBP, to jest:

a. podać płatnikowi przed zainicjowaniem transakcji płatniczej:

(i) kwotę do zapłaty na rzecz odbiorcy w walucie używanej przez odbiorcę, to jest kwotę do zapłaty sprzedawcy przyjmującemu zapłatę kartą lub kwotę gotówki wypłacanej z bankomatu (art. 3a ust. 3 lit. a CBP);

(ii) kwotę do zapłaty przez płatnika w walucie rachunku płatnika (art. 3a ust. 3 lit. b CBP);

74. Obowiązki, o których mowa w pkt poprzedzającym (tj. wynikające z art. 3a ust. 3 i ust. 4 CBP) nie spoczywają na dostawcach usług płatniczych, którzy nie oferują usługi DCC.

75. Wobec dostawcy DCC art. 3a ust. 1 CBP nie określa żadnej szczególnej formy w jakiej ma nastąpić poinformowanie płatnika o marży (z zastrzeżeniem, że pozostałe ustępy art. 3a CBP formułują dodatkowe obowiązki informacyjne i w konkretnych wypadkach wskazują również na szczególne wymogi co do formy). Zgodnie z motywem 8 zd. 2 preambuły do CBP2019, strony oferujące usługi przeliczania walut w bankomacie lub w punkcie sprzedaży powinny w jasny i przystępny sposób informować o opłatach za takie usługi, na przykład podając wysokość opłat przy kasie lub w formie cyfrowej na terminalu bądź na ekranie w przypadku zakupów przez internet. Należy uznać, że ustna forma poinformowania płatnika będzie wystarczająca. W takim wypadku w praktyce może jednak pojawić się trudność z udowodnieniem, że obowiązek informacyjny wykonany został zgodnie z obowiązującymi przepisami.

76. Ponad informację przedtransakcyjną o marży z art. 3a ust. 1-2 CBP wydawca karty ma obowiązek przesyłać płatnikowi w odniesieniu do każdej karty płatniczej, która została mu wydana przez dostawcę i jest powiązana z tym samym rachunkiem, wiadomość elektroniczną z owymi informacjami bezzwłocznie po otrzymaniu przez dostawcę zlecenia płatności dotyczącego wypłaty gotówki z bankomatu lub płatności w punkcie sprzedaży, gdy zlecenie to jest denominowane w dowolnej walucie unijnej innej niż waluta rachunku płatnika (art. 3a ust. 5 zd. 1 CBP). Jak wskazano wyżej, obowiązek ten nie dotyczy transakcji inicjowanych wyłącznie przez odbiorcę. Obowiązek ten nie dotyczy również dostawców DCC.

77. Obowiązek przekazywania informacji po każdej transakcji jest ograniczony przedmiotowo i czasowo. Zgodnie z art. 3a ust. 5 zd. 2 CBP, jeśli w miesiącu płatnik dokonuje więcej niż jednej transakcji inicjowanej w tej samej walucie, wystarczające jest przekazanie informacji raz w tym miesiącu. Innymi słowy PSP ma obowiązek przekazania informacji wyłącznie po pierwszej transakcji w danej walucie w danym miesiącu, obowiązek taki nie występuje wobec kolejnych transakcji w tej samej walucie w tym samym miesiącu. Brak przeszkód, aby w razie potrzeby informację przekazywać częściej, zwłaszcza jeżeli określone zostanie to we wiążącej strony umowie. Nie ma przeszkód, aby miesięczny okres, o którym mowa w art. 3a ust. 5 zd. 2 CBP liczyć kalendarzowo. Przepisy CBP nie narzucają jednak wiążącego rozwiązania w tym zakresie. W każdym wypadku rekomenduje się, aby sposób liczenia wskazanego okresu uregulowany został w umowie między dostawcą a płatnikiem.

78. Dodatkowo dostawca obowiązany jest uzgodnić z użytkownikiem usług płatniczych, za pośrednictwem jakiego powszechnie i łatwo dostępnego kanału (lub kanałów) komunikacji elektronicznej dostawca będzie przesyłał wiadomości, o których mowa w art. 3a ust. 5 CBP (art. 3a ust. 6 zd. 1 CBP), przy czym:

79. Rekomenduje się, aby w umowie opisać sposób przekazywania informacji, w miarę możliwości dając płatnikowi wybór w tym zakresie, a także wybór rezygnacji takiej usługi. Jeśli płatnik nie posługuje się komunikacją elektroniczną lub nie wyraził wobec PSP woli komunikacji elektronicznej w żaden sposób, z istoty przepisu CBP - jako środka ochrony interesów klienta - wynika, że PSP nie wykonuje obowiązku wynikającego z CBP. Aczkolwiek rekomenduje się poinformowanie płatnika o przysługującym mu uprawnieniu.

XXVI. Platforma elektroniczna-Jak należy rozumieć pojęcie platformy elektronicznej, o którym mowa w art. 3a ust. 2 CBP?

80. -Ani CBP, ani CBP2019 nie definiują pojęcia platformy elektronicznej, o którym mowa w art. 3a ust. 2 CBP. W motywie 10 zd. 1 preambuły do CBP2019 prawodawca wskazuje, że chodzi o udostępnianie przez dostawców płatników informacji publicznie w łatwo zrozumiałej i łatwo dostępnej formie na powszechnie i łatwo dostępnej platformie elektronicznej, w szczególności na swoich stronach internetowych przeznaczonych dla klientów, na swoich stronach internetowych stworzonych na potrzeby bankowości domowej oraz w aplikacjach bankowości mobilnej. Wskazany katalog ma charakter przykładowy i pojawiające się w przyszłości nowe rodzaje platform elektronicznych będą mogły być kwalifikowane jako mieszczące się w normie wynikającej z art. 3a ust. 2 CBP.

81. Pojęcie platformy elektronicznej jest szersze niż pojęcie strony internetowej. Przez platformę można bez wątpienia rozumieć stronę internetową dostawcy.

82. Celem wprowadzenia obowiązku podawania informacji na platformach jest umożliwienie płatnikom porównywania opłat. Wymogi, jakie musi spełniać platforma wybrana do tego celu przez dostawcę to powszechność i łatwy dostęp. Podanie informacji kanałem niedostępnym publicznie (np. tylko i wyłącznie w bankowości mobilnej), jako ograniczające dostęp do informacji nie będzie odpowiadało wymogowi podania informacji do wiadomości na powszechnie dostępnej platformie.

