WPI/200000/451/906/2013 - Składki na ubezpieczenie społeczne osób świadczących pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, będących jednocześnie zatrudnionymi u innego pracodawcy.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy 7 dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 27.06.2013 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osoby mające zawarte z wnioskodawcą umowy o dzieło lub umowy zlecenia i świadczące w ramach rzeczonych umów pracę na rzecz innego podmiotu będącego ich pracodawcą uznaje za nieprawidłowe.

W dniu 27 czerwca 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek płatnika (...) wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, iż spółka świadczy usługi w zakresie doradztwa w zakresie informatyki. Ponieważ spółka jest stosunkowo nowym podmiotem i nie ma ugruntowanej pozycji na rynku często świadczy usługi jako podwykonawca dla innych podmiotów. Wnioskodawca nie zatrudnia pracowników ale podpisuje - z uwagi na rodzaj świadczonych usług - z osobami fizycznymi umowy cywilnoprawne na wykonanie konkretnej usługi (w zakresie tworzenia oprogramowania, przeprowadzenia szkolenia itp.). Powyższe umowy są umowami o wykonanie konkretnego dzieła, które nie podlegają ubezpieczeniom ZUS lub są też umowami zlecenia z osobami, które są zatrudnione na pełny etat u innego pracodawcy i w związku z powyższym z tytułu zawartej ze spółką umowy podlegają jedynie składce zdrowotnej. Czasem zdarza się, że powyższe umowy są podpisywane z osobami fizycznymi, które są pracownikami w rozumieniu przepisów kodeksu pracy w spółkach, dla których są świadczone usługi. Oznacza to, iż wnioskodawca jest podwykonawcą usługi dla spółki X, czyli całą usługę sprzedaje spółce X. Przy tworzeniu usługi niezbędna jest mu wiedza lub informacje, których najpełniejszym źródłem będzie pracownik zatrudniony na umowę o pracę w spółce X. W takim przypadku wnioskodawca podpisuje z osobą fizyczną - pracownikiem spółki X - umowę cywilnoprawną na wykonanie konkretnego zadania niezbędnego do realizacji usługi.

W powyższym stanie faktycznym wnioskodawca powziął wątpliwość, czy wynagrodzenie wypłacane osobie fizycznej, z którą podpisuje umowę cywilnoprawną, a która jest jednocześnie pracownikiem w rozumieniu przepisów kodeksu pracy zatrudnionym u odbiorcy usługi świadczonej przez wnioskodawcę (jest pracownikiem spółki X, dla której usługa zostanie sprzedana) powinno być traktowane jako umowa o dzieło podpisana z własnym pracownikiem., a w konsekwencji podlegać obowiązkowo wszystkim składkom ZUS, jak również czy to wnioskodawca jest zobowiązany do odprowadzenia do ZUS powyższych składek.

Zdaniem wnioskodawcy, ze względu na fakt, że spółka i odbiorca usługi to zupełnie różne podmioty gospodarcze, posiadające odrębne numery k.r.4, NIP, REOON, nie można umów cywilnoprawnych pomiędzy spółką a osobami fizycznymi, które są równocześnie pracownikami odbiorcy usługi traktować jak umów o dzieło zawartych z własnymi pracownikami, podlegających obowiązkowo pełnym składkom ZUS, Osoba fizyczna nie jest bowiem pracownikiem spółki w rozumieniu art. 2 kodeksu pracy, Tak więc wynagrodzenie wypłacone przez spółkę osobie fizycznej, będącej pracownikiem spółki, na rzecz której świadczone są przez wnioskodawcę usługi nie podlega przepisom zawartym w art. 8 ust. 2a oraz 18 ust. 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu, w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2013 r. Zakład wydaje w drodze decyzji interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Katalog tytułów, z których wynika obowiązek ubezpieczeń emerytalnych i rentowych został zawarty w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, natomiast art. 8 tejże ustawy zawiera przepisy rozszerzające i doprecyzowujące powyższy zbiór.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

Jednocześnie stosownie do art. 8 ust. 2a powyższej ustawy - za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o Świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy.

Zdaniem wnioskodawcy, do opisanych w stanie faktycznym osób wykonujących umowy o dzido lub umowy zlecenia nie ma zastosowania wskazany art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uzna! stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 15 czerwca 2013 r. za nieprawidłowe.