XXVII. Trwały nośnik-Co należy rozumieć pod pojęciem trwałego nośnika, o którym mowa w art. 3a ust. 4 zd. 3 CBP? W szczególności, czy trwałym nośnikiem może być paragon lub wydruk z bankomatu? 83. -Mimo, że w zakresie pojęcia trwałego nośnika CBP nie odsyła do PSD2, należy przyjąć, że utrwalone w PSD2 rozumienie pojęcia trwałego nośnika może być stosowane również w odniesieniu do CBP. Zgodnie z art. 4 pkt 35 PSD2, trwały nośnik informacji oznacza instrument umożliwiający użytkownikowi usług płatniczych przechowywanie informacji osobiście do niego adresowanych w sposób umożliwiający dostęp do tych informacji w przyszłości przez okres właściwy do celów tych informacji i pozwalający na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci. Z kolei w motywie 8 preambuły do CBP2019 wskazano, że kwoty powinny być podane na paragonie (w wersji językowej angielskiej "receipt"; oznacza to, że intencją normodawcy unijnego było wykonanie tego obowiązku przez wydanie ogólnie rozumianego potwierdzenia a nie konkretnie poprzez wydanie "paragonu" w rozumieniu polskiego paragonu fiskalnego) lub na innym trwałym nośniku. W związku z powyższym, podanie informacji na wydruku z bankomatu, podobnie jak na potwierdzeniu z urządzenia obsługującego transakcję (POS), będzie stanowiło ich podanie na trwałym nośniku informacji w rozumieniu CBP2019. W przypadku punktu sprzedaży online na zasadach ogólnych wystarczające jest dostarczenie pliku do pobrania lub wysyłka wiadomości poczty elektronicznej. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby konieczność zbierania nadmiarowych danych osobowych, np. adresu mailowego płatnika (i konieczność ewentualnej odmowy świadczenia usługi w przypadku braku zgody na przetwarzanie tego typu danych). Ponadto, jak wskazano wyżej, w motywie 8 preambuły CBP2019 mowa jest o paragonie lub innym trwałym nośniku. Tymczasem w przypadku transakcji w bankomacie lub z wykorzystaniem urządzenia POS, płatnik nie ma obowiązku przyjęcia paragonu. Nieprzyjęcie paragonu oznaczać będzie, że płatnik dobrowolnie rezygnuje z dostępu do informacji w tym zakresie (można to porównać do zniszczenia przez płatnika trwałego nośnika, na którym utrwalona jest informacja). Analogicznie należy przyjąć, że nie ma obowiązku doręczenia informacji płatnikowi inicjującemu transakcję online, a wystarczające jest jej udostępnienie. Przemawia za tym również treść przepisu. W angielskiej wersji art. 3a ust. 4 zd 3 CBP mowa jest o zapewnieniu dostępności informacji ("information shall be made available to the payer on a durable medium"). Chodzi więc o udostępnienie informacji, natomiast nie ma koniczności jej doręczenia.

XXVIII. Kanał komunikacji elektronicznej-Co należy rozumieć pod pojęciem kanału komunikacji elektronicznej, o którym mowa w art. 3a ust. 6 zd. 1 CBP? W szczególności, czy można przez to rozumieć wiadomość e-mail? 84. -W motywie 10 zd. 3 preambuły do CBP2019 wskazano, że dostawcy płatników powinni przypominać płatnikom o stosownych opłatach za przeliczenie waluty w przypadku dokonywania płatności kartą w innej walucie, z wykorzystaniem powszechnie i łatwo dostępnych kanałów komunikacji elektronicznej, takich jak wiadomości SMS, e-maile lub powiadomienia wysyłane za pośrednictwem aplikacji bankowości mobilnej płatnika. Katalog ten ma charakter przykładowy, w związku z czym pojawiające się w przyszłości nowe formy komunikacji elektronicznej będą mogły być kwalifikowane jako mieszczące się w normie wynikającej z art. 3a ust. 6 zd. 1 CBP. Nie ma przeszkód przed przesłaniem wiadomości elektronicznej o której mowa w art. 3a ust. 5 CBP w ramach bankowości internetowej lub mobilnej, jeżeli taki sposób komunikowania się uzgodniony zostanie przez strony. Niemniej, powinna to być informacja wyodrębniona. Nie będzie uznane za spełnienie tego obowiązku wskazanie informacji w ramach zbiorczym zestawieniu transakcji (tzw. historii rachunku).

XXIX. Transparentność opłat a zasada równoważności-Czy do transakcji płatniczych realizowanych w oparciu o kartę, do których zastosowanie znajduje art. 3a CBP, stosuje się zasadę równoważności? 85. -Obowiązki wynikające z zasady równoważności są niezależne od obowiązków wynikających z art. 3a CBP, zarówno co do przedmiotu i celu regulacji z jednej strony (zasada równoważności nakierowana jest na opłaty za transakcje inne niż opłaty za przewalutowanie), jak i co do zakresu (zasada równoważności stosuje się wyłącznie do transakcji transgranicznych w EUR). Obowiązki z art. 3a CBP mogą się stosować mimo braku stosowania zasady równoważności (przykładowo w transakcji krajowej z przewalutowaniem), mogą się stosować łącznie z zasadą równoważności (przykładowo transakcja kartą w EUR we Francji z rachunku w PLN prowadzonego przez polski bank) oraz nie stosować się mimo zastosowania zasady równoważności (przykładowo transakcja kartą w EUR we Francji z rachunku w EUR prowadzonego przez polski bank). Zasady równoważności nie stosuje się jednak do opłat za przeliczenie waluty (art. 3 ust. 4 CBP). Szerzej zob. pkt XVIII oraz pkt XXXVIII.

XXX. Opłaty za przeliczenie waluty-Czy opłaty za przeliczenie waluty związane z transakcjami płatniczymi realizowanymi w oparciu o kartę obejmują marżę kursową i opłatę za przewalutowanie (sensu stricto)?

86. -Zgodnie z art. 3a ust. 1 CBP w odniesieniu do opłat za przeliczenie waluty i stosowanego kursu walutowego, dostawcy oraz strony oferujące usługi DCC podają kwotę łącznych opłat za przeliczenie waluty jako wartość procentową marży w stosunku do referencyjnego kursu EBC.

87. Treść tego przepisu sformułowana została nieprecyzyjnie. Z jednej strony hipoteza tej normy odwołuje się zarówno do "opłat za przeliczenie waluty" jak i "stosowanego kursu walutowego", podczas gdy w dyspozycji wskazano już wyłącznie na "łączne opłaty za przeliczenie waluty". W związku z tym prima facie obowiązek informacyjny może nie obejmować kosztu wynikającego ze stosowanego kursu walutowego. Mając jednak na uwadze, że w dyspozycji omawianego przepisu mowa jest o łącznych opłatach za przeliczenie waluty, oraz iż poza argumentem językowym brak jest wskazówek za intencją po stronie normodawcy europejskiego, aby marża ujęta w kursie walutowym nie była objęta przepisem (z całokształtu przepisów CBP2019 jednoznacznie wynika, że normodawca zakłada, że marża ujęta w kursie jest najważniejszym elementem kosztów przeliczenia walut w transakcji kartą; CBP2019 w kilku przypadkach ujawnia brak konsekwencji terminologicznej), brak jest podstaw do pominięcia w wyliczaniu marży zarobku PSP ujętego w kursie walutowym. Przyjmować zatem należy, że art. 3a ust. 1 CBP obejmuje wszelkie rodzaje opłat tytułem przeliczenia waluty pobieranych od płatników (które stanowić będą koszt dla płatników) przez dostawców lub strony oferujące usługę DCC. Rekomenduje się tym samym, aby w kwocie opłat stanowiącej podstawę do wyliczenia marży wyrażonej jako wartości procentowej w stosunku do referencyjnego kursu EBC uwzględniać zarówno koszt wynikający ze stosowanego przez bank kursu jak również wszelkie inne opłaty pobierane tytułem przeliczenia waluty.

88. Algorytm wyliczania marży kształtuje się następująco:

- Przykład A: Płatnik inicjuje transakcję kartową w wysokości 1000 EUR, która wiąże się z przeliczeniem waluty na PLN, w sytuacji w której stosowany przez bank kurs sprzedaży EUR wynosi 4,3 (1 EUR=4,3 PLN) zaś kurs EBC EUR/PLN wynosi 4,1 (1 EUR=4,1 PLN) i bank nie pobiera dodatkowych opłat za przeliczenie waluty. W takim wypadku marża wynosić będzie 4,878%. Wyliczona została w następujący sposób: marża wyrażona procentowo = ((wartość kursu banku - wartość kursu EBC)/wartość kursu EBC]x100, czyli: ((4,3 - 4,1)/4,1]x100 = 4,878%.

- Przykład B: Płatnik inicjuje transakcję kartową w wysokości 1000 EUR, która wiąże się z przeliczeniem waluty na PLN, w sytuacji, w której stosowany przez bank kurs sprzedaży EUR wynosi 4,3 (1 EUR=4,3 PLN) zaś kurs EBC EUR/PLN wynosi 4,1 (1 EUR=4,3 PLN) i bank pobiera dodatkową opłatę za przeliczenie waluty w wysokości 20 PLN za 1000 EUR, czyli 0,02 PLN za 1 EUR. W takim wypadku marża wynosić będzie 5,3659% dla wyliczeń wykonanych dla końcowego kosztu przewalutowania dla płatnika w wysokości 4320 PLN. Wyliczona została w następujący sposób: marża wyrażona procentowo = ((wartość kursu banku - wartość kursu EBC + opłata za przewalutowanie 1 EUR)/wartość kursu EBC]x100, czyli ((4,3-4,1+0,02)/4,1]x100=[0,22/4,1]x100=5,3659%.

XXXI. Waluta opłat-W jakiej walucie należy wyrażać informacje o opłatach za przeliczenie waluty?

89. -Art. 3a ust. 1 CBP nakłada na dostawców oraz strony oferujące usługi DCC obowiązek podania kwot łącznych opłat za przeliczenie waluty jako wartość procentową marży w stosunku do najbardziej aktualnego referencyjnego kursu wymiany euro ogłoszonego przez Europejski Bank Centralny (EBC). Przepis nie wskazuje w jakiej walucie powinny być brane pod uwagę do kalkulacji marży te opłaty za przeliczenie waluty, które są wyrażone w całości lub części kwotowo.

90. W braku jakichkolwiek wskazań w CBP co do technicznego sposobu uwzględnienia opłat, wolno i należy wybrać sposób uwzględnienia, który najpełniej realizuje cel przepisu, w tym zapewnia najpełniej równoważność kategorialną elementów algorytmu. Skoro wynik obliczeń, czyli marża, odnosić się ma do kursu EBC, również opłaty za przewalutowanie określone kwotowo w walucie innej niż waluta, w której płatnika obciążają transakcje kartą (zazwyczaj waluta rachunku) powinny zostać przeliczone do tej waluty po kursie EBC.

91. Art. 3a ust. 3 CBP nakłada na strony oferujące usługi DCC obowiązek podania płatnikowi informacji o kwocie do zapłaty:

92. Zgodnie z art. 3a ust. 4 zd. 2 CBP, strona oferująca usługę DCC przed zainicjowaniem transakcji płatniczej informuje płatnika o możliwości dokonania płatności w walucie używanej przez odbiorcę, w którym to przypadku przeliczenie waluty jest dokonywane następnie przez dostawcę usług płatniczych płatnika.

XXXII. Brak opłat za przeliczenie waluty-Czy jeżeli dostawca nie pobiera żadnych opłat za przeliczenie waluty musi on wykonywać obowiązek informacyjny? 93. -W przypadku, w którym dostawca nie pobiera opłat (opłat za przeliczenie waluty) z tytułu transakcji, do których zastosowanie znajduje art. 3a CBP, rekomenduje się podanie płatnikowi informacji w tym zakresie. Może to być informacja o braku pobierania opłat, bądź też przypisanie do opłat wartości zero ("0").

XXXIII. Płatnicy niebędący konsumentami-Czy można wyłączyć stosowanie art. 3a CBP wobec płatników niebędących konsumentami?

94. -Art. 3a ust. 1 CBP określa sposób wykonania obowiązków informacyjnych określonych w art. 45 ust. 1, art. 52 ust. 3 i art. 59 ust. 2 PSD2. Przepisy te znajdują się w Tytule III PSD2 i na mocy art. 38 ust. 1 zd. 2 PSD2 strony mogą uzgodnić, że nie stosuje się ich w całości lub części, jeżeli użytkownik usług płatniczych nie jest konsumentem.

95. Mimo generalnej dopuszczalności wyłączenia obowiązków informacyjnych Tytułu III PSD2, CBP2019 powtarza uprawnienie do wyłączenia obowiązku wobec niekonsumentów, ale czyni to wyłącznie wobec jednego z obowiązków z art. 3a CBP, to jest obowiązku wysyłania wiadomości z art. 3a ust. 5 CBP. Wykładnia a contrario oraz lex specialis derogat legi generali nakazywałyby przyjąć, że CBP2019 zmienia w zakresie przedmiotu swojej regulacji zasadę wynikającą z PSD2 i czyni obowiązki informacyjne określonej w swojej treści bezwzględnie obowiązujące, zarówno wobec konsumentów jak i niekonsumentów.