W uchwale z dnia 2 września 2009 r. (II UZP 6/09) Sąd Najwyższy stwierdził, iż "przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, ze będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z mm lub inną osobą. W konsekwencji, nawet, gdy osoba ta (pracownik) zawarła umowę o dzieło z osobą trzecią, to pracę w jej ramach wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jej pracy)."

Odnosząc się do wskazanej przez wnioskodawcę argumentacji odnośnie odrębności prawnej podmiotów wnioskodawcy i pracodawcy należy wskazać, iż ma tu miejsce sytuacja, gdy "na istniejący stosunek pracy nakłada się stosunek cywilnoprawny między pracownikiem i osobą trzecią, na podstawie którego pracownik wykonuje pracę na rzecz pracodawcy w ramach łączącej pracodawcę z ową osobą trzecią (zleceniodawcą) umownej więzi prawnej. W tym ostatnim przypadku pracodawca jest rzeczywistym beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika - zleceniobiorcę, bez względu na to, czy w trakcie jej wykonywania pracownik pozostawał pod faktycznym kierownictwem pracodawcy i czy korzystał z jego majątku" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r. (III UK 22/11).

W konsekwencji, w przypadku osób zatrudnionych przez wnioskodawcę na podstawie umów cywilnoprawnych (umów o dzieło lub umów zlecenia), a świadczących w ramach tych umów pracę na rzecz własnego pracodawcy, będzie miał zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie bezsprzecznym pozostaje fakt, iż wskazane osoby zatrudnione na podstawie umów o dzieło nie są pracownikami wnioskodawcy zarówno w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21 роz. 94 z późn. zm.), jak i art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Potwierdzeniem powyższego może być treść wskazanego powyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r. (III UK 22/11), zgodnie z którą "żaden z przepisów ustawy systemowej nie upoważnia też do postawienia tezy o możliwości różnicowania pojęcia płatnika składek w odniesieniu do sytuacji faktycznych, o jakich mowa w komentowanym art. 8 ust. 2a i przyjęcia, że (...) w przypadku wykonywania pracy na podstawie wspomnianej umowy cywilnoprawnej przez osobę, która umowę tę zawarła wprawdzie z innym podmiotem, lecz w jej ramach wykonuje pracę na rzecz macierzystego pracodawcy, należy osobę taką uważać za pracownika podmiotu będącego stroną stosunku cywilnoprawnego".

Za słusznością powyższego przemawia także fakt, że Sąd Najwyższy w cytowanej powyżej uchwale z dnia 2 września 2009 r. w stosunku do wyżej wymienionych osób, "rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, (...) także w zakresie lej aktywności należy go uznać na potrzeby ubezpieczeń społecznych za pracownika tego właśnie pracodawcy". Potwierdzenie powyższego zostało zawarte również w orzecznictwie Sądu Najwyższego m.in. wyrok z dnia 14 stycznia 2010 r. (I UK 252/09), wyrok z dnia 22 lutego 2010 r. (I UK 259/09) oraz licznym orzecznictwie sądów apelacyjnych.

W konsekwencji powyższego, w przedstawionym stanie faktycznym dla wnioskodawcy jako podmiotu zawierającego umowy o dzieło lub umowy zlecenia z pracownikami innego podmiotu, na rzecz którego jest wykonywana usługa, wykonującymi w ramach wskazanych umów czynności na rzecz własnego pracodawcy, nie powstaje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne r tytułu zawartych umów na zasadach właściwych dla pracowników, co nie oznacza jednakże, iż brak jest w ogóle obowiązku odprowadzania składek.

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie podkreśla, wiążące interpretacje przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczą wyłącznie przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W konsekwencji, niezbędną przesłanką wynikającą z art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest indywidualny charakter sprawy wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą. Biorąc powyższe pod uwagę, Oddział w niniejszej decyzji odniósł się wyłącznie do obowiązków wnioskodawcy jako podmiotu zawierającego rzeczone umowy o dzieło, natomiast brak jest podstaw do wskazania obowiązków w sferze ubezpieczeń społecznych innych podmiotów.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.