96. Brzmienie przepisu jest niezgodne z preambułą CBP2019. Motywy preambuły odnoszące się do art. 3a CBP odwołują się wyłącznie do konsumentów. Motywy odnoszące się do zasady równoważności odwołują się do użytkowników usług płatniczych. Wskazuje to jednoznacznie, iż intencją normodawcy było ograniczenie narzędzi ochronnych z art. 3a i 3b CBP w ten sposób, że bezwzględnie stosują się wyłącznie do konsumentów, a wobec niekonsumentów mogą zostać wyłączone. Intencję taką potwierdza także brzmienie konkretnych norm. I tak, zgodnie z art. 3a ust. 7 CBP informacje wymagane przez art. 3a CBP mają być przekazywane nieodpłatnie i formułowane w sposób neutralny i zrozumiały. Są to wymogi typowe dla obrotu konsumenckiego. PSD2 nigdy nie wymaga nieodpłatności wobec niekonsumentów (por. możliwość wyłączenia w stosunkach z niekonsumentami art. 62 ust. 1 PSD2 uregulowane w art. 61 ust. 1 PSD2).

97. W razie rozbieżności pomiędzy preambułą a przepisem aktu unijnego pierwszeństwo przyznać należy brzmieniu przepisu, chyba że całokształt i cele regulacji popierają normę prawną zakreśloną w preambule. Poza argumentem językowym brak jakichkolwiek wskazówek, że normodawca europejski na gruncie CBP2019 dokonał fundamentalnej zmiany podejścia obowiązującego od kilkunastu lat (datującego się na 2007 r., to jest rok uchwalenia PSD1), iż obowiązki informacyjne mogą zostać wyłączone wobec niekonsumentów. Przeciwnie, zarówno uzasadnienie CBP2019 jak i jego szczegółowe rozwiązania potwierdzają, że podejście dotychczasowe pozostaje w pełni w mocy. Ponieważ CBP2019 w wielu przypadkach ujawnia brak konsekwencji terminologicznej, w braku wyraźnego ujawnienia przez normodawcę spójnie zrealizowanej woli przełamania zasady z aktu prawnego (PSD2), którego wykonanie dookreśla CBP2019, pierwszeństwo nadać należy wnioskowi wynikającemu z wykładni systemowej, to jest iż obowiązki informacyjne z art. 3a CBP mogą zostać wyłączone wobec niekonsumentów w takim zakresie, w jakim doprecyzowują one te obowiązki z PSD2, które można wyłączyć wobec niekonsumentów.

Szerzej zob. pkt 11, pkt 12 oraz pkt XLIV.

CZĘŚĆ D. TRANSPARENTNOŚĆ OPŁAT - PRZELEWY ON-LINE (art. 3b CBP)

Kryterium transakcji,

Waluty i terytorium

99. Niespełnienie którejś z przesłanek, o których mowa wyżej powoduje, że polecenie przelewu (transakcja) nie będzie objęta hipotezą omawianej normy, a więc nie będzie miała do niej zastosowania zasada transparentności opłat. W takim wypadku ustalenia wymaga, czy transakcja nie ma charakteru transakcji płatniczej realizowanej w oparciu o kartę, gdyż w takim wypadku może do niej znaleźć zastosowanie zasada transparentności opłat wynikająca z art. 3a CBP.

100. Każdy dostawca usług płatniczych jest obowiązany samodzielnie przeprowadzić kwalifikację prawną pod kątem usługi przelewu z art. 3b CBP usług o cechach zbliżonych do przelewu, ale zwyczajowo nie określanych przelewem, w szczególności tzw. płatności pay-by-link czy usługi typu płatności person-to-person.

101. W obu ustępach artykułu 3b CBP mowa jest o przekazywaniu informacji płatnikom przed zainicjowaniem transakcji płatniczej. Oznacza to, że art. 3b CBP - inaczej niż zasada równoważności - znajduje zastosowanie tylko i wyłączenie do wychodzących transakcji inicjowanych przez płatników. Tymczasem zasada równoważności znajduje zastosowanie zarówno do płatności wychodzących jak i przychodzących.

102. W obu ustępach artykułu 3b CBP wskazane jest, że obowiązki informacyjne spoczywają na dostawcach usług płatniczych oferujących płatnikom usługę przeliczenia waluty. Oznacza to, że art. 3b CBP - inaczej niż w przypadku art. 3a ust. 1, ust. 3 i ust. 4 CBP - znajdzie zastosowanie tylko i wyłącznie w odniesieniu do dostawców usług płatniczych. W art. 3b CBP mowa jest o szacowanych opłatach za przeliczenie waluty. Ponieważ pomiędzy rozpoczęciem i ukończeniem procesu składania zlecenia płatniczego może upłynąć czas, w którym dojdzie do zmiany parametrów wpływających na treść informacji wymaganych przez art. 3b CBP, w ostatnim kroku zlecania transakcji należy tak przedstawić informację, aby była ona aktualna. Czynność ta wyczerpuje obowiązki informacyjne z art. 3b CBP nawet jeśli samo wykonanie transakcji przypada niebezpośrednio po złożeniu zlecenia płatniczego (np. przelewy z datą przyszłą).

Przykłady:

- Krajowe lub transgraniczne polecenie przelewu w EUR inicjowane z rachunku w PLN;

- Krajowe lub transgraniczne polecenie przelewu w EUR inicjowane z rachunku w USD;

- Krajowe lub transgraniczne polecenie przelewu w CHF inicjowane z rachunku w EUR;

W sprawie definicji płatności krajowych i transgranicznych patrz pkt I oraz pkt XVIII.

Przykład: Przelew w EUR inicjowany z rachunku w PLN, na komputerze płatnika za pośrednictwem strony internetowej dostawcy, w przypadku, w którym zarówno dostawca płatnika jak i dostawca odbiorcy znajdują się w państwie lub państwach EOG.

b. krajowymi lub transgranicznymi poleceniami przelewu denominowanymi w walucie państwa członkowskiego inicjowanymi bezpośrednio online za pośrednictwem aplikacji bankowości mobilnej dostawcy;

Przykład: Przelew w CHF inicjowany z rachunku w PLN, online w aplikacji zainstalowanej na tablecie, w przypadku gdy zarówno dostawca płatnika jak i dostawca odbiorcy znajdują się w państwie lub państwach EOG.

c. Krajowymi lub transgranicznymi poleceniami przelewu denominowanymi w EUR inicjowanymi za pośrednictwem aplikacji bankowości mobilnej dostawcy;

Przykład: Przelew w EUR inicjowany z rachunku w CHF, online na telefonie komórkowym płatnika, w przypadku, w którym dostawca płatnika oraz dostawca odbiorcy znajdują się w państwie lub państwach EOG.

d. Krajowymi transgranicznymi poleceniami przelewu denominowanymi w walucie państwa członkowskiego inicjowanymi bezpośrednio online za pośrednictwem strony internetowej dostawcy;

Przykład: Przelew w PLN inicjowany z rachunku w USD, na komputerze płatnika za pośrednictwem strony internetowej dostawcy, w przypadku, w którym zarówno dostawca płatnika jak i dostawca odbiorcy znajdują się w państwie lub państwach EOG.

XXXVII. -Rodzaje transakcji, do których art. 3b CBP nie znajdzie zastosowania.

Przykład: Polecenie zapłaty.

b. w związku z którymi nie jest oferowana usługa przeliczenia waluty;

Przykład: Przelew w PLN wykonywany z rachunku płatnika w PLN.

c. inicjowanych inaczej niż bezpośrednio online;

Przykład: Przelew inicjowany w kasie oddziału dostawcy.

d. w przypadku, gdy choćby jeden dostawca nie będzie się znajdował w państwie członkowskim (EOG), niezależnie od tego, w jakiej walucie inicjowana i wykonywana jest płatność. Takie płatności nie będą płatnościami transgranicznymi ani krajowymi w rozumieniu CBP. Oznacza to, że płatności inicjowane u dostawcy znajdującego się w Polsce w przypadku, gdy dostawca odbiorcy znajduje się w państwie nienależącym do EOG, niezależnie od ich waluty nie są objęte hipotezą art. 3b CBP.

Przykłady:

- Przelew online w PLN inicjowany z rachunku w EUR u dostawcy znajdującego się w Polsce w sytuacji, gdy dostawca odbiorcy znajduje się w Kanadzie.

- Przelew online w CHF inicjowany z rachunku w PLN u dostawcy znajdującego się w Polsce w sytuacji, gdy dostawca odbiorcy znajduje się w Japonii.

- Przelew online w EUR inicjowany z rachunku w CHF u dostawcy znajdującego się w Polsce w sytuacji, gdy dostawca odbiorcy znajduje się w Brazylii.

- Przelew online w EUR inicjowany z rachunku w PLN u dostawcy znajdującego się w Polsce w sytuacji, gdy dostawca odbiorcy znajduje się w U.S.A.

e. w przypadku płatności innych niż denominowane w EUR lub w walucie krajowej państwa członkowskiego innej niż EUR, niezależnie od tego, gdzie znajdują się dostawcy usług płatniczych.

Przykłady:

- Przelew online w JPY inicjowany z rachunku w PLNu dostawcy znajdującego się w Polsce w sytuacji, w której dostawca odbiorcy znajduje się w Austrii.

- Przelew online w RMB inicjowany z rachunku w EUR u dostawcy znajdującego się w Polsce w sytuacji, w której dostawca odbiorcy znajduje się w Kanadzie.

- Przelew online w USD inicjowany z rachunku w KRW u dostawcy znajdującego się w Polsce w sytuacji, w której dostawca odbiorcy znajduje się w Szwajcarii.

106. Art. 3b ust. 2 CBP, to jest obowiązek przekazania informacji o kwocie przelewu on-line, nie przesądza jednoznacznie, jakie rodzaje transakcji objęte zostały hipotezą tego przepisu. Mowa w nim jest o "zainicjowanej transakcji płatniczej" oraz o "poleceniu przelewu". Inaczej niż w ustępie pierwszym, brak jest dookreślenia, że chodzi o polecenie przelewu inicjowane bezpośrednio online przy użyciu strony internetowej lub aplikacji mobilnej dostawcy. Zagadnienie kosztów i kwoty przelewu on-line (czyli cały art. 3b ust. 2 CBP 2019) nie ma swojego omówienia w motywach CBP2019, stąd na tej podstawie nie można odtworzyć intencji normodawcy co do zakresu jego zastosowania. Poza argumentem językowym brak wskazówek za intencją po stronie normodawcy europejskiego, aby jeden z przepisów w ramach art. 3b CBP miał inny zakres zastosowania przedmiotowego niż pozostałe przepisy. Struktura art. 3b CBP w świetle całokształtu i celów CBP2019 wręcz przemawia za wnioskiem, iż art. 3b ust. 2 CBP, czyli informacja o kwocie przelewu, jest kontynuacją logiczną ust. 1, czyli informacji o kosztach przewalutowania: dzięki ust. 2 płatnik otrzymuje nie tylko informację o kosztach przewalutowania, ale także informację, jakie będą kwoty transakcji po naliczeniu kosztów przewalutowania na podstawie informacji z ust. 1 (płatnik nie musi samodzielnie dokonywać obliczeń). Skoro obowiązek informacji o kosztach przewalutowania stosuje się tylko do przelewów online, obowiązek informacji o kwocie transakcji, uwzględniający informację o kosztach przewalutowania, może również odnosić się tylko do przelewu online. W każdym razie ponieważ CBP2019 w kilku przypadkach ujawnia brak konsekwencji terminologicznej, brak wyraźnego ujawnienia przez normodawcę uzasadnionej woli rozszerzenia ust. 2 (przykładowo przez odpowiednie wyjaśnienie w motywach do CBP2019) wymaga nadania pierwszeństwa wnioskowi wynikającemu z wykładni systemowej, to jest iż art. 3b CBP ma jednolity przedmiotowy zakres zastosowania. Przyjąć zatem należy, że art. 3b ust. 2 CBP również obejmuje wyłącznie polecenia przelewu inicjowane bezpośrednio online przy użyciu strony internetowej lub aplikacji mobilnej dostawcy.

107. Art. 3b CBP, inaczej niż art. 30 UUP, nie znajduje zastosowania do przelewów inicjowanych w trybie usługi inicjowania transakcji płatniczej (usługa PIS). Art. 3a ust. 1 CBP wyraźnie zawęża zakres swojego zastosowania do transakcji wyłącznie inicjowanych bezpośrednio na stronie internetowej lub w aplikacji dostawcy usługi płatniczej przelewu (ang. "initiated online directly"). Sformułowanie to występuje najczęściej w przepisach PSD2 i RTS na określenie transakcji inicjowanych bezpośrednio wobec dostawcy rachunku w odróżnieniu od transakcji inicjowanych za pośrednictwem dostawcy usługi inicjowania transakcji płatniczej (art. 66 ust. 4 lit. c PSD2, art. 76 ust. 3 lit. a PSD2, art. 36 ust. 1 lit. a-b, art. 36 ust. 4 RTS; wyjątkiem jest art. 89 PSD2, gdzie "initiated directly" nie oznacza zawężenia do transakcji bez pośrednictwa PISP). Jakiekolwiek wątpliwości w tym zakresie rozstrzyga sam art. 3b ust. 1 CBP: skoro w przepisie mowa o stronie internetowej lub aplikacji dostawcy usług płatniczych, a przepis wcześniej odwołuje się do dostawcy usług płatniczych płatnika oferującego usługę przewalutowania w związku z przelewem i usługę przewalutowania faktycznie może zaoferować wyłącznie dostawca usługi rachunku lub przelewu, ale nie dostawca usługi PIS (dostawca ten nie wchodzi w posiadanie środków więc na żadnym etapie nie może dokonać przewalutowania), to transakcje objęte przepisem muszą być zawężone do transakcji inicjowanych bezpośrednio na stronie lub w aplikacji dostawcy usługi płatniczej przelewu lub rachunku.

108. Z uwagi na kryterium inicjacji przelewu na stronie lub w aplikacji, czyli kryterium aktywnej komunikacji płatnika z dostawcą usługi przelewu lub rachunku w momencie jego zlecania, obowiązki z art. 3b CBP nie stosują się do kolejnych przelewów realizowanych w wykonaniu zlecenia stałego, które są realizowane bez żadnego udziału płatnika.

109. Nie ma przeszkód przed przekazywaniem informacji, o których mowa w art. 3b CBP, również w przypadku transakcji, wobec których nie jest to wymagane na podstawie tego przepisu. Niemniej zależy to od decyzji banku, a ponadto przekazywane w tym trybie informacje powinny być prawdziwe i niewprowadzające w błąd, zwłaszcza, jeżeli ich odbiorcą jest płatnik będący konsumentem.

XXXVIII. Transparentność opłat a zasada równoważności-Czy do przelewów online, do których zastosowanie znajduje art. 3b CBP stosuje się zasadę równoważności? 110. - Zastosowanie zasady równoważności do płatności transgranicznych w EUR nie wyklucza stosowania art. 3b CBP. Równoległe zastosowanie obu przepisów następuje wówczas, gdy płatność transgraniczna w EUR wiązać się będzie z przeliczeniem waluty, a zarazem będzie miała charakter przelewu inicjowanego bezpośrednio online przy użyciu strony internetowej lub aplikacji mobilnej dostawcy. Zasady równoważności nie stosuje się jednak do opłat za przeliczenie waluty (art. 3 ust. 4 CBP). Szerzej zob. pkt XVIII oraz pkt XXIX.

XXXIX. Opłaty za przeliczenie waluty-Czy opłaty za przeliczenie waluty związane z poleceniami przelewu on-line obejmują marżę kursową i opłatę za przewalutowanie (sensu stricto)?

113. Normodawca w żadnym miejscu nie wyraził intencji, aby szczególne rozwiązanie przewidziane w art. 3a ust. 1 CBP rozciągać na pozostałe przepisy CBP. Przeciwnie, zdecydował się, aby problematykę przejrzystości opłat za przeliczenie waluty związaną z przelewami on-line uregulować w odrębnej jednostce redakcyjnej.

114. Nadrzędnym celem art. 3a ust. 1 CBP było uzyskanie porównywalności opłat za przeliczenie waluty, by zapewnić płatnikowi świadomy wybór wówczas, gdy w bankomacie lub punkcie sprzedaży ma on do wyboru różne warianty przeliczenia waluty (motyw 6 i 7 preambuły do CBP2019). Chodzi zatem tylko i wyłącznie o transakcje realizowane w oparciu o kartę. Urzeczywistnienie tego celu będzie możliwe tylko wówczas, gdy wszyscy dostawcy stosować będą identyczny algorytm wyliczania kosztów, uwzględniający wszelkie opłaty, w tym stosowany kurs walutowy. W przypadku przelewu on-line nie ma za to różnych wariantów przeliczenia waluty, gdyż płatnik ma możliwość skorzystania jedynie z wariantu oferowanego mu przez jego dostawcę. Tym samym nie ma konieczności porównywania przez płatnika wysokości opłat za przeliczenie walut. W konsekwencji nie ma powodów, aby w ramach opłat za przeliczenie waluty uwzględniać stosowany przez dostawcę kurs walutowy. Art. 3b ust. 1 CBP nie daje również żadnych podstaw do tego, aby kwotę łącznych opłat z tego tytułu podawać jako wartość procentową marży w stosunkach do najbardziej aktualnego referencyjnego kursu EUR.

115. Płatnik przed zainicjowaniem transakcji, informację o kursie otrzyma również na podstawie art. 45 ust. 1 lit. d lub art. 52 pkt 3 PSD2. Ponadto art. 3b ust. 1 CBP jest przepisem, który nakłada na dostawców obowiązki, dlatego konieczna jest jego ścisła wykładnia.

116. Rozwiązanie przewidziane w art. 3a ust. 1 CBP jest unikatowe na tle obowiązujących rozwiązań regulujących kwestie związane z kosztami czy też opłatami z tytułu transakcji płatniczych, w tym opłatami za przeliczenie waluty. Żaden z dotychczas obowiązujących w tym obszarze aktów (tj. PSD1, PSD2, rozporządzenie 2015/751, ani CBP2009) nie przewidywał podobnego rozwiązania. Tymczasem przepisy PSD2 wielokrotnie wskazują na obowiązek przekazania informacji mających zastosowanie do transakcji o opłatach i kursach (vide: art. 45 ust. 1 lit. c i lit. d, art. 48 lit. c i lit. d, art. 49 lit. c i lit. d, art. 52 pkt 3, art. 54 ust. 2, art. 58 ust. 1 lit. c i lit. d i art. 59 ust. 2 PSD2). W żadnym z tych wypadków nie ma podstaw do wywodzenia, że informacje o opłatach pobieranych przez dostawców (które przecież mogą obejmować opłaty za przeliczenie waluty) inkorporują również koszt wynikający z różnicy kursu zastosowanego przez dostawcę w stosunku do aktualnego referencyjnego kursu EUR. Na taką wykładnię nie wpływa uchwalenie i stosowanie CBP2019. Analogicznie brak jest podstaw do tego, aby dokonywać rozszerzającej wykładni art. 3b ust. 1 CBP.

117. -art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP-Obowiązek poinformowania o szacunkowej łącznej kwocie polecenia przelewu w walucie rachunku płatnika (art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP) obejmuje wszelkie opłaty transakcyjne oraz wszelkie opłaty za przeliczenie waluty. Dostawca winien podać informację, jaka kwota obciąży rachunek płatnika. W zakresie kwoty przelewu z przewalutowaniem z istoty informacji o tej kwocie uwzględniać ona będzie kurs walutowy stosowany przez dostawcę i ewentualną marże na tym kursie. Dostawca w tym trybie nie ma obowiązku wyodrębniać informacji o marży na kursie.

118. Z wymogu przekazania "szacunkowych" informacji wynika wniosek, że informacja ta - podobnie jak w przypadku obowiązku z art. 30 UUP - musi dotyczyć konkretnej transakcji. Dostawca nie może zatem wykonać tego obowiązku przez odesłanie płatnika do regulaminu czy tabeli opłat i prowizji i tabeli kursów walut, gdzie na podstawie określonych w nich informacji i algorytmów płatnik może sam ustalić kwotę przelewu i koszty. Dostawca jest obowiązany przedstawić wartości dla konkretnej transakcji, na podstawie jej parametrów otrzymanych od płatnika.

119. Art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP, jako jedyny spośród przepisów CBP dodatkowo wspomina o "opłacie transakcyjnej". Należy przyjąć, że chodzi tu o wszelkie opłaty inne niż opłaty za przeliczenie walut. W sytuacji, w której dostawca pobiera tego rodzaju opłaty, powinny być one uwzględnione w szacunkowej łącznej kwocie polecenia przelewu w walucie rachunku płatnika, o której informowany jest płatnik.

120. Przykładowo w sytuacji, w której płatnik zleca ze swojego rachunku w PLN przelew on-line w wysokości 1000 EURO, kiedy to opłata transakcyjna pobierana przez dostawcę z tytułu przelewu on-line wynosi 1 zł, opłata za przeliczenie waluty wynosi 20 zł, zaś stosowany przez dostawcę kurs EUR/PLN wynosi 4 (przy czym aktualny kurs EUR/PLN ogłoszony przez EBC wynosi 3,8), szacunkowa łączna kwota polecenia przelewu w walucie rachunku płatnika o której mowa w art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP wynosi 4021 zł i stanowi sumę następujących wartości:

* 4000 zł - kwota przelewu,

* 1 zł - opłata transakcyjna i

* 20 zł - opłata za przeliczenie waluty.

Będzie to zarazem kwota, którą obciążony zostanie rachunek płatnika. Uwzględnia ona wszelkie opłaty za przeliczenie waluty w tym stosowany kurs walutowy i ewentualną marże jak również opłatę transakcyjną.

121. -art. 3b ust. 2 zd. 2 CBP-Obowiązek podania informacji o szacowanej kwocie do przekazania na rzecz odbiorcy w walucie rachunku odbiorcy (art. 3b ust. 2 zd. 2 CBP) jako jedyny spośród obowiązków określonych w art. 3b CBP nie obejmuje opłat pobieranych z tytułu transakcji płatniczej (nie obejmuje ani opłat transakcyjnych ani opłat za przeliczenie waluty sensu stricto). Nakłada on na dostawców jedynie obowiązek wskazania przewidywanej kwoty, jaką uznany zostanie rachunek odbiorcy. Z samego faktu, iż kwota podawana jest w walucie innej niż waluta rachunku płatnika wynika jednak, że obejmuje ona "koszt" wynikający z zastosowanego przez dostawcę kursu walutowego (w tym ewentualną marżę wynikającą z różnicy kursu zastosowanego przez dostawcę w stosunku do aktualnego referencyjnego kursu EUR).

122. Przepis wyraźnie odwołuje się do kwoty mającej zostać przekazanej odbiorcy. Wprawdzie przepis nie mówi o kwocie uznania rachunku odbiorcy, niemniej przepis odbiega od ogólnej konwencji PSD2 w zakresie oceny wykonania przez dostawcę płatnika zobowiązania do wykonania transakcji płatniczej, gdzie za wykonanie zobowiązania uważa się przekazanie środków nie odbiorcy, a dostawcy odbiorcy (art. 89 ust. 1 PSD2 implementowany przez art. 144 ust. 1 UUP, przy czym UUP błędnie implementuje przepis PSD2 poprzez zawężenie wykonania zobowiązania wyłącznie do faktu uznania rachunku odbiorcy, podczas gdy PSD2 dopuszcza inne sposoby udostępnienia środków dostawcy odbiorcy), niemniej z istoty sprawy przyjąć wolno i należy, że chodzi wyłącznie o informację o kwocie do przekazania dostawcy odbiorcy. Skoro dostawca płatnika nie ma informacji o tym, jak dostawca odbiorcy postępuje z otrzymanymi środkami (opłaty, potrącenia, etc.) nie jest w stanie przekazać informacji - nawet szacowanej - jaka będzie kwota udostępniona na rachunku odbiorcy. Oznacza to, że zasadniczo dostawca płatnika nie musi uwzględniać pobieranych przez dostawcę odbiorcy opłat z tytułu transakcji przychodzących, opłat za przeliczenie waluty lub innych, ani tego w jakiej walucie prowadzony jest rachunek odbiorcy. Przełamanie tej zasady może następować wyłącznie wyjątkowo, przykładowo gdy dostawca prowadzi także rachunek odbiorcy i znane mu są koszty i tryb udostępnienia środków na rachunku odbiorcy.

123. Przykładowo, gdy rachunek płatnika prowadzony jest w PLN, i płatnik zleca przelew on-line w wysokości 1000 EUR, który wiąże się z przeliczeniem waluty z PLN na EUR, dostawca obowiązany jest wskazać tę kwotę jako szacowaną kwotę w jakiej uznany zostanie rachunek odbiorcy. W takim wypadku dostawca płatnika ma prawo przyjąć założenie, że rachunek odbiorcy prowadzony jest w EUR, mimo że w praktyce może być inaczej, jeżeli dostawca płatnika nie ma możliwości ustalenia ani zweryfikowania w jakiej walucie rzeczywiście prowadzony jest rachunek odbiorcy.

XL. Waluta opłat -W jakiej walucie należy wyrażać informacje o opłatach za przeliczenie waluty (art. 3b ust. 1 i ust. 2 zd. 1 CBP)?

124. -Art. 3b ust. 1 CBP nakłada na dostawców obowiązek poinformowania płatnika w jasny, neutralny i zrozumiały sposób o szacowanych opłatach za usługi przeliczania waluty mających zastosowanie do polecenia przelewu. Przepis nie wskazuje w jakiej walucie powinny być wyrażane wartości opłat. W zakresie w jakim przepis wymaga podania informacji o samych opłatach, zasadą wyjściową jest podawanie informacji w walucie, w jakiej została uzgodniona opłata. Jeśli obciążenie opłatami następuje w innej walucie niż pierwotnie uzgodniona waluta opłat, lub następuje uzgodnione obciążenie daną opłatą innego rachunku niż rachunek obciążany kwotą transakcji (który prowadzony jest w innej walucie), nie wpływa to na obowiązek podawania informacji w walucie, w której wyrażona jest opłata. Na podstawie art. 3b ust. 2 CBP informacje muszą być jednak podawana w walucie, w jakiej rzeczywiście został obciążony rachunek, a nie w walucie opłaty, gdyż przepis ten - inaczej niż art. 3b ust. 1 CBP - wyraźnie odwołuje się do waluty rachunku płatnika.

125. Art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP nakłada na dostawców obowiązek poinformowania płatnika w jasny, neutralny i zrozumiały sposób o szacunkowej łącznej kwocie polecenia przelewu w walucie rachunku płatnika, w tym o wszelkich opłatach transakcyjnych i wszelkich opłatach za przeliczenie waluty. Jeśli kwota transakcji i opłat obciąża ten sam rachunek lub rachunki w tej samej walucie, łączna kwota transakcji i opłaty wyrażana ma być w walucie rachunku lub rachunków. Jeśli tożsamość taka nie zachodzi, należy podać odrębnie kwotę transakcji lub opłat (w walucie rachunku, który zostanie tą kwotą obciążony) i odrębnie kwotę pozostałych opłat (w walucie rachunku wskazanego do pobierania opłat).

126. Wyjątek od opisanej zasady przewidziano w art. 3b ust. 2 zd. 2 CBP, na podstawie którego dostawcy obowiązani są podawać szacowaną kwotę do przekazania na rzecz odbiorcy w walucie rachunku odbiorcy. W tym wypadku kwota nie będzie podawana w walucie rachunku płatnika, lecz w walucie płatności wskazanej przez płatnika (zob. też szerzej: pkt 121 - 123 powyżej).

XLI. Łączna kwota polecenia przelewu-Czy pokazanie przez dostawcę każdej opłaty oraz kwoty polecenia przelewu z osobna spełnia wymóg poinformowania płatnika o łącznej kwocie polecenia przelewu w rozumieniu art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP? 127. -Informacja na podstawie art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP (informacja o kwocie polecenia przelewu, o opłatach transakcyjnych i o opłatach za przeliczenie waluty) powinna być wyrażana jako suma wartości wszystkich jej składowych. W przepisie tym explicite mowa jest o "łącznej kwocie polecenia przelewu", w z związku z czym informacja obejmująca wyłącznie kwoty cząstkowe nawet jeżeli wynik ich dodania przez płatnika pozwoli na uzyskanie sumy równiej łącznej kwocie polecenia przelewu, może być rozpatrywany jako niepełne lub nienależyte wykonanie obowiązku wynikającego z omawianego przepisu. Nie stoi to na przeszkodzie aby dostawca - zwłaszcza uwzględniając obowiązki wynikające z art. 3b ust. 1 CBP - dodatkowo (a więc obok łącznej kwoty polecenia przelewu) informował również o poszczególnych opłatach transakcyjnych, opłatach za przeliczenie waluty lub innych, a także o stosowanym kursie wymiany walut. Do takich dodatkowych informacji stosują się ogólne wymogi aby informacje były prawdziwe, pełne, rzetelne i nie wprowadzały w błąd płatnika, zwłaszcza gdy ma on status konsumenta.

XLII. Brak opłat za przeliczenie waluty-Czy jeżeli dostawca nie pobiera żadnych opłat za przeliczenie waluty musi wykonywać obowiązek informacyjny?

128. -W przypadku, w którym dostawca nie pobiera opłat (opłat za przeliczenie waluty) z tytułu poleceń przelewu, do których zastosowanie znajduje art. 3b CBP, rekomenduje się podanie płatnikowi informacji w tym zakresie. Może to być informacja o braku pobierania opłat, bądź też przypisanie do opłat wartości zero ("0").

129. Należy mieć jednak na uwadze, że art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP, inaczej niż pozostałe przepisy tego aktu, odnosi się nie tylko do opłaty za przeliczenie waluty, lecz również do opłat transakcyjnych. Jeżeli dostawca co prawda nie pobiera opłat za przeliczenie waluty, lecz pobiera inne opłaty, prowizje lub koszty, które mogą być uznane za opłaty transakcyjne, na takim dostawcy ciąży obowiązek informacyjny wynikający z art. 3b ust. 2 zd. 1 CBP.

130. Niezależnie od tego, czy i jakie opłaty dostawca pobiera, należy pamiętać, że obowiązek informacyjny wynikający z art. 3b ust. 2 zd. 2 CBP aktualizuje się w każdym wypadku zainicjowania transakcji płatniczej (polecenia przelewu). Wówczas dostawca obowiązany jest podać szacowaną kwotę do przekazania odbiorcy w walucie rachunku odbiorcy, nawet jeżeli nie pobiera żadnych opłat.

XLIII. Brak wiedzy o walucie rachunku odbiorcy-W jaki sposób dostawca ma wykonać obowiązek informacyjny wynikający z art. 3b ust. 2 zd. 2 CBP, jeżeli nie ma możliwości ustalenia waluty rachunku odbiorcy? 131. -Szacowaną kwotę do przekazania, o której mowa w art. 3b ust. 2 zd. 2 CBP, należy podać właśnie w walucie zlecenia płatniczego wydanego przez płatnika, bez względu jaka waluta rachunku odbiorcy i czy jest ona znana dostawcy płatnika. Wyjątkowo jeśli dostawca płatnika jest zarazem dostawcą odbiorcy należy podać szacowaną kwotę transakcji w walucie rachunku odbiorcy.

XLIV. Płatnicy niebędący konsumentami-Czy można wyłączyć stosowanie art. 3b CBP wobec płatników niebędących konsumentami?

132. -Art. 3b CBP 2019 stanowi określenie sposobu wykonania obowiązków informacyjnych z art. 45 ust. 1 i art. 52 ust. 3 PSD2. Przepisy te znajdują się w Tytule III PSD2 i na mocy art. 38 ust. 1 zd. 2 PSD2 strony mogą uzgodnić, że nie stosuje się ich w całości lub części, jeżeli użytkownik usług płatniczych nie jest konsumentem. Wolno przyjmować, że obowiązki z tego przepisu można wyłączyć umownie wobec niekonsumentów. Szerzej zob. pkt 11, pkt 12 oraz pkt XXXIII